«شیعه نیوز»:مسجد جامع سامراي عراق، در دوران عباسي ها ساخته شد و مناره حلزوني شکلي که دارد از مهمترين شاخصه هاي آن به شمار مي رود، اين مناره با ارتفاع 53 متر يکي از بلندترين مناره هاي جهان اسلام محسوب مي شود.
در سال 221 هجري، خليفه عباسي معتصم دستور داد شهر جديدي که محل سکونت خليفه، رجال دولتي و سپاه باشد ساخته شود و کارشناسان در صدد بودند اين شهر براي شخصيتهاي برجسته و سياسي آن دوران محل مناسبي باشد. از اين رو در 130 کيلومتري شمال بغداد در کنار رود دجله که مکاني براي کشت و زرع مردم بود و هوايي مطبوع داشت را انتخاب کردند و شهر سامرا را ساختند.
سامرا مخفف جمله «سر من رأي» بود. خليفه عباسي به اين شهر اماکني چون دارالخلافه، مسجد جامع و ديگر ساختمانهاي اداري و خدماتي را اضافه کرد.
پس از معتصم خلفاي ديگري چون متوکل، مهتدي، واثق، منتصر، معتمد عباسي در اين شهر ساکن شدند. اما در سال 656 هجري هولاکوخان مغول به اين شهر حمله و آن را تخريب کرد و نام اين شهر به «ساء من رأي» تغيير يافت.
از جمله اقداماتي که خليفه عباسي در اين شهر انجام داد، ساخت مسجد جامعي وسيع در وسط شهر بود که در نهايت زيبايي و ظرافت در سالهاي 237-233 ساخته شد. اين مسجد 50 متر بالاتر از سطح دريا قرار دارد و به صورت 5 حلقه دايره اي است که بر روي هم سوار شده اند و همه اينها بالاي سطحي مربع شکل قرار دارند. اين حلقه هاي دايره اي در پايان به اتاقکي منتهي مي شوند. امروزه از اين مسجد تنها ديوار بيروني و مناره حلزوني شکل معروف آن با نام ملويه، بر جاي مانده است.
اين مسجد در زميني به مساحت 440 در 376 متر بنا نهاده شد و تا سالهاي اخير بزرگترين مسجد جهان اسلام به شمار مي آمد. در درون زمين مسجد، يک مستطيل ديگر با ابعاد 240 در 156 متر با ديوارهايي به ارتفاع 10 متر و ضخامت بيش از دو متر و نيم وجود دارد. صحن مياني مسجد را رواقهايي در بر گرفته که بزرگترين آنها رواق قبله در سمت جنوب است. اين رواق شامل 24 رديف ستونهاي 8 ضلعي است که در امتداد جهت قبله قرار گرفته اند. رواقهاي شرقي و غربي هر يک 4 رديف و رواق شمالي 3 رديف ستون داشته اند.
مناره حلزوني شکل اين مسجد شاخص ترين بخش آن است که در خارج از مسجد و 27 متري ضلع شمالي آن بر پايه اي مربع شکل با اضلاع 33 متر ساخته شده است. حلقه هاي دايره اي حلزوني شکل پس از پنج دور گردش به اتاقکي منتهي مي شوند. اين مناره 53 متر ارتفاع دارد و يکي از بلندترين مناره هاي جهان اسلام است.
شيوه به کار رفته در معماري مسجد سامرا، بعدها در ساخت مسجد ابوذلاف در همان نزديکي و مناره مسجد ابن طولون در قاهره به کار گرفته شد و پس از آن ديگر دنبال نشد.
از جمله آثاري که در اين مسجد کشف شده مي توان به ظروف شيشه اي قديمي با نوشته ها و تزئينات خاص اسلامي اشاره کرد. در اين مسجد بيش از 100 هزار نفر مي توانستند نماز بخوانند.
