به گزارش «شیعه نیوز» به نقل از فارس، موسسه مطالعات امنیت ملی اسرائیل در مقاله‌ای به قلم «اودی دِکِل» و «اوریت پِرلو» دراین باره نوشت: با توجه به کنترل شدید دولت و عدم وجود ارزیابی های دقیق ازجانب کارشناسان و تحلیل گران در اردن، روند تجزیه و تحلیل و گفتگوها درزمینه مشکلات کشور در رسانه های اجتماعی با محدودیت‌های زیادی روبرو است. دولت اردن در ماه سپتامبر، قانونی در رابطه با افزایش سانسورها در اینترنت و رسانه های اجتماعی را به تصویب رساند.
جوانان اردنی که از قدرت و نفوذ رسانه های اجتماعی به خوبی آگاه هستند، از شبکه های اجتماعی به عنوان ابزاری برای مطرح کردن درخواست های خود مبنی برایجاد اصلاحات و یک نظم جدید اجتماعی و سیاسی درکشور استفاده می کنند. اعضای جامعه تجاری و سیاسی اردن نیز دراین شبکه های اجتماعی حضور دارند، اما میزان مشارکت آنها دراین شبکه ها نسبت به سایر کشورهای عربی کمتراست.
نقش پررنگ رسانه های اجتماعی در تحولات اردناعتراضات در رسانه های اجتماعی همواره تحت تأثیر تغییر و تحولات در کل منطقه قرار دارند، اما در اردن روند سیاسی و اجتماعی به همراه مسائل داخلی کشور از اهمیت بیشتری دراین زمینه برخوردارند. بحث و گفتگوها در رسانه های اجتماعی در اردن پس از اعتراضات در ماه نوامبر به دلیل افزایش قیمت سوخت، با شدت بیشتری دنبال می شود. این اعتراضات موسوم به «قیام نوامبر» درسراسر کشور گسترش یافت و تمام عناصر اصلی مربوط به شرایط بحرانی در اردن را منعکس ساخت. درکناراین اعتراضات، فعالان در شبکه های اجتماعی به عدم توانایی دولت در رویارویی با چالش های داخلی و خارجی اشاره کردند.
با توجه به بی ثباتی سیاسی در اردن و درپیش بودن انتخابات پارلمان در 23 ژانویه، بحث ها و گفتگوها در رسانه های اجتماعی تاثیر مستقیمی بر روند انتخابات، تقاضا برای اصلاحات بیشتر در قانون اساسی، شرایط اپوزیسیون، ناتوانی دولت و انتقادها از فسادهای مالی درکشور خواهند داشت.
سایر مشکلات اقتصادی و اجتماعی مورد بحث در شبکه های اجتماعی عبارتند از: پناهندگان سوری، مناقشات میان سیاستمداران برجسته اردنی و اخوان المسلمین و شرایط درکرانه باختری. این مسائل در کنار یکدیگر می توانند موجب تضعیف ثبات سیاسی در اردن شوند و دولت این کشور را با مشکلات بیشتری روبرو سازند. درادامه به بررسی موضوعات اصلی که در شبکه های اجتماعی مورد بحث قرار می گیرند، می پردازیم.
اخوان المسلمین در برابر اپوزیسیون بدوی‌ها در اردناپوزیسیون اردن که عمدتاً از افراد باتجربه ارتش و سازمان ها و گروه های مخالفِ نوپا تشکیل شده است، برای اولین بار نارضایتی خود از دولت را اعلام کرد و پس از آغاز اعتراضات و قیام ها در منطقه، اختلافات موجود در جامعه اردن را نیز افشا نمود. انتقادهای عمومی از پادشاه اردن و رژیم این کشور از سَمت و سویی هدایت می شد که مقامات اردنی به هیچ وجه انتظار آن را نداشتند، یعنی ازجانب سرانِ قبایل و طوایف، کسانی که از دیرباز به عنوان حامیان و طرفداران اصلی خاندان سلطنتی هاشمی محسوب می شدند. آنها شاه و دستگاه قضایی کشور را به منظور ایجاد اصلاحات سیاسی و اقتصادی و افزایش حمایت های مالی از بخش شهری و روستایی، تحت فشار قرار دادند.
بازار کارِ اردن بیشتر بربخش دولتی و عمومی، به ویژه کارمندان دولت و ارتش، تمرکز داشت. نسل جوان درکشور که به دنبال فرصت های شغلی مناسب بود، نمی توانست به راحتی وارد صنعت و بخش مالی و تجاری شود، زیرا این بخش ها توسط فلسطینی های اردن اداره می شدند. انتقادهای شدید از دولت منجر شد تا قسمتی از بودجه کشور دراختیار سران قبایل قرار گیرد، اما برخی ها ازاین موضوع به عنوان حق السکوت یاد می کنند.
درخواست سران قبایل مبنی برایجاد اصلاحات درکشور منجربه بیداری یک گروه مخالف دیگر، یعنی اخوان المسلمین شد. این گروه اسلام گرا از موج اعتراضات در اردن و سایر کشورهای عربی به خوبی استفاده کرد و به مبارزات علیه فساد های مالی و تقاضا برای ایجاد اصلاحات دموکراتیک درکشور شدت بیشتری بخشید. در واقع اخوان المسلمین خواستار تغییرات در قانون اساسی، محدود ساختن اختیارات پادشاه و تقویت قدرت سیاسی گروه های مخالف بود.
با عدم تمایل هردو گروه به منظور همکاری با یکدیگر، نگرانی ها در کشور افزایش یافت. بدوی ها در اردن تمایلی چندانی به اجرای اصلاحات دموکراتیک ندارند، زیرا تشکیل یک دولت پارلمانی باعث تقویت نفوذ فلسطینی ها و اسلام گرایان در اردن خواهد شد و حتی تسلط بیشتر آنها بر امور داخلی کشور را نیز به دنبال خواهد داشت. بدوی ها که اکثر سِمَت های کلیدی کشور را دراختیار دارند، ازاین موضوع نگران هستند که ازاین طریق به حاشیه رانده شوند. اما اخوان المسلمین با حمایت از ایجاد اصلاحات درکشور، قصد دارد تا از این طریق حاکمیت اردن را دراختیار مردم قرار داده و نفوذ خود درکشور را نیز افزایش دهد. اما درعین حال، اخوان المسلمین نگران اقدامات بدوی ها برضد این جنبش است.
درخواست ها به منظور برکناری پادشاه اردندر واکنش به اعتراضات، پادشاه اردن طی دو سال اخیر پنج دولت را منحل کرده است. هرگونه تلاش به منظور ایجاد اصلاحات درکشور تاکنون نتیجه ای در برنداشته است. تصویب هر قانون جدید منجربه افزایش اعتراضات می شود، که درنتیجه لغو آن قانون را به دنبال دارد. اعتراضات در ماه نوامبر منجربه آشکار شدن انتقادهای موجود از رژیم اردن شد و برای اولین بار مردم عکس شاه را آتش زدند و خواستار سرنگونی رژیم شدند.
به رغم گسترش انتقادها از دولت اردن در رسانه های اجتماعی در ماه های اخیر، صحبت ها درزمینه برکناری پادشاه دراین رسانه ها با شدت کمتری دنبال می شود. زیرا برخی ها به قانونی بودن چنین جنبشی شک دارند و از خلاء قدرت، تغییرات در قوانین کشور و ایجاد هرج و مرج بسیار نگران هستند. ازطرفی دیگر، انتقادها درزمینه عدم توانایی پادشاه در اداره امور کشور رو به افزایش است و این موضوع فشارها را بر سران قبایلی که پیش ازاین نارضایتی خود از عملکرد پادشاه را اعلام کرده بودند، بیش ازپیش افزایش می دهد. این سران قبایل همچنین خواستار انتصاب ولیعهد سابق، «حسن بن طلال»، به سِمَت نخست وزیری هستند و درعین حال از ولیعهدی دوباره «حمزه بن حسین» که درمیان جوانان اردنی از محبوبیت بالایی برخوردار است نیز حمایت می کنند.
تأثیر تحولات منطقه بر جهت گیری اعتراضات در اردنعرصه سیاسی در فلسطین بر موضع گیری فلسطینی های اردن و اعتراضات سیاسی اخوان المسلمین تاثیر می گذارد. همانند سوریه، بحث ها و ارزیابی های رایج در شبکه های اجتماعی درزمینه پیامدهای اعتراضات در اردن سَمت و سویی منفی به خود گرفته است. در واقع برخی ها معتقدند که اعتراضات در اردن تأثیرات مثبتی را برای اقتصاد، ثبات و صلح درکشور به دنبال نخواهد داشت. این بحث ها با افزایش شمار پناهندگان سوری در اردن شدت بیشتری به خود گرفته است. ورود پناهندگان سوری به اردن منجربه ایجاد فشارهای اقتصادی و اجتماعی، نیروی کار ارزان و افزایش مشکلات امنیتی (تجارت اسلحه، نفوذ جهاد گرایان، تجاوز و قتل) شده است.
نفوذ تبلیغات دولت در شبکه های اجتماعی کاملاً مشهود است، شبکه هایی که کاربران آنها از کشورهای حوزه خلیج فارس و به ویژه عربستان به دلیل عدم حمایت از اعتراضات در اردن انتقاد می کنند و درعین حال از پیامدهای سقوط رژیم اردن نیز آگاه نیستند.
آینده‌ای مبهم در انتظار اردناین اولین بار است که مخالفان اردنی در شبکه های اجتماعی معتقدند که رژیم توانایی مقابله با این چالش های گسترده را ندارد. نگرانی های گسترده ای درزمینه هرج و مرج های ناشی از تقویت عناصر افراط گرا در داخل و خارج از کشور وجود دارد. پیش بینی می شود که تشدید اعتراضات درآینده نیز قوانین این بازی را تغییر ندهد، زیرا قدرتِ نیروهای داخلی درکشور با یکدیگر برابر است.
گروه های بدویِ مخالف تمایلی به ایجاد تغییرات در قوانین کشور ندارند، زیرا از دیدگاه آنها این تغییرات منجربه تقویت نفوذ اسلام گرایان و فلسطینی ها در اردن خواهد شد. درعین حال، اخوان المسلمین به عنوان طرفدار اصلی عدالت اجتماعی و ایجاد اصلاحات دموکراتیک درکشور محسوب می شود. ارزیابی ها در شبکه های اجتماعی بیانگر این موضوع است که اخوان المسلمین تاکنون نتوانسته حمایت های اکثریت فلسطینی های اردن را به دست آورد.
ارزیابی های متناقضی نیز دراین زمینه وجود دارد. از یک سو، نگرانی هایی درزمینه آغاز درگیری های داخلی به دلیل مخالفت بدوی ها با تقویت قدرت اخوان المسلمین ایجاد شده است و ازسویی دیگر، برخی از افراد در شبکه های اجتماعی برعدم تکرار حوادث سپتامبر سال 1970 در اردن پافشاری می کنند.
فعالان در شبکه های اجتماعی به طور بی سابقه ای از پادشاه اردن انتقاد می کنند و معتقدند که وی قادر نخواهد بود اردن را در شرایط بی ثبات داخلی و منطقه ای به درستی رهبری کند. پادشاه اردن هرچه بیشترتلاش کند تا قدرت خود را با استفاده از قوانین محدود کننده تقویت نماید، به همان اندازه حمایت های مردمی را از دست خواهد داد. در شبکه های اجتماعی، مخالفانِ پادشاه اردن وی را این گونه توصیف می کنند: ترسو، ضعیف و بی کفایت.
افکار عمومی در اردن به یک عامل تأثیرگذار در عرصه های سیاسی و اجتماعی تبدیل شده است. پرسش اینجاست که آیا بازیگران اصلی (اخوان المسلمین، جبهه ملی اصلاحات و اپوزیسیون بدوی ها) قادر خواهند بود افکار عمومی را کنترل و از آن به سود خود استفاده کنند، و یا جریان های افراط گرا بر آنها غلبه کرده و یک هرج و مرج گسترده درکشور ایجاد می شود.
برگزاری انتخابات به عنوان آزمون بعدی برای پادشاه اردن محسوب می شود. پرسش اصلی این است که آیا او با ایجاد تغییرات در قوانین انتخابات موافقت خواهد کرد و نتایج انتخابات بیانگر دولت پارلمانی و قانونی آینده خواهد بود، و یا وی بر تصمیم خود که منجربه تحریم انتخابات ازجانب اپوزیسیون اردن می شود پافشاری خواهد کرد.
انتهای خبر/ ف . ک
