راه اثبات اوّل ماه به فتوای یک مرجع تقلید

SHIA-NEWS شیعه نیوز :

با توجه به استفتاء مکرّر مقلّدین در خصوص راه‏های اثبات شرعی اوّل ماه، فتاوای فقهی آیت الله  حاج آقا مجتبی تهرانی در این خصوص که در متن رساله توضیح المسائل معظّم ‏له نیز موجود است به شرح ذیل اعلام می‏گردد.

مسأله 1786- اوّل ماه به پنج چيز ثابت مى‏شود: اوّل آنكه خود انسان ماه را ببيند. دوم، عدّه‏اى كه از گفته آنان يقين پيدا شود، بگويند ماه را ديده‏ايم و همچنين است هر چيزى كه به واسطه آن يقين پيدا شود. سوم، دو مرد عادل بگويند كه در شب ماه را ديده‏ايم؛ ولى اگر صفت ماه را بر خلاف يكديگر بگويند، يا شهادتشان خلاف واقع باشد مثل اين كه بگويند داخل دائره ماه طرف افق بود، اوّل ماه ثابت نمى‏شود. امّا اگر در تشخيص بعض خصوصيات اختلاف داشته باشند مثل آنكه يكى بگويد ماه بلند بود و ديگرى بگويد نبود، به گفته آنان اوّل ماه ثابت مى‏شود. چهارم، سى روز از اوّل ماه شعبان بگذرد كه به واسطه آن، اوّل ماه رمضان ثابت مى‏شود و سى روز از اوّل رمضان بگذرد كه به واسطه آن، اوّل ماه شوّال ثابت مى‏شود. پنجم، حاكم شرع حكم كند كه اول ماه است.

سوم: اگر از ثبوت اوّل ماه نزد مجتهدى براى ديگران و يا مقلّد او يقين به اوّل ماه حاصل شود، يقين ديگران و مقلّد او به اوّل ماه براى آن‏ها حجت است؛ نه آن‏كه ثبوت ماه نزد مجتهد براى آنان حجّت باشد؛ و رابطه‏اى بين تقليد و ثبوت ماه نزد مجتهد نيست.

چهارم: در صورت شك يا ظنّ به خلاف حكم حاكم شرع، بايد به حكم حاكم شرع عمل شود و آن حكم حجّت است مگر آنكه يقين بر خلاف آن داشته باشند.

ششم: اگر حاكم شرع حكم كند به اوّل ماه شوّال، كسى كه يقين بر خلاف آن ندارد اگر آن روز را روزه بگيرد روزه او حرام است.

هفتم: اگر براى مجتهدى اوّل ماه ثابت شود، اگر اعلام ثبوت ماه و اشاعه آن موجب اختلاف و تفرقه بين مسلمين و وَهن به اسلام شود، و يا موجب تضعيف نظام اسلامى شود اعلام و اشاعه آن جائز نيست.

هشتم: اگر هلال ماه با ابزار و وسايل جديد رؤيت شود، چنانچه آن وسايل تقويت كننده ديده بيننده باشد و يا موانع ديد را بر طرف كند اشكال ندارد و اوّل ماه ثابت مى‏شود، ولى اگر تصرف در مريى محسوب شود مثلاً طورى تصرف كند كه هلال ماه را كه پايين‏تر از افق است بالا نشان دهد تا رؤيت شود اين رؤيت حجّت نيست.