به گزارش «شیعه نیوز»، کشور کوچک عربی و پادشاهی عمان طی چند دهه اخیر از سوی همه کشورها به عنوان یک میانجی خیرخواه و ارزشمند همواره مورد تحسین و تمجید قرار گرفته است. در سال 2003 و در همین مسقط پایتخت عمان بود که مذاکره کنندگانی از واشنگتن و تهران زمینه های مذاکرات اتمی را که امروز دنبال می شود فراهم آوردند. پادشاهی عمان در بسیاری از موارد دشوار بین المللی از جمله آزادی زندانیان و اسرا در کشورهای مختلف نیز همواربه عنوان یک میانجی خوب و با نیت خیر نقش زیادی ایفا کرده و می کند. افزون بر آن عمان به عنوان عضوی از نهاد موسوم به شورای همکاری خلیج فارس همیشه تلاش داشته و دارد که نوعی توازن سیاسی میان دیگر پادشاهی های عرب حوزه خلیج فارس و همسایه بزرگش ایران برقرار کند.
و شاید این مساله که عمان یا همان کشور عرب واقع در شرق شبه جزیره عرب در مقایسه با دیگر همسایگانش از ذخایر نفتی کمتری برخوردار است برای این کشور مایه خیر و برکت بوده است. سلطان قابوس پادشاه عمان که در سال 1970 و البته با یک کودتا به قدرت رسید از همین ذخایر اندک 5/5 میلیارد بشکه ای استفاده کرد و با اقتدار کامل توانست کشور ویران خود را که در آن زمان فقط ده کیلومتر راه شوسه داشت و در یک جنگ داخلی ویرانگر دست و پا می زد و در آستانه فروپاش کامل بود به کشوری مدرن بدل کند، کشوری که شهروندانش در طی همه این سال ها در صلح و آرامشی بی سابقه زندگی کرده اند.
درآمد سرانه امروز در عمان بالغ بر 20 هزار دلار در سال است. عمان برای توریست های غربی حکم وطن افسانه ای سند باد را دارد، سرزمینی که می توان از قایق سواری در آن سواحل پر از ماهی آن لذت برد و شب هایی رویایی را در مناطق زیبای کویری و واحه های افسانه ای آن که یادآور داستان های هزار و یک شب است به صبح رساند.
اما همه این تحولات و پیشرفت هایی که تقریبا بدون تنش و مشکل خاص به دست آمد می تواند به زودی با مشکلات و تنش هایی روبرو شود. سلطان قابوس 74 ساله از ماه ها پیش در کشورش حضور ندارد. او که مبتلا به بیماری سرطان روده است در یکی از بیمارستان های آلمان تحت معالجه قرار دارد و مردم عمان به همین خاطر در نوامبر سال پیش برای نخستین بار جشن های ملی این کشور را بدون حضور پادشاه برگزار کردند. البته پادشاه طی یک پیام ویدیویی چهار دقیقه ای که از اقامتگاهش در گارمیش- پارتن کیرشن آلمان خطاب به هموطنانش فرستاد ضمن تبریک سالگرد استقلال ، دعای خیر خود را بدرقه آنان کرد.
در واقع چهار پنجم جمعیت 8/2 میلیون نفری کشور عمان شناخت اندکی از سلطان قابوس دارند. سلطان قابوس برای این دسته از مردم پادشاهی است که در آکادمی نظامی سندهورست بریتانیا تحصیل کرده و در سال 2001 مسجد بزرگی در مرکز شهر مسقط بنا کرده و بنای یادبودی از خود در آن مسجد بر جای گذاشته است.
این پادشاه قدرتمند و افسانه ای علاوه بر تخت سلطنت عمان، نخست وزیری، وزارت خارجه، وزارت دفاع و فرماندهی نیروهای مسلح و همین طور وزارت دارایی و ریاست بانک مرکزی کشورش را نیز خود بر عهده دارد. در عین حال سلطان قابوس از داشتن برادر یا پسری که بتواند ولیعهد و جانشین او باشد محروم است. در خانواده سلطنتی عمان تنها سه مرد حضور دارند که می تون از آنها به عنوان جانشینان احتمالی سلطان قابوس یاد کرد. این سه نفر که همگی پسران عموی قابوس یعنی "طارق بن تیمور " محسوب می شوند عبارتند از:" اسد بن طارق" که به بازرگانی و تجارت اشتغال دارد، "حاتم بن طارق" که وزیر فرهنگ عمان است و "شهاب بن طارق" که به مدت چهارده سال فرماندهی نیروی دریایی ارتش عمان را بر عهده داشت و اکنون دوران بازنشستگی خود را سپری می کند.
بر اساس قانون اساسی عمان، اعضای خانواده سلطنتی وظیفه دارند که پس از مرگ پادشاه در عرض سه روز در مورد جانشین وی به توافق رسیده و آن را اعلام کنند. چنانچه در این مورد توافق حاصل نشود باید وصیتنامه مهر و موم شده پادشاه درگذشته گشوده شود. از قرار معلوم سلطان قابوس البته بر اساس قانون اساسی کشورش جانشین خود را انتخاب و نام او را در وصیتنامه خود قید کرده است.
اما این احتمال وجود دارد که هر گونه جابجایی احتمالی در قدرت منجر به این شود که آن اختلاف های اقتصادی و سیاسی از پس پرده درآید و علنی شود، اختلاف ها و نارضایتی هایی که تا به امروز به دلیل حکومت پدرسالارانه و شخصیت خاص و محبوب سلطان قابوس در پشت پرده مانده و هرگز علنی نشده است. وزرای کابینه عمان غالبا از دو یا سه سال پیش هیچ ملاقاتی با پادشاه بیمار نداشته اند و افزون بر آن در این کشور اصولا حزب سیاسی وجود ندارد که بتواند در موارد خاص به شهروندان مشاوره داده و راه های جایگزین را به آنان پیشنهاد کند. همزمان با آغاز بهار عربی در سال 2011 برای نخستین بار پس از چند دهه ناآرامی ها و تظاهرات های متعددی در عمان برگزار شد و حتی در شهر بندری ظفار این تظاهرات به خشونت و درگیری انجامید.
اما سلطان قابوس نیز بیکار ننشست و برای آرام کردن اتمسفر ناآرام کشور بلافاصله فرمانی در مورد ایجاد 50 هزار شغل دولتی جدید صادر کرد. افزون بر آن حقوق بیکاران را افزایش داد و در بخش ساختمان و آپارتمان سرمایه گذاری های زیادی صورت گرفت و به دستور پادشاه حداقل حقوق کارکنان بخش خصوصی افزایش یافته و هزینه های گزاف خدمات اجتماعی بر عهده دولت گذاشته شد و همین مساله بار زیادی بر بودجه عمان تحمیل کرد. عمان که با وجود صنعت پر رونق گردشگری همچنان 85 درصد بودجه خود را به درآمدهای حاصل از فروش نفت و گاز وابسته است، امسال نیز بودجه خود را بر پایه نفت 97 دلاری بسته بود اما کاهش ناگهانی قیمت نفت در بازارهای جهانی به 60 دلار در هر بشکه ، کسری بودجه ای 5/6 میلیارد دلاری را برای بودجه سال 2015 عمان در پی دارد و این کسری بودجه در تاریخ این کشور به سابقه است.
از سوی دیگر زمزه های نارضایتی های مردم روز به روز بیشتر عیان می شود. به ویژه نسل جوان عمان خواهان اصلاحات سیاسی، پایان دادن به تمرکز قدرت و اقدامات جدی علیه فساد در دستگاه دولتی هستند. همین چند هفته پیش بود که "علی الرواحی" نویسنه عمانی در حساب شخصی خود در شبکه اجتماعی توییتر نوشت:" عمان به یک شرکت خانوادگی بدل شده است که از سوی دزدها اداره می شود و مشتریان این شرکت یعنی افراد ملت نه در مورد حقوق خود آگاهی دارند و نه می دانند که چگونه باید خواهان استیفای حقوق خود باشند". و البته چند روز بعد بود که علی الرواحی از سوی نیروهای امنیتی بازداشت و روانه زندان شد.
منبع: دی تسایت
ترجمه: محمدعلی فیروزآبادی- شفقنا
