عید قربان؛ روز قربانی دلبستگیها و تعلقات دنیوی

عید قربان که در زبان عربی عید الاضحی گفته می‌شود، مصادف با روز دهم ذیحجه از اعیاد بزرگ مسلمانان به شمار می‌رود. 

عید قربان از جمله تعطیلات رسمی مسلمانان است که آنها از یک تا چهار روز جشن گرفته، بهترین لباس خود را پوشیده، پس از عبادت، به دید و بازدید خانواده، اقوام و آشنایان می‌روند. 

مراسم قربانی تنها برای کسانی که زائران خانه خدا در موسم حج بوده‌اند، واجب و ضروری است، اما بسیاری از مسلمانانی که استطاعت مالی دارند در این روز قربانی کرده و گوشت آن را میان همسایگان و نیازمندان تقسیم می‌کنند.

حاجیان در این روز پس از به پایان رساندن مناسک حج، حیوانی را ذبح می‌‏کنند و پس از قربانی آنچه بر آنان در حال احرام، حرام شده‏ بود، مانند نگاه کردن در آینه، گرفتن ناخن و شانه زدن مو، حلال می شود. بنابراین روزی که پس از انجام وظایف‏ سنگین حج، به عنوان جایزه الهی و اتمام احرام پیش می‏آید را عید تلقی می‌کنند.

عید قربان ریشه در دوران ماقبل تاریخ بشر دارد، انسان اولیه که از فهم طبیعت عاجز بود، برای به دست آوردن ترحم خدایان دست به قربانی کردن حیوانات و انسانها می زد. این رسم نزد همه ملل و ادیان به اسامی مختلف موجود بوده و این سنت طولانی بشری در اسلام نیز پذیرفته شده است.

در روایات مختلف دینی آمده است ابراهیم در سن بالا دارای فرزندی شد که او را اسماعیل نام گذارد و برایش بسیار عزیز و گرامی بود. اما مدتها بعد، هنگامی که اسماعیل به سنین نوجوانی رسیده بود، فرمان الهی چندین بار در خواب به ابراهیم نازل و بدون ذکر هیچ دلیلی به او دستور داده شد تا اسماعیل را قربانی کند.

او پس از کشمکشهای فراوان درونی، در نهایت با موافقت خالصانه فرزندش، به محل مورد نظر می روند و ابراهیم آماده سر بریدن فرزند محبوب خود می شود. اما به هنگام قربانی اسماعیل، خداوند که او را سربلند در امتحان می‌‌ یابد، گوسفندی را برای انجام ذبح به نزد ابراهیم می فرستد.

این سرسپردگی پیامبر به انجام فرمان الهی، فریضه ‌ای شد تا حجاج در این روز قربانی کنند و از این طریق برای یتیمان و  تهیدستان خوراکی فراهم آورند.

موسم عید فرا رسید، حجاج قربانی خود را در حالی ذبح می کنند که یاد و خاطره ایثار و فداکاری شکوهمند ابراهیم و اسماعیل (علیهما السلام) را در خاطره ها مرور و زنده می کنند . روزی که زائران خانه خدا در والاترین آئین دینی از تعلقات دنیوی رها شده و به خالق هستی نزدیکتر می شوند، روزی که گویی دوباره از مادر زاده شده اند پاک، بی آلایش، رها، آزاده و با غروری سرمست از دلدادگی به فرمان حق، قربانی اسماعیل درون و رها از آمال پوچ دنیوی، خود را برای عزیمت به سفر اخروی آماده می کنند.