به گزارش «شیعه نیوز»، تصرف چند ساعته قندوز به دست پیکارجویان طالبان در روز بیست و هشتم سپتامبر، فقط یک روز پیش از نخستین سالگرد سوگند ریاست جمهوری اشرف غنی، همان قدر که برای دستگاه تبلیغاتی شورشیان یک پیروزی بزرگ به شمار رفت، برای دولت بحران زده غنی شوک نامطبوع و تلخی ایجاد کرد. قندوز، مرکز یکی از استان های شمالی افغانستان و ششمین شهر بزرگ این کشور، بیش از ۳۰۰ هزار نفر جمعیت دارد و از جمله کریدورهای تجاری عمده (قانونی و غیر قانونی) با تاجیکستان است. از زمان سقوط دولت طالبان در سال ۲۰۰۱، قندوز مهم ترین شهری است که در دستان شورشیان سقوط کرده است. اگرچه همان طور که به نظر می رسد طالبان نتوانسته اند قندوز را برای مدت زیادی در تصرف خود نگه دارند، اما زخم های این حمله، به یقین تا مدتها باقی خواهد ماند.
کمتر از ۲۴ ساعت پس از آن که پرچم های سفیدرنگ طالبان در مرکز شهر به اهتزاز در آمد، ضد حمله نیروهای ارتش افغانستان آغاز شد. نیروهای دولتی، از جمله نیروهای ویژه کابل، از زمین و هوا به قندوز اعزام شدند. نیروهای پشتیبانی آمریکا نیز که در افغانستان باقی مانده اند، دست کم یک حمله را علیه مواضع طالبان به اجرا گذاشتند که طبق گزارشها، به کشته شدن حدود ۲۰ پیکارجو منجر شده است. اما بیرون راندن بیش از ۵۰۰ پیکارجو از مرکز شهر به هر حال کار چندان ساده ای نیست. اگرچه بسیاری از شهروندان از قندوز گریخته اند، اما گزارش های دریافتی حاکی است پیکارجویان از تعدادی از افراد محلی به عنوان سپر انسانی استفاده کرده اند. اگر این گزارش ها صحت داشته باشد، استفاده از توپخانه و حملات هوایی علیه شورشیان کار سختی خواهد بود.
حتی اگر نیروهای افغان کنترل کامل شهر را مجددا به دست گیرند، پرسش های شرم آور کماکان درباره چرایی و چیستی آنچه رخ داده، برجا خواهد ماند. از زمان آغاز فصل درگیری های امسال در ماه آوریل، قندوز همواره در یک حالت نیمه محاصره به سر برده است. اکنون در آستانه سرمای طاقت فرسای افغانستان، فقط چند هفته از این فصل از درگیری ها باقی مانده است. ملا اختر منصور، رهبر جدید طالبان، ظاهرا قصد داشته است تا از رهاورد پیروزی در قندوز، شکافی را که پس از اعلام مرگ ملاعمر (بنیان گذار طالبان) در جنبش ایجاد شده بود، برطرف کند. این اختلافات به دلیل آن بالا گرفت که مشخص شد مرگ ملاعمر پس از دو سال افشا و علنی شده است. پیش بینی چنین حمله ای از سوی طالبان، چندان هم کار دشواری نبود. با این حال به نظر می رسد دولت برای اعزام نیروهای دفاعی به قندوز و یا اجرای عملیات علیه مواضع طالبان در اطراف شهر، تلاش زیادی نداشته است. این کوتاهی، برای نیروهای اطلاعاتی و هماهنگی ارتش افغانستان یک شکست بزرگ به شمار می رود.
حمله سه جانبه پیکارجویان به شهر قندوز – از جنوب، جنوب غرب و شمال شرق- باعث شد تا مسیر دسترسی به فرودگاه، مسدود شود. جاده جنوبی از قندوز به کابل و مزار شریف در غرب (نزدیک مرز ازبکستان) نیز مسدود شد. به نظر می رسد این حملات، برنامه ای هماهنگ شده و سازمان یافته توسط طیف متکثری از پیکارجویان کل استان قندوز بوده و احتمالا پیکارجویان استان های همجوار نیز در آن مشارکت داشته اند. به تازگی، سیلی عظیم و نامتعارف از پیکارجویان خارجی، به نیروهای طالبان در شمال افغانستان پیوسته اند. بعضی از آنها، عضو جنبش اسلامی ازبکستان بوده اند؛ گروهی جهادی که با داعش بیعت کرده است. بعضی دیگر احتمالا پیکارجویانی هستند که در پی عملیات نظامی ارتش پاکستان علیه شورشیان در وزیرستان شمالی به این سوی مرز رانده شده اند.
موفقیت طالبان در قندوز، موضع مشاوران نظامی آمریکا را برای ترغیب کاخ سفید به توقف یا آهسته شدن برنامه ایالات متحده جهت خروج تمام نیروهای آمریکایی از افغانستان تا پایان سال آینده، تقویت می کند. نیروهای آموزشی آمریکا می گویند روند بهبود و تقویت نیروهای افغان از زمان به دست گرفتن امنیت افغانستان در سال ۲۰۱۴، مثبت و مستمر بوده است. اما نیروهای افغان، کماکان در حوزه های اطلاعات هوایی، لجستیک، پشتیبانی نزدیک هوایی و تخلیه های امدادرسانی، به کمک نیاز دارند.
بر اساس آمار پنتاگون که در ماه جولای منتشر شده، حدود ۴۷۰۰ سرباز و پلیس افغان امسال در جریان مقابله با شورشیان کشته و ۷۸۰۰ نفر نیز مجروح شده اند. این رقم، نسبت به یک سال قبل، افزایش ۶۰ درصدی را نشان می دهد. سربازان افغان، از تجهیزات ضعیف و نبود پشتیبانی هوایی شکایت دارند.
اقداماتی که با استفاده از هلیکوپترها و هواپیماهای ترابری روسیه برای بازسازی نیروی هوایی افغانستان انجام شده نیز راه به جایی نبرده است زیرا تحریم های غرب علیه روسیه، تامین قطعات یدکی این هلیکوپترها و هواپیماها را متوقف کرده است. هلیکوپترهای آمریکایی MD-530 اسکات امسال در افغانستان به کار گرفته شدند. اما افسران نیروی هوایی افغانستان می گویند این هلیکوپترهای کوچک قدرت و دامنه آتش چندانی ندارند.
ژنرال جان کمپبل، فرمانده نیروهای ۹۸۰۰ نفری آمریکا در افغانستان که بخش عمده نیروهای ۱۲۳۰۰ نفری آموزشی-کمکی ناتو را تشکیل می دهند، گزینه هایی را برای سال آینده و پس از آن ارائه داده است: تعداد این نیروها را می توان در حد ۸ هزار نفر در افغانستان نگه داشت. گزینه دیگر این است که تعداد آن ها را به چند صد نفر و فقط برای محافظت از سفارت آمریکا در کابل کاهش داد.
در حال حاضر، هم ژنرال کمپبل و هم رییس جمهور اشرف غنی از موضوع عضوگیری های جدید داعش برای تقویت مواضع خود مبنی بر افزایش نیروها تا سر حد ممکن استفاده می کنند. در ماه جولای ژنرال کمپبل گفت اگرچه پیش از این تهدید عضوگیری های جدید داعش را "تهدیدی نوظهور و جدید” توصیف کرده، اما اکنون آن را یک "تهدید ظهوریافته و عملیاتی” قلمداد می کند. همانند اشرف غنی، او نیز تحت فشار است تا نتایج قمار سیاسی بزرگ خود برای بهبود روابط با پاکستان – خاستگاه بخش عمده ای از رهبری طالبان- را ارائه دهد. وقتی طالبان پس از مرگ ملاعمر مذاکرات صلح را به توقف کامل کشاند، این مسوولیت را روی دوش اشرف غنی گذاشت که برای ایمن نگه داشتن مردم افغانستان، راهی دیگر بیابد.
دولت وحدت ملی افغانستان که هنوز درگیر اختلافات داخلی بر سر تصدی پست ها و مناصب است، نتوانسته به بهبود شرایط کمکی بکند. وزرای دفاع و دادستانی کل هنوز انتخاب نشده اند. یک چهارم از والی های استانی، هنوز منصوب نشده اند و بسیاری از والی های منصوب شده نیز به لحاظ سیاسی بی تجربه اند. سطح رو به رشد خشونت و اقتصاد کم رمق افغانستان، تعداد زیادی از مردم را به ترک کشور متقاعد ساخته است. افاغنه، اکنون دومین گروه بزرگ مهاجران و پناهجویانی را تشکیل می دهند که وارد اروپا می شوند. آنچه در قندوز رخ داد، تنها می تواند به حس ناامنی و وحشت مردم بیافزاید.
انتهای پیام/ 852
