ضرورت پایان بازی باخت ـ باخت شیعیان عراق

"جفری فیلتمن" معاون وزارت امور خارجه آمریكا در امور خاورمیانه نزدیك در سفر خود به عراق، به رایزنی های جدیدی برای تشكیل دولت مورد نظر آمریكا در این كشور دست زده است. 

آمریكا كه حتی از چند ماه پیش از برگزاری انتخابات پارلمانی عراق تلاش های خود را برای كسب نتیجه دلخواه از این انتخابات بسیج كرده بود و برای رسیدن به این هدف از هیچ تلاشی حتی غیر قانونی و ضد دموكراتیك همچون دستكاری در نتیجه انتخابات دریغ نكرده، در آخرین تلاش های خود طرح تجزیه هر چه بیشتر قدرت میان احزاب و گروه های سیاسی را در دستور كار خود قرار داده است.

بر اساس این طرح، آمریكا تلاش می كند بخشی از اختیارات نخست وزیری همچون فرماندهی كل قوا را به نهاد تازه تاسیس شورای راهبردی امنیت ملی واگذار كند و ریاست آن را بر عهده "ایاد علاوی" رئیس فهرست العراقیه قرار دهد و نوری مالكی نیز در پست نخست وزیری ابقاء شود.

این شورا از نخست‌وزیر، دو معاون وی، وزیران كلیدی، رئیس‌ جمهور، دو معاون وی، رئیس پارلمان و رئیس منطقه كردستان عراق تشكیل خواهد شد و به عنوان ركن چهارم قدرت در كنار قوای سه گانه انجام وظیفه خواهد كرد. 

هدف ظاهری از ارائه این طرح، حل اختلافات موجود میان "نوری مالكی" رهبر ائتلاف حكومت قانون و "ایاد علاوی" رهبر فهرست العراقیه در باره احراز پست نخست وزیری است.

ایاد علاوی با این استدلال كه بیشتر كرسی های مجلس را كسب كرده است، خود را برای تشكیل دولت محق می داند.

اما نوری مالكی بر اساس تفسیر دادگاه عالی از ماده 76 قانون اساسی كه بزرگ ترین فراكسیون حاضر در مجلس را برای تشكیل دولت محق دانسته و در چارچوب ائتلاف همبستگی دارای بیشترین رای و كرسی است، خود را برای احراز پست نخست وزیری محق می داند.

البته نوری مالكی تا زمانی می تواند از مزایای این تفسیر برخوردار باشد كه هم پیمانی خود را با ائتلاف ملی عراق حفظ، و آن را حمایت كند.

اما آنچه برای آمریكا مهم است و در اولویت برنامه های آن در خصوص تشكیل دولت جدید عراق قرار دارد این است كه از تحقق ائتلاف همبستگی ملی متشكل از ائتلاف حكومت قانون و ائتلاف عراق ملی جلوگیری كند.

آمریكا به همین علت در تلاش است، دولت جدید عراق با محوریت و مشاركت ائتلاف حكومت قانون و فهرست العراقیه تشكیل شود و  برای رفع اختلافات آنها در خصوص احراز پست نخست وزیری، تشكیل یك نهاد موازی به نام شورای راهبردی امنیت ملی را برای اتخاذ تصمیمات راهبردی در عرصه سیاست داخلی و خارجی پیشنهاد كرده است. 

البته آمریكا اهدافی فراتر از حل اختلافات موجود میان نوری مالكی و ایاد علاوی را نیز از تشكیل این نهاد دنبال می كند و آن اینكه با تجزیه هر چه بیشتر قدرت بین احزاب و گروه های سیاسی، زمینه های شكنندگی را در دولت ائتلافی آینده نگه دارد و از فضای حاصل از آن برای استمرار سلطه خود بر عراق پس از اجرای جدول زمان بندی خروج نیروها از این كشور استفاده كند.

اما آنچه كه موجب شده است، آمریكا از یك چنین قدرت مانوری برخوردار باشد، از یك سو، اتخاذ سیاست مدیریت بحران از سوی آمریكا، و در تلاش است از اختلافات و شكاف های سیاسی و اجتماعی بالقوه در عراق برای مقاصد سیاسی خود استفاده كند.

از سوی دیگر ادامه اختلافات میان احزاب و گروه های سیاسی به ویژه میان ائتلاف حكومت قانون و ائتلاف ملی عراق بر سر معرفی نامزد نخست وزیری است كه زمینه را برای اجرای طرح و سیاست های آمریكا فراهم كرده است.

از این دید خروج این دو ائتلاف از بازی باخت ـ باخت و بازگشت به تعهدات پذیرفته شده خود در چارچوب ائتلاف همبستگی نقش اساسی و تعیین كننده برای مقابله با یكه تازی سیاسی آمریكا در عرصه تشكیل دولت جدید عراق و خروج این كشور از خلاء و بحران سیاسی خواهد داشت.