حج از دیدگاه حضرت امیرالمومنین(علیه السلام)

آن حضرت از قول خداوند متعال می فرماید: ˈو (خداوند) فرمود آن کس که توان رفتن به خانه خدا را دارد حج بر او واجب است و آن کس که انکار کند خداوند از همه جهانیان بی نیاز است.ˈ

همچنین آن حضرت در رابطه با فلسفه حج می فرمایند: ˈ آیا مشاهده نمی کنید که همانا خداوند سبحان انسان های پشین از آدم (علیه السلام) تا آیندگان این جهان را با سنگ هایی در مکه آزمایش کرد که نه زیان می رسانند و نه نفعی دارند نه می بینید و نه می شنوید این سنگ ها را خانه محترم خود قرار داده و آن را عامل پایداری مردم گردانید. سپس کعبه را در سنگلاخ ترین مکان ها بی گیاه ترین زمین ها و کمترین دره ها در میان کوه های خشن سنگ ریزه های فراوان و چشمه های کم آب و آبادی های از هم دور قرار داد که نه شتر، اسب و گاو و گوسفند هیچ کدام در آن سرزمین رفاه ندارند. سپس آدم (علیه السلام) و فرزندانش را فرمان داد که به سوی کعبه باز گردند. تا مردم با عشق قلب ها به سرعت از میان فلات و دشت های دور و از درون شهرها، روستاها، دره های عمیق و جزایر از هم پراکنده دریاها به مکه روی می آورند، شانه های خود را بجنبانند، گرداگرد کعبه لااله الاالله بر زبان جاری می سازند و اطراف خانه طواف کنند و با موهای آشفته، بدن های پرگرد و غبار در حرکت باشند لباس های خود را که نشانه شخصیت هر فرد است درآورند و با اصلاح کردن موهای سر، قیافه خود را تغییر دهند که آزمونی بزرگ و امتحانی سخت و آزمایشی آشکار است برای پاکسازی و خالص شدن که خداوند آن را سبب رحمت و رسیدن به بهشت قرار داد. اگر خداوند خانه محترمش و مکان های انجام مراسم حج را در میان باغ ها و نهرها و سرزمین های سبز و هموار و پردرخت و میوه مناطقی آباد و دارای خانه ها و کاخ های بسیار و آبادی های به هم پیوسته در میان گندمزارها و باغ های خرم و پرگل و گیاه دارای منازلی زیبا و پرآب در وسط باغستانی شادی آفرین و جاده های آباد قرار می داد به همان اندازه که آزمایشی ساده بود پاداش نیز سبک تر می شد، اگر پایه های و بنیان کعبه و سنگ هایی که در ساختمان آن به کار رفته از زمرد سبز و یا یاقوت سرخ و دارای نور و روشنایی بود، دل ها دیرتر به شک و تردید می افتادند و تلاش شیطان بر قلب ها کمتر اثر می گذاشت و وسوسه های پنهانی او در مردم کارگر نبود. در صورتی که خداوند بندگان خود را با انواع سختی ها می آزماید و با مشکلات زیاد به عبادت می خواند و به اقسام گرفتاری ها مبتلا می سازد تا کبر و خودپسندی را از دل هایشان خارج کند و به جای آن فروتنی آورد و درهای فضل و رحمتش را به رویشان بگشاید و مسایل عفو و بخشش را به آسانی در اختیارشان گذارد.ˈ

دیگر سخنان حضرت علی (علیه السلام) در خصوص اسرار حج:

* وجوب حج

- خداوند سبحان حج خانه اش را بر شما فرض کرد و ادای حق کعبه را واجب گردانید.

* جای پای پیامبران

دعوت شوندگان به خانه محترم خداوند کسانی هستند که ... پای خود را بر جایگاه انبیای الهی می گذارند.

* عزت خداوند

خداوند سبحان حج خانه اش را نشانه اعتراف به عزت و بزرگی خویش قرار داد.

* قبله مردم

خداوند متعال حج ‏بیت الله الحرام را بر شما واجب گردانید وآن را قبله مردم قرار داد، در آن‏جا وارد می‏شوند مانند ورود چهار پایان و اشتیاق دارند آمدن به آن‏جا را مانند اشتیاق ‏کبوتران، خداوند سبحان آن خانه را برای فروتنی مردم در مقابل‏ عظمت و بزرگیش و برای تصدیق آنان به عزت و سلطنتش علامت و نشانه‏ قرار داد.

* ترک حج

خدا را ! در حق خانه پروردگارتان، آن را خالی مگذارید چندان که در این جهان ماندگارید که اگر حج‏خانه خدا ترک‏ شود به چشم نمی‏آیید، (و به عذاب الهی گرفتار خواهید شد.)

* قرب الهی

به وسیله آن به خداوند سبحان نزدیک شوند و متوسل گردند ... حج خانه خدا و عمره آن است.

* رسیدن به بهشت

خداوند حج را وسیله ای برای ... رسیدن بندگان به بهشت خویش قرار داد.»

ˈبهشت پاداشی است که خداوند برای آنان که از آزمون بزرگ حج نیز، امتیاز قبولی را به دست آوردند، مقرر فرموده است.ˈ

* رحمت خدا

خداوند حج را سببی برای رحمت خویش قرار داد.

* تقویت دین

حج مایه تقویت دین است.

خداوند حج را به عنوان عاملی برای تقویت دین، واجب گردانید.»

* آمرزش مهمان

کسانی که حج و عمره می‏روند میهمان خدایند و حق است ‏بر خداوند که میهمانان خود را گرامی بدارد و آنها را بیامرزد.

* جهاد

حج جهاد هر ناتوانی است.

* بخشیدن

زائر حج و عمره میهمان خداست و خداوند به او آمرزش هدیه می‏کند.

* حج و زیارت پیامبر

هرگاه به زیارت خانه خدا رفتید، با (زیارت) پیامبر خدا صلی الله علیه وآله حج خود را کامل کنید، که ترک زیارت رسول خدا جفای به اوست؛ شما به این کار فرمان دارید و حج خود را با زیارت قبوری که خداوند حق و زیارت آنها را بر شما لازم کرده ‏است، کامل گردانید و نزد این قبرها روزی بطلبید.

* نیاز دنیوی

هر کس حج را به سبب مشکل و نیازی دنیوی ترک کند ، تا زمانی که حاجیان را نبیند (یعنی حاجیان از حج برگردند) نیاز و مشکلش برطرف نشود.