به گزارش «شيعه نيوز»، مراسم اربعین حسینی که همه ساله با شور و حال بسیار وصف‌ناپذیری در حال برگزاری است فرصتی مغتنم برای خودسازی و نمایشی منحصر به‌فرد برای اتحاد و انسجام اسلامی است.
در مراسم اربعین حسینی، هر ساله میلیونها نفر از مسلمانان جهان در یک تاریخ گرد هم جمع می‌شوند و یک صدا ندای لبیک یا حسین(علیه السلام) سر می‌دهند که این عشق و ارادت هر ساله در حال افزایش است.
در داخل کشور نیز استقبال روزافزون مردم کشورمان برای سفر به عتبات در ایام برگزاری مراسم اربعین حسینی، مسئولان را بر آن داشته تا ستاد مرکزی اربعین را متشکل از همه دستگاهها در وزارت کشور تشکیل دهند.
برای بررسی بیشتر برنامه‌ها و جزئیات تدارکات صورت گرفته برای مراسم اربعین امسال با «مجید آقابابایی»؛ دبیر ستاد مرکزی اربعین و مدیرکل مرزهای وزارت کشور به گفت‌وگو نشستیم و ابعاد مختلف آسیب‌شناسیها و برنامه‌های این ستاد را جویا شدیم.
بخش نخست گفت‌وگوی تفصیلی تسنیم با دبیر ستاد مرکزی اربعین با عنوان «وزارت خارجه پیگیر لغو ویزا برای زائران اربعین حسینی/ علاقمندی ایران برای لغو ویزا بین ایران و عراق» هفته گذشته منتشر شد؛ در ادامه مشروح بخش دوم و پایانی این مصاحبه تقدیم مخاطبان ارجمند تسنیم می‌شود:
تسنیم: یکی از موضوعات مهم در مراسم اربعین سال گذشته، اختلاف سطح خدمات‌دهی به زائران کشورمان در مرزهای شلمچه و مهران بود چرا که در زمان خروج از مرز مهران با ازدحام جمعیت و خدمات‌دهی نامناسب و بالعکس در مرز خروجی شلمچه با جمعیت کمتر و خدمات‌دهی بهتر مواجه بودیم؛ امسال چه تدبیری اندیشیده شده تا شاهد ازدحام زائران در یک مرز و یا کمبود خدمات در مرزی دیگر نباشیم؟
خروج 92 درصد زائران از مرزهای زمینی در اربعین سال گذشته
در مراسم اربعین سال گذشته کمتر از هشت درصد هموطنان برای سفر به عتبات در ایام اربعین از مرز هوایی خروج پیدا کردند و 92 درصد زائران از مرز زمینی به عراق وارد شدند؛ از میزان زائرانی که در ایام اربعین حسینی سال گذشته از مرزهای زمینی به عراق ورود پیدا کردند در حدود 52 درصد مرز مهران را انتخاب کردند و 48 درصد دیگر نیز از مرزهای شلمچه و چزابه به عراق عزیمت کردند.
اما زائران کشورمان در برگشت نیز تمایل خود را به مرز مهران نشان دادند و نزدیک به 62 درصد از زائران مراسم اربعین حسینی از این مرز به کشور بازگشتند و این باعث برهم ریخته شدن برنامه‌ریزیها شد؛ در آن دو مرز شلمچه و چزابه نیز زائرانی که بیشتر بومی و ساکن استانهای جنوبی و خوزستان بودند، ورود پیدا کردند که برای آنها نیز پیش‌بینیهای مناسب انجام شد و خوشبختانه هیچ مشکل خاصی پیش نیامد اما تنها دغدغه اصلی ما ازدحام زائران در مرز مهران برای ورود به عراق و خروج از این کشور بود.
مرز مهران و عبور و مرور از جاده‌های آن نیز یکی دیگر از مشکلات ما در سال قبل بود چرا که این منطقه جغرافیای محدودی وجود دارد و حتی جاده‌های آن کفاف جمعیتی با این گستردگی را نمی‌دهد و جاده ایلام به مهران نیز محدودیتهای زیادی دارد و در حال حاضر نیز نتوانستیم آن را برای 4 بانده شدن تکمیل کنیم و امسال نیز این محدودیتها وجود دارد.
ما برای مرز مهران و تردد در آن فقط یک مسیر ایلام و مهران را در اختیار داریم که اگر بخواهیم استانهای مرکزی و غرب و شرق را از این مرز خارج کنیم در تردد دچار مشکلاتی می‌شویم بنابراین آسیب‌شناسیهای لازم برای جلوگیری از مشکلات سالهای گذشته را انجام دادیم.
تفکیک ورود و خروج زائران اربعین حسینی از 3 مرز
امسال آسیب‌شناسی و برنامه‌ریزیها را انجام داده و استانهای کشور را برای ورود و خروج از سه مرز کشور تفکیک کردیم؛ بنابر تمهیدات اندیشیده شده ساکنان هر استان که قصد سفر به عتبات در اربعین را دارند با توجه به محل سکونت و نزدیکی جغرافیایی تا مرزهای مهران، شلمچه و چزابه باید از آن مرزها تردد کند.
این برنامه‌ریزی به این منظور است که ساکنان هر استان با توجه به موقعیت جغرافیایی خود از مرزها ورود و خروج پیدا کنند البته اینکه بگوییم این طرح صدردرصد انجام شود اینگونه نخواهد بود چرا که این برنامه در نخستین سال خود شاید با آسیبهایی همراه باشد.
مکانیزم این برنامه‌ریزی را در سامانه سماح در نظر گرفته‌ایم و همه شاخصها را در آن گنجانده‌ایم یعنی اگر کسی ثبت‌نام انجام می‌دهد باید مشخص شود که در چه تاریخی و از کدام مسیر به سمت عراق عزیمت می‌کند و این تمهیدات و مشخص شدن مرز برای خروج زائران تدارک دیده شده است اما اینکه آیا فرد خروج پیدا کرده از همان مرزی که خارج شده بازمی‌گردد یا خیر، یکی از نکات دارای اشکال است و ما نمیتوانیم بگوییم که از کدام مسیر به کشور بازمی‌گردد که در این باره تمهیداتی در نظر گرفته نشده است.
هدفمندی برای خروج زائران از هر سه مرز
برای اعزام زائران به‌دنبال این هستیم تا آنها را برای عزیمت به صورت هدفمند به مرزها رهسپار کنیم و اگر همه زائران استانها به صورت مناسب به تقسیم بندی توجه کنند از مشکلات ازدحام جمعیت تا حدود زیادی کاسته خواهد شد.
سامانه سماح بعد از نام‌نویسی فرد متقاضی سفر به اربعین مشخص خواهد کرد که شخص ثبت‌نام‌کننده در چه تاریخ و از کدام مرز باید به عراق عزیمت کند و ما با توجه به این نوع برنامه‌ریزی می‌توانیم بخش قابل توجهی را کنترل کرده و از ازدحام در مرزها خودداری کنیم؛ اگر بتوانیم 30 درصد از تراکم جمعیت در مرزها و در تاریخهای ورود و خروج حل کنیم بخشی از مشکلات پیش رو کاسته خواهد شد البته این مهم را هم باید در نظر گرفت که جمعیت امسال نسبت به سالهای قبل بیشتر خواهد شد اما الزام جدی به ساماندهی برای کاهش آسیبها را در نظر داریم.
تسنیم: در سال گذشته شاهد بودیم که مرز شلمچه دارای دسترسی مناسب به قطار همچنین امکانات مناسب نسبت به مرز پرازدحام مهران بود؛ چه برنامه ویژه‌ای برای کاهش جمعیت در مرز مهران و افزایش تردد در مرزهای شلمچه و چزابه دارید؟
بعد از نام‌نویسی متقاضیان سفر به اربعین حسینی، مرزهای خروجی زائران هر استان مشخص خواهد شد که این وضعیت موجب خواهد شد تا افزایش جمعیت منظم برای تردد به عتبات در مرزهای شلمچه و چزابه ایجاد شود و بدین گونه از ازدحام خروجی و ورودی زائران در مرز مهران تا حدودی کاسته خواهد شد.
رایزنی برای افزایش قطارهای مرز شلمچه
اما برای تردد قطار در مرز شلمچه، محدودیتهایی موجود است که در همین رابطه با شرکت راه‌آهن رایزنیهایی انجام گرفته تا بتوانیم تعداد قطارها برای این ایام را افزایش دهیم البته در آن سوی مرزها هم با طرف عراقی صحبتهایی شده تا از سمت بصره قطارهای بیشتری به شهرهای زیارتی عراق اعزام شود.
تمامی موضوعات زیرساختی و روساختی مورد بررسی قرار گرفته و روی آنها کار می‌کنیم؛ رفع بخشی از مشکلات زیرساختی برعهد ما و بخش دیگر بر عهده کشور عراق است که امیدواریم شاهد برنامه‌ریزیهای مناسب برای کاهش هر چه بیشتر مشکلات زائران اربعین حسینی باشیم.
تسنیم: سالهای گذشته شاهد بودیم که با ازدحام زائران در ایام اربعین حسینی پایانه مهران جاده و دسترسی مناسبی برای مسافران نداشت، برای زیرساختهای مهران چه تمهیداتی اندیشیده شده است؟
نمیتوانیم جاده دیگری در مسیر مهران تعبیه کنیم و تنها 4 بانده کردن مسیر ایلام به مهران مدنظر است که در حال حاضر این جاده در حال تعریض شدن است که پیشرفت آنچنانی نداشته و ممکن است به مراسم اربعین امسال نرسد؛ البته برای عبور و مرور زائران در مسیر مهران نقاط کور ترافیکی مشخص شده است و تلاشها برای راحتی زائران نیز انجام گرفته است چرا که اتوبوسهایی تعبیه شده تا زائران را به سرعت به پایانه‌ها یا مرزهای خروجی انتقال دهد و کمتر شاهد سرگردانی زائران باشیم.
وورد و خروج زائران از مرزهای شلمچه، چزابه و مهران برای اربعین
زائران عتبات عالیات در مراسم اربعین حسینی امسال باید توجه کنند که برای ورود به عراق در ایام اربعین حسینی سه مرز وجود دارد و تمامی زیرساختها برای کاهش هر نوع اشکال که در سالهای قبل وجود داشت در حال فراهم شدن است و تدارکات کامل در هر سه مرز وجود خواهد داشت بنابراین باید از ازدحام در یک مرز مشخص پرهیز کرد.
تسنیم: در بحث اسکان و خدمات‌دهی به زائران اگر آنها بخواهند چند ساعت در مرز و در زمان معطلی به استراحت بپردازند، آیا تمهیداتی اندیشیده شده است؟
خدمات‌رسانی به زائران به عهده مردم است
بحث خدمات رسانی به عهده مردم است و دولت ورود نمی‌کند و فقط در مواقع اضطرار دولت به این موضوعات وارد می‌شود چرا که مردمی بودن اربعین مورد توجه است و اگر خدماتی وجود دارد خود مردم ارائه می‌دهند اما در مواقع اضطرار، تعبیه‌های مناسبی در بحث اسکان و تغذیه هم پیش‌بینی شده است.
در بحث اسکان زائران در مرزها، اصل بر ماندن زائر نیست بلکه همه خواهان عزیمت برای سفر به عتبات در مراسم اربعین حسینی هستند؛ سال گذشته فقط در مرز مهران مشکلات و معطلی چند ساعته آن هم به خاطر ازدحام جمعیت وجود داشت و در سایر مرزها هیچ اشکال عمده‌ای مشاهده نشد که با توجه به آسیب‌شناسیهای صورت گرفته برنامه‌ریزیهای لازم برای جلوگیری از این معطلی نیز انجام شده است.
تسنیم: چرا امسال بیمه زائران اربعین حسینی را اجباری اعلام کردید؟
امسال با توجه به بُعد مسافت و اینکه زائران وارد خاک کشور دیگری می‌شوند و احتمال مشکلات و بیماری وجود دارد تمهیدات لازم برای پوشش بیمه‌ای زائران اندیشیده شده است و تمامی مسافران اربعین حسینی ملزم به دریافت بیمه برای این سفر هستند چرا که حوادث یا بیماری ممکن است برای هر فردی اتفاق بیفتد؛ این نکته نیز حائز اهمیت است که به سبب اینکه مراکز درمانی عراق امسال هزینه‌های بسیار بالایی برای بیماران در نظر گرفته‌اند باید پوشش بیمه‌ای مورد توجه همه زائران اربعین حسینی قرار بگیرد.
بیمه زائران اربعین حسینی الزامی است
اجبار و الزام برای بیمه زائران اربعین حسینی یکی از مصوبات ستاد مرکزی اربعین حسینی محسوب می‌شود و سازوکار آن نیز در زمان ثبت‌نام در سامانه سماح و در موقع دریافت روادید برای زائران مشخص خواهد شد و قیمت آن برای هر زائر 15 هزار تومان در نظر گرفته شده است.
به‌دنبال تدبیری هستیم تا ویزا و بیمه به‌صورت همزمان برای زائر در نظر گرفته شود و فردی که نام‌نویسی می‌کند بیمه را نیز دریافت کند و اگر زائری خواهان بیمه نباشد مسئولیت حادثه برعهده خودش خواهد بود اما این مهم از نظر ما الزامی است.
تسنیم: سال گذشته زائران سفر عتبات در ایام اربعین حسینی با مشکلاتی همانند ازدحام جمعیت در زمان دریافت ویزا روبه‌رو بودند و حتی معطلی در ازدحام جمعیت باعث شد برخی ویزا را دریافت نکنند، امسال چه برنامه‌ای برای این موضوع تدارک دیده‌اید؟
در سال گذشته اخذ ویزا نسبت به سال قبل‌تر از آن آسان‌تر بود اما تعداد متقاضیان و وجود برخی شرکتهای خارج از چارچوب باعث بروز ازدحام متقاضیان بیشتر شد که برای این منظور نیز امسال تدابیر لازم اندیشیده شده است.
افزایش مراکز صدور ویزا به 20 نقطه
سال قبل برای صدور ویزا 11 نقطه را مشخص کردیم و امسال این مناطق را در کشور افزایش داده و 20 نقطه را برای این منظور تدارک دیده‌ایم که در این رابطه دولت عراق نیز شرایط را پذیرفته و این مراکز در کنار سه کنسولگری کشور عراق ویزا را برای متقاضیان سفر در ایام اربعین حسینی صادر خواهند کرد که قطعا باعث تسهیل در کار زائران خواهد شد.
تسنیم: سال گذشته زائران اربعین حسینی که وارد کشور شده بودند در مسیر بازگشت با برف و کولاک شدیدی مواجه شدند که این وضعیت موجب شد تا ساعتهای طولانی و حتی برخی از زائران به دلیل مسدود شدن جاده‌ها، تا 24 ساعت در مساجد و مدارس اسکان یابند و هیچ امکاناتی برای افراد در راه ماندهف تدارک دیده نشده بود؛ امسال چه برنامه‌ای برای مشکلات اینچنینی پیش‌بینی شده است؟
سال قبل، 10 روز پیش از مراسم اربعین حسینی برنامه‌ریزیها انجام گرفت و ما تمام تجربیات خود را به میدان آوردیم اما پیش‌بینی مشکلات اینچنینی را نکرده بودیم؛ امسال برای حوادثی از این دست پیش‌بینی و برنامه‌ریزی انجام شده است و کمیته‌ای با عنوان کمیته حمل و نقل تعبیه شده تا از چنین مشکلاتی جلوگیری کنیم
تسنیم: چرا پیش‌بینیهای لازم برای معطلی 24 ساعته زائران در کولاک و برف دیده نشده بود؟
زائران در مسیر بازگشت به منزل فقط چند ساعت معطل شدند و آن هم به خاطر تردد نکردن کامیونها و خودروهای سنگین بود که متاسفانه پیش‌بینیها و برنامه‌ریزیها انجام نشد و امسال این تمهیدات اندیشیده شده است.
تسنیم: آیا دریافت نذورات مردمی بر عهده ستاد بازسازی عتبات عالیات است و این ستاد چه وظایفی برعهده دارد؟
مسئولیت کمیته پشتیبانی، اسکان و تغذیه به عهده ستاد بازسازی عتبات عالیات گذاشته شده و همه کمیته‌های مدنظر نیز زیر نظر ستاد مرکزی اربعین فعالیت می‌کنند.
در پایان این نکته حائز اهمیت است که تمامی تجربه‌های سالهای قبل به میان آورده شده و امسال برای مراسم اربعین آسیب‌شناسیهای لازم صورت گرفته و برنامه‌های مناسبی برای کاهش مشکلات تدارک دیده شده است که امیدواریم شاهد سفری حماسی از سوی زائران اربعین حسینی باشیم.
