شیعه نیوز | نویسندگان و شرق شناسان در آثار غربی رویکردهای خاص خود را به شخصیت های دینی و اسلامی دارند.
به گزارش «شیعه نیوز»، در آثار اندک خاورشناسان رویکرد های متفاوتی در مورد حضرت زینب(سلام الله علیها) دیده می شود.
با آنکه دربارة مسائل فرعی و جزوی سخن گفته اند. برخی دیگر به اجمال برگزار کرده اند و گروهی دیگر مطالبی گفته اند که به دلیل عدم مراجعه به منابع اصیل و معتبر یا در موارد معدود غرض ورزی‌های خاص، آمیخته با اشتباهات است.
پایگاه مبلغ، به مناسبت میلاد آن بانوی گرانقدر اسلام، نگاه مختصری به معرفی حضرت زینب در منابع و مراجع انگلیسی داشته است.
تنها سه کتاب مرجع انگلیسی، دارای مدخلی دربارة حضرت زینب(س) بوده اند و مابقی آنچه عناوین آن در فهرست منابع و مأخذ می آید، مدخلی در خصوص آن حضرت ندارد.
دایره المعارف اسلام
دایرة‌المعارف اسلام، دایرة‌المعارفی در حوزه اسلام و فرهنگ و تمدن مسلمانان، منتشر شده در لیدن هلند.
شگفت آور آن که منبعی مانند«دایره المعارف اسلام» (چاپ لایدن هلند، ویراست دوم) نیز-با همة جامعیّتی که مدّعای مؤلّفین آنهاست – مدخلی در خصوص حضرت زینب ندارد!
دایره المعارف موجز اسلام
همچنین «دایره المعارف موجز اسلام»، تألیف گلاسه، در ذیل مدخل «زینب، بنت علی» تنها به درج یک عبارت کوتاه بسنده می کند و آن هم به قرار زیر است:
«دختر علی و فاطمه»
این درحالی است که همین دایره المعارف، مدخل های مفصّلی را به بنی امیّه، معاویه ابن ابی سفیان، ابوهریره و حتّی حجّج بن یوسف اختصاص داده و حجّج بن یوسف را – که بی تردید یکی از کریه ترین و خون آشام ترین چهره های تاریخ بود- به صورت چهره ای بسیار پرافتخار و مایة مباهات فرهنگ و تمدّن اسلامی به تصویر کشیده است!
این «تجاهل آکادمیک» به اصطلاح شرق شناسان، کاملا پرسش برانگیز است. البته باید اذعان کرد که در کشورهای غربی، دانشمندان شریف، منصف و ارجمندی نیز یافت می شوند که به واقع، درپی کشف حقیقت اند؛ اما کرسی های رفیع و بلندگوهای تبلیغاتی در اختیار آنها نیست.
فرهنگ لغت اسلامی آکسفورد
فرهنگ لغت اسلامی آکسفورد حاوی بیش از ۲۰۰۰ واژه‌ی اسلامی است. جان ال اسپوسیتو، استاد امور مذهبی و بین‌المللی دانشگاه جورج تاون با گردآوری گروهی از نویسندگان در کنار یکدیگر، این کتاب تخصصی درباره‌ی اسلام را آماده کرده است.
معرفی حضرت زینب در مدخل «فرهنگ لغت اسلام آکسفورد» (۲۰۰۳) کوتاه تر است. در این اثر گفته شده است:
«زینب در سال ۶۸۱ میلادی معادل با سال ۶۲ هجری قمری رحلت فرمود. پیشتر با عبدالله بن جعفر ازدواج نموده، از وی سه پسر و دردختر داشته و در نبرد کربلا در سال ۶۸۰ میلادی معادل با ۶۱ هجری قمری، در معیّت برادرش حسین بود. پس از شهادت حسین، زینب نقش مهمی در محافظت از جان برادرزاده شان، علی بن الحسین ایفا کرده و به سبب فداکاری و قهرمانی هایش، به لقب قهرمان کربلا ملقب گشته است.»
دایره المعارف شخصیّت های دینی جهان
مدخل دیگر از « دایره المعارف شخصیّت های دینی جهان» (۲۰۰۴) گرفته شده است که مقالة «سیدّه زینب» آن را خانم «والری هافمن» نوشته است.
این مقاله که تقربیاً یک ستون و نیم است، حضرت زینب(س) را این گونه توصیف می کند:
سال تولد تقریباً ۶۳۰ میلادی برابر باسال ۱۱ هجری قمری- سال وفات ۶۸۴ میلادی برابر با ۶۵ هجری قمری نویسندة مقاله دربارة آن حضرت چنین می آورد که: « وی نوة پیامبر است و در اکتبر ۶۸۰[محرم ۶۱ هجری] همراه برادرش حسین بود و جان برادرزاده اش علی بن الحسین را نجات داد؛ در حالی که سربازان یزید، خلیفة اموی، هفتاد و سه نفر از رجال خانواده را گشتند. زینب در میان فرقه های صوفیّه و شیعه به سبب دانش عرفانی، بلاغت وشجاعت، از شهرت برخوردار است. وی به ویژه در مصر، دارای احترام عمیقی است و آنان وی را مادر خاندان هاشمی و همة مصریان می دانند.
منابع اولیّه به نقش وی در نبرد کربلا و ادامه آن ماجرا اشاره دارند. وی که درحوالی سال ۶۳۰ میلادی[برابر با۱۱ هجری قمری] دیده به جهان گشود با پسر عمویش عبدالله بن جعفر ازدواج کرد و از او صاحب پنج فرزند شدو سپس از وی طلاق گرفت.
به گفتة نویسندة مصری، عایشه عبدالرحمان(مشهور به بنت الشاطی)،[زینب (س) از آغاز ملازم برادران خود بود و از همان کودکی، نقش مادری را برای آنان ایفا کرد. وی غالباً به عنوام« قهرمان کربلا» شناخته می شود؛ زیرا جان خود را به خطر انداخت تا برادرزاده اش [علی بن الحین(ع) را نجات دهد و سرانجام او را نجات داد ونیز باقی ماندة زنان کربلا را از خطر رهانید.
وی در دمشق در حضور حاکم اموی، با سخنرانی آتشین و بلیق خود، خلیفه را به سکوت واداشت و این در حالی بود که زنان واقعة کربلا به عنولن اسرا به شام برده شده بودند.
آن حضرت پس از ورود به مصر، همواره، مورد تکریم بود و از ضعفا حمایت می کردو حاکم وقت مصر در کارها با ایشان مشورت می نمود. مصریان براین اعتقاد هستند که زینب(ع) به همراه حسین(ع) و فقیهِ بزرگ، شافعی، از منزلتی رفیع در عرش برخوردارندو مشکلات حاجتمندان را برآورده می سازند. البته همة مورّخان اعتقاد ندارند که زینب(س) به مصر آمده باشد؛ زیرا مقبرة ایشان در قرن شانزدهم میلادی (دهم هجری) توسّط شعرانیِ صوفی مسلک کشف شد.
۵ مورد از غفلت ها و اشتباهات:
در بررسی هر دو مقالة بالا باید گفت:
اول: آنچه مسلّم است اینکه تولّد با سعادت آن حضرت در مدینة منوّره، در سال پنجم هجری و یا پنجم جمادی الاول سلال ششم هجری واقع شد و هرگز هم از عبدالله بن جعفر طلاق نگرفت.
دوم: آنکه هر دو مدخل از ضعف هایی برخوردارند که نوعاً در آثار غریبان در حوزه های دانش تاریخ اسلامی مشهود است و شاید یکی از مهم ترین این اشکال ها، بی اعتنایی به مسلمانان و تأکید بیش از حد برغریبان است.
سوم: هر دوی آنها کوتاه اند و اولی کوتاه تر از دومی است؛ در حالی که برای ادای حق مطلب باید بیش از این مقدار درج می شد.
چهارم: اطلاعات اصلی و اصیل درباره شخصیت و زندگی حضرت زینب در این این منابع دیده نمی شود.
پنجم: برخی غرض ورزی ها و جهت دهی های غلط نیز در بیان تاریخ اسلام در این منابع مشهور است.
