شیعه نیوز | شاید در حال انجام کارهای روزمره خود باشید که ناگهان احساس سرگیجه کنید و چشمانتان سیاهی رود. چند ثانیه بعد دیگر چیزی به خاطر نمی‌آورید و وقتی به خود می‌آیید، اطرافیانتان نگران بالای سرتان ایستاده‌اند. این سناریو برای بسیاری از افراد نگران‌کننده و عجیب است. اما چرا چنین اتفاقی رخ می‌دهد؟
به گزارش «شیعه نیوز»، از حال رفتن ناگهانی یا سنکوپ چیست و چرا رخ می‌دهد؟ در تعریفی ساده و کلی درباره از حال رفتگی ناگهانی باید بگوییم که از مشکلات پزشکی رایج است که می‌تواند دلایل متعددی داشته باشد. مشکلاتی ساده مثل افت قند خون تا بیماری‌های جدی قلبی و از این قبیل مسائل. در این مقاله، به بررسی علمی ۱۰ مورد از مهم‌ترین دلایل از حال رفتن ناگهانی می‌پردازیم تا با شناختی عمیق‌تر و آگاهی جامع، نسبت به افزایش سلامت خود اقداماتی انجام دهید.
بررسی ۱۰ علت از حال رفتن ناگهانی
از حال رفتن ناگهانی یا سنکوپ می‌تواند دلایل متعددی داشته باشد که برخی بی‌خطر و گذرا هستند و برخی نیز به مشکلات جدی سلامت مربوط می‌شوند. این وضعیت معمولاً به دلیل کاهش ناگهانی جریان خون به مغز رخ می‌دهد و ممکن است با علائمی مانند سرگیجه، تاری دید، ضعف و تعریق همراه باشد. شناخت علل احتمالی این اتفاق می‌تواند به پیشگیری و کنترل بهتر آن کمک کند. در این قسمت مقاله به دقت همراه ما باشید و ببینید که کدام مورد از علائم زیر را در خود مشاهده می‌کنید!؟
افت فشار خون
فشار خون پایین از مهم‌ترین علل سنکوپ است. هنگامی که فشار خون به‌طور ناگهانی کاهش پیدا می‌کند، خون کافی به مغز نمی‌رسد و فرد دچار سرگیجه و از حال رفتگی می‌شود. این وضعیت می‌تواند ناشی از تغییرات ناگهانی وضعیت بدن مثلاً از حالت نشسته به ایستاده، کم‌آبی بدن یا مصرف داروهای خاص باشد. افرادی که دچار فشار خون پایین هستند، باید مقدار کافی مایعات بنوشند و از تغییر وضعیت سریع خودداری کنند. افت فشار خون ممکن است به دلیل مشکلات غدد فوق کلیه یا سیستم عصبی خودمختار نیز رخ دهد.
افت قند خون
از دیگر دلایل از حال رفتن ناگهانی افت قند خون است. مغز برای عملکرد صحیح به گلوکز نیاز دارد. اگر سطح قند خون بیش از حد پایین بیاید، فرد دچار سردرگمی، سرگیجه و در موارد شدیدتر بیهوشی می‌شود. این وضعیت بیشتر در افراد دیابتی که انسولین یا داروهای کاهنده قند خون مصرف می‌کنند، مشاهده می‌شود. مصرف منظم غذاهای مغذی و اجتناب از فاصله‌های طولانی بین وعده‌های غذایی تا حد زیادی از بروز این مشکل جلوگیری می‌کند. همچنین، برخی از افراد غیر دیابتی نیز ممکن است دچار افت قند خون واکنشی شوند که در نتیجه ترشح بیش از حد انسولین پس از مصرف کربوهیدرات‌های ساده رخ می‌دهد.
مشکلات قلبی
بیماری‌های قلبی مانند آریتمی، تنگی دریچه آئورت و کاردیومیوپاتی باعث کاهش خون‌رسانی به مغز و در نتیجه سنکوپ می‌شوند. افرادی که دچار سنکوپ ناشی از مشکلات قلبی هستند، معمولاً علائمی مثل درد قفسه سینه، تپش قلب یا تنگی نفس نیز دارند. در صورت تجربه چنین علائمی، انجام معاینات قلبی و آزمایش‌های تشخیصی ضروری است. همچنین، انسداد عروق کرونر و نارسایی قلبی نیز می‌توانند در این دسته قرار بگیرند.
کم‌آبی بدن
از دست دادن بیش از حد مایعات بدن به دلیل تعریق زیاد، استفراغ، اسهال یا مصرف ناکافی آب، منجر به کاهش حجم خون و افت فشار خون می‌شود که در نهایت فرد را به سمت از حال رفتن سوق می‌دهد. مصرف مایعات کافی، خصوصاً در هوای گرم یا هنگام فعالیت بدنی شدید، برای جلوگیری از این وضعیت ضروری است. افرادی که داروهای دیورتیک (ادرارآور) مصرف می‌کنند، بیشتر در معرض خطر کم‌آبی و کاهش حجم خون هستند.
واکنش وازوواگال
واکنش وازوواگال از دیگر دلایل از حال رفتن ناگهانی که از تحریک بیش از حد عصب واگ نشئت می‌گیرد و باعث کاهش ناگهانی ضربان قلب و فشار خون می‌شود. این وضعیت معمولاً در پاسخ به استرس شدید، ترس، درد شدید یا حتی دیدن خون رخ می‌دهد. برای پیشگیری از این نوع سنکوپ، یادگیری تکنیک‌های کنترل استرس و اجتناب از موقعیت‌های محرک توصیه می‌شود. برخی از افراد ممکن است نیاز به مصرف داروهای تنظیم‌کننده سیستم عصبی داشته باشند.
حملات صرعی
برخی از مواردی که از حال رفتگی، ناشی از حملات صرع است؛ فرد ممکن است حرکات غیرارادی بدن داشته باشد و پس از هوشیاری دچار گیجی شود. بررسی‌های پزشکی مثل نوار مغزی (EEG) می‌تواند به تشخیص این مورد کمک کند. مدیریت دارویی و پایش مداوم این بیماران بسیار مهم است. تشنج‌های غیر صرعی نیز ممکن است به دلیل استرس شدید یا مشکلات روانی ایجاد شوند.
مشکلات عصبی
برخی اختلالات عصبی مانند اختلالات سیستم عصبی خودمختار یا نوروپاتی محیطی از دیگر دلایل از حال رفتن ناگهانی هستند. این مشکلات باعث اختلال در عملکرد عصب‌ها و عدم تنظیم صحیح فشار خون به‌ویژه در تغییرات وضعیت بدنی می‌شوند. درمان این مشکلات معمولاً به مدیریت علت زمینه‌ای بستگی دارد و شامل داروها و تغییرات در سبک زندگی نیز می‌شود.
سکته مغزی
گاهی از حال رفتن به دلیل کاهش ناگهانی جریان خون به مغز در اثر سکته مغزی یا حمله ایسکمیک گذرا (TIA) رخ می‌دهد. این شرایط معمولاً با علائمی مثل ضعف در یک طرف بدن، اختلال در تکلم و از دست دادن تعادل همراه است. تشخیص سریع و مراجعه فوری به پزشک می‌تواند از عوارض جدی‌تر جلوگیری کند. عوامل خطر شامل، فشار خون بالا، دیابت، کلسترول بالا و سابقه خانوادگی سکته هستند.
اضطراب و حملات پانیک
حملات پانیک و اضطراب از دیگر دلایل از حال رفتن ناگهانی است. افرادی که دچار اختلالات اضطرابی شدید یا حملات پانیک می‌شوند، ممکن است به دلیل تنفس سریع (هیپروِنتیلاسیون) دچار افت سطح دی‌اکسیدکربن خون شوند که باعث سرگیجه و سنکوپ می‌شود. تمرینات تنفسی و تکنیک‌های آرام‌سازی می‌توانند به کنترل این وضعیت کمک کنند. همچنین، درمان‌های شناختی_رفتاری و داروهای ضداضطراب نیز برای برخی از بیماران مفید محسوب می‌شود.
مصرف برخی داروها
داروهایی مانند داروهای ضدافسردگی، دیورتیک‌ها، داروهای فشار خون و آرام‌بخش‌ها با کاهش فشار خون یا تغییر ریتم قلب، منجر به از حال رفتن می‌شوند. بررسی داروهای مصرفی توسط پزشک می‌تواند به شناسایی عامل احتمالی کمک کند. تداخل دارویی نیز ممکن است نقش مهمی در ایجاد این وضعیت داشته باشد.
نکات رفع و درمان فوری از حال رفتگی ناگهانی
همانطور که خواندید، از حال رفتگی ناگهانی دلایل مختلفی دارد، از افت فشار خون و کمبود قند خون گرفته تا استرس شدید و مشکلات قلبی. این وضعیت ممکن است برای هر کسی اتفاق بیفتد و گاهی نشانه مشکلی جدی باشد. در چنین مواقعی، آگاهی از اقدامات سریع و صحیح می‌تواند به جلوگیری از عوارض بعدی کمک کند. در ادامه، نکات مهمی برای رفع و درمان فوری از حال رفتگی ناگهانی آورده شده است.
دراز کشیدن و بالا بردن پاها برای افزایش جریان خون به مغز.
نوشیدن آب یا مایعات حاوی الکترولیت برای جلوگیری از کم‌آبی.
خوردن یک میان‌وعده حاوی قند در صورت افت قند خون.
تنفس عمیق و آهسته برای کاهش استرس و کنترل حملات پانیک.
خودداری از تغییر وضعیت ناگهانی از حالت نشسته یا خوابیده به ایستاده.
استفاده از جوراب‌های فشاری برای کمک به گردش خون.
دوری از موقعیت‌های استرس‌زا و انجام تمرینات آرامش‌بخش.
مصرف داروهای مناسب طبق تجویز پزشک برای کنترل بیماری‌های زمینه‌ای.
مراجعه فوری به پزشک در صورت تکرار مکرر سنکوپ.
اجتناب از مصرف الکل و کافئین بیش از حد که می‌توانند فشار خون را تحت تأثیر قرار دهند.
سخن پایانی
دیدید که از حال رفتن ناگهانی می‌تواند نشانه‌ای از مشکلات جدی پزشکی باشد که نباید نادیده گرفته شوند. بررسی دقیق عوامل زمینه‌ای، انجام آزمایش‌های تشخیصی مناسب و اصلاح سبک زندگی می‌توانند به پیشگیری از سنکوپ و حفظ سلامت عمومی کمک کنند. اگر این وضعیت به‌طور مکرر رخ می‌دهد، مراجعه به پزشک برای تشخیص دقیق و درمان مناسب ضروری است. شما می‌توانید با بررسی دلایل از حال رفتن ناگهانی که در این مقاله ذکر کردیم، شرایط خود را بررسی و برای درمان زود هنگام، اقدام کنید.
