SHIA-NEWS شیعه نیوز :
درباره چگونگي پوشش زنان رسول خدا (ص) و روش برخورد مردان با آنان پيش از
آنكه دستوري درباره حدود حجاب صادر شود، آياتي در سال پنجم هجري نازل گشت.
پيش از نزول اين آيات, همسران رسول خدا (ص) با همان لباس معمول و مرسوم
آن زمان در جامعه حاضر مي‌شدند و با مردم سخن مي‌گفتند. تا اينكه در سال
پنجم هجري, پس از ازدواج پيامبر با زينب‌بنت‌جحش، خداوند به مؤمنان دستور
داد هرگاه از همسران رسول خدا (ص) چيزي خواستند, از پشت پرده بخواهند: "و
اذا سألتموهُنَّ مَتاعاً فسئلوهُنَّ من وراء حجاب... ". (احزاب: 53)
پيش از نزول اين آيه، آياتي نازل شد كه همسران رسول خدا (ص) را از ديگر زنان جدا كرد و به آنان فرمود:
اي زنان پيامبر, شما همانند هيچ‌يك از زنان نيستيد, اگر تقوا پيشه
كنيد. پس در سخن نرمي نكنيد كه فرد بيماردل به طمع افتد و به نيكي سخن
بگوييد و در خانه‌هايتان آرام گيريد و همانند روزگار جاهليت پيشين، زينت
نمايي نكنيد. (احزاب: 32 و 33)
رسول خدا (ص) از همسران خود مي‌خواست كه حتي در برابر ابن مكتوم كه
نابيناست، رو بگيرند و در پس پرده بمانند. از ام سلمه روايت شده است:
من و ميمونه نزد رسول خدا (ص)بوديم كه ابن‌مكتوم وارد شد. اين حادثه پس
از دستور به حجاب بود. پيامبر فرمود: "در پس پرده حجاب برويد ". گفتيم:
اي رسول خدا (ص) ، آن، نابينايي است كه ما را نمي‌بيند. فرمود: "آيا شما
نيز نابيناييد؟ آيا شما او را نمي‌بينيد؟ "1
تأكيد بيشتر بر حجاب همسران رسول خدا (ص)
------------------------------------------------------
به دليل موقعيت ويژه همسران رسول خدا (ص) , احكام تكليفي همسران آن
حضرت با زنان ديگر متفاوت بود و شدت بيشتري داشت. ازاين رو, ابتدا خداوند،
آنان را به تقوا فرا خواند كه شرط لازم براي ايجاد مصونيت در قبال خطرها و
آسيب‌هاي اجتماعي است. سپس به آنان دستور داد در سخن گفتن با منافقان
بيماردل, خضوع نداشته باشند؛ زيرا فروتني همسران رسول خدا (ص) در برابر
منافقان، موقعيت ممتاز آنان را به خطر مي اندازد.
دستور ديگر خداوند به همسران رسول خدا (ص) اين است كه در خانه بمانند. استاد مطهري مي‌نويسد:
اسلام عنايت خاصي داشته است كه زنان پيامبر در زمان حيات آن حضرت و چه
بعد از وفات ايشان در خانه‌هاي خود بمانند. و دراين‌جهت، بيشتر منظورهاي
اجتماعي و سياسي در كار بوده است... .2
بنابر مفاد اين آيه زنان پيامبر نبايد به كاري دست بزنند كه مستلزم
خرووج آنان از حرم پيامبر باشد نظير كاري كه عايشه كرد. با وجود نزول اين
آيه، پيامبر در جنگ‌ها و مسافرت‌ها, به قيد قرعه, يكي از همسرانش را با خود
مي‌برد. اين سيره نبوي نشان مي دهد كه خداوند خواستار خانه نشيني همسران
رسول خدا (ص) نبود, بلكه منظور اين بود كه از حريم رسول خدا (ص) خارج
نشوند.
حجاب حضرت فاطمه زهرا(س)
-----------------------------------
حضرت فاطمه(س), نمونه عالي عمل به فريضه الهي حجاب است. وقتي آيه
معروف حجاب نازل شد, حضرت زهرا(س) به عنوان يكي از مخاطبان مستقيم آيه، در
عمل به اين فريضه پيش‌تاز بود و به الگويي رباني براي جامعه بشري بدل گشت,
به‌گونه اي كه مظهر عفاف و حجاب گرديد و با معرفي الگوي عملي, مسئله عفاف و
پوشش را تبيين و ترسيم كرد. ايشان نشان داد كه زن باحجاب مي‌تواند با حفظ
سرمايه خود كه عفاف و حياست، در جامعه اثرگذار و تحول آفرين باشد. حضرت
فاطمه(س) به زنان نشان داد كه بايد دغدغه حفظ حريم و حجاب را داشته باشد و
اين دغدغه در زندگي زن مسلمان نمود يابد. مقنعه، عباي سياه و عباي سفيد جزو
لوازم ضروري جهيزيه ايشان بود.
بر اساس گزارش هاي تاريخي، هنگامي كه حضرت مي‌خواست به مسجد برود و
براي سخنراني در حضور خليفه زمان و مردم حاضر شود، مقنعه‌اش را پوشيد و خود
را ميان عبا قرار داد و سر و صورت و ديگر اعضاي بدنش را پوشاند. لباس‌هايش
به‌گونه‌اي بلند بود كه هنگام راه رفتن, پايش را به دامن آن مي‌نهاد. بعد
پرده‌اي در مقابل آن حضرت كشيده شد و نشست و سخنراني كرد.3 حتي آن حضرت
براي پوشاندن قامت بي‌جانش, پس از شهادت، نگران بود و در وصيت خود چنين
فرمود:
براي من تابوتي تهيه كن كه هنگام حمل جنازه، بدنم پيدا نباشد و ساختمانش چنين و چنان باشد.4
اين گزارش تاريخي به خوبي روشن مي‌كند كه حجاب مورد نظر اسلام فقط
پوشاندن اعضاي بدن غير از صورت و دست‌ها نيست, بلكه چيزي فراتر از آن؛ يعني
نمايان نشدن برجستگي‌هاي بدن است.
آن روز كه حضرت فاطمه زهرا(س) و امام علي(ع) در آغاز زندگي مشترك خود
براي تقسيم كار نزد رسول گرامي اسلام شتافتند. و از آن حضرت كسب تكليف
كردند، رسول خدا (ص) فاطمه(س) را مأمور انجام كارهاي داخل خانه كرد و
علي(ع) را نيز مأمور امور خارج از خانه ساخت. دختر پيامبر از اين تقسيم كار
فوق العاده خوش حال شد و چنين اظهار داشت:
جز خدا كسي نمي‌داند كه من از اين تقسيم كار چه‌قدر خوشحال شدم؛ زيرا پدرم, رسول خدا مرا از رو در رويي با مردان معاف داشته است.
اين حديث نشان دهنده وجود روحيه عفاف در حضرت زهرا(س) است و اينكه
ايشان به اختلاط با مردان تمايل نداشت.5 همچنين آن حضرت در پاسخ به پرسش
پيامبر كه پرسيد: "چه روش و سيره‌اي براي زندگي بانوان بهتر است؟ " فرمود:
"بهترين زنان كسي است كه نه آنان مردان را ببينند و نه مردان آنان را ".
پيامبراكرم (ص) وي را تحسين كرد و فرمود: "إن فاطمه بَضعَةُ مِني ".6
اين روايت، گوياي اين حقيقت است كه در قاموس فرهنگ فاطمه(س)، خير براي
زنان اين است كه تا هنگامي كه ضرورتي پيش نيامده است, با نامحرمان ارتباط
برقرار نكنند. به‌طور، كلي حضور زنان در عرصه جامعه و ارتباط ايشان با
نامحرمان ضرورتي ندارد و مطلوب‌ترين سيره براي بانوان، حضور در خانه و
رسيدگي نيكو به همسران و تربيت ديني فرزندان است. البته در شرايط عادي،
ديدار زنان با مردان, ممنوعيت شرعي و قانوني ندارد و آنها مي‌توانند با
رعايت ارزش‌هاي اسلامي و اخلاقي, به عرصه‌هاي اجتماعي وارد شوند. ازاين رو,
حكم بيان شده در روايت، سفارشي اخلاقي ترجيحي است, نه حكمي قانوني
تكليفي.7
________________________________________________________________________________
پي نوشت :
1. وسائل الشيعه، كتاب النكاح، باب 109، ح 5.
2. مسئله حجاب در اسلام (مجموعه آثار)، ج 19، ص 582.
3. الاحتجاج، ج 1، ص 98.
4. بحارالانوار، ج 43، ص 192، به نقل از: حجاب از ديدگاه قرآن و سنت،ٌ ص 52.
5. همان.
6. بحارالانوار, ج 100, ص238.
7. محمدتقي مصباح يزدي، چشمه‌اي از زلال كوثر، ص 93، تحقيق و نگارش:
محمدباقر حيدري، انتشارات مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني، 1380، چ 1.
منبع : كتاب " پوشش و آرايش از ديدگاه پيامبر "
