به گزارش «شیعه نیوز»، آن روزها اما خیلی خوب می‌توانستی در نمایی از بالا به وضوح ببینی که چطور حرم آقا، قلب مشهد است. آن روزها تمام خیابان‌های شهر می‌رسید به میدانی که مشهدی‌ها به نام «فلکه حضرت» می‌شناختندش؛ میدانی که قلب شهر را در دل خود جای داده بود.
مغازه‌های دور میدان حضرت در نبود بازار رضا(علیه السلام) و بازار مرکزی و پاساژهای چند طبقه، تمام آنچه را که زائر دلش می‌خواست به نام سوغات مشهدالرضا(علیه السلام) به دیار خود ببرد، تامین می‌کردند.
این عکس که نمای ضلع جنوب غربی فلکه حضرت در سال‌های 1320 تا 1332 را نشان می‌دهد، نمایانگر تعدادی از همین مغازه‌هاست که در کمترین فاصله ممکن با حریم قدسی حضرت امام رضا(علیه السلام) قرار داشتند.
آن روزها اگر دور تا دور میدان حضرت راه می‌رفتی، می‌شنیدی صدای پسر جوان را که با صدای بلند می‌گفت: عکس با حرم امام رضا(علیه السلام)...
او شاگرد عکاسی بود. مرد عکاس پرده‌ای داشت، منقش به نمایی از حرم آقا و وقتی که زائری مقابل آن می‌ایستاد و شاتر دوربین قدیمی فشرده می‌شد، تصویری سیاه و سفید از زائری که در میانه صحن ایستاده و به نشانه ارادت دستی روی سینه داشت، روی نگاتیو نقش می‌بست.
مهر و تسبیح‌های مغازه‌ای که کمی آن طرف‌تر قرار داشت، خشکبار و زعفران مغازه آن سوی خیابان و پیراهن‌ها و روسری‌های دست فروش کنار میدان هم، سوغاتی می‌شدند که زائر با خود به دیارش می‌برد.
بنای اولیه فلکه حضرت که بین سال‌های 1308 تا 1312 به فاصله 30 متر از ساختمان‌های اطراف بر گرداگرد حرم مطهر رضوی احداث شده بود تا سال 1353 با همین شکل و شمایل باقی ماند و خاطرات بسیاری را در ذهن زائران و مجاوران این دیار به ثبت رساند.
بعدها اما کم کم به فراخور گسترش شعاع دلدادگی به آستان حضرت مهربانی‌ها و افزایش حضور زائران، حرم مطهر رضوی روز به روز وسیع‌تر شد تا فضای بیشتری فراهم باشد، برای آنها که می‌خواهند در گوشه‌ای رو به گنبد بنشینند و زیارتنامه بخوانند و اشک بریزند و غبار دل‌هایشان را در زلال این آرامشگاه آسمانی شست‌وشو دهند.
اولین اقدامی که بعد از تخریب بنای قدیمی فلکه حضرت در سال 1353 و برچیدن مغازه‌های دور میدان در این راستا انجام شد، سامان‌دهی فضای اطراف حرم مطهر رضوی بود.
در این نما که دوربین علی اصغر ناصری مهر در سال 1355 به ثبت رسانده، مشاهده می‌کنیم که چگونه ساختمان‌ها و مغازه‌های اطراف فلکه حضرت جای خود را به فضایی سبز داده‌اند.
همین نما از حرم مطهر رضوی تا چند سال بعد هم پابرجا ماند تا اینکه باز هم به واسطه افزایش حضور زائران و ضرورت افزایش فضای آرام و معنوی زیارتی در حرم مطهر رضوی، صحن‌ها و رواق‌هایی جدید در حرم مطهر احداث شد.
پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی و تجلی مدیریت موفق اسلامی در مجموعه بزرگ آستان قدس رضوی اما، به یک‌باره شتابی چشمگیر به روند توسعه اماکن متبرکه رضوی بخشید و به این ترتیب با بهره‌گیری صحیح از موقوفات حضرت رضا(علیه السلام)، صحن‌ها و رواق‌های متعددی طی چند سال در حرم مطهر رضوی احداث شد.
روند توسعه اماکن متبرکه رضوی از یک سو و پوست انداختن خیابان‌های اطراف و قد برافراشتن ساختمان‌های گوناگون از سوی دیگر به گونه‌ای بود که نمای حرم مطهر رضوی را طی چند سال به طور کامل متحول کرد.
این روند به گونه‌ای ادامه یافت که طی کمتر از 30 سال مساحت 9 هزار و 500 مترمربعی فضای زیارتی مسقف قبل از انقلاب اسلامی به 70 هزار مترمربع رسید و مساحت فضای روباز زیارتی نیز از 21 هزار و 500 متر به حدود 200 هزار متر مربع افزایش یافت.
علاوه بر این، در این سال‌ها فضاهای متعدد خدماتی، فرهنگی، کتابخانه، دانشگاه و ... در حرم مطهر رضوی احداث شد تا این مجموعه مقدس بیشتر و بهتر از گذشته بتواند از زائرانی که به شوق یک «السلام علیک یا علی ابن موسی الرضا(علیه السلام)» از جای جای کره خاکی راهی مشهد الرضا(علیه السلام) می‌شوند، پذیرایی کند.
انتهای پیام/ 852
منبع:
پورتال آستان قدس رضوی 
