بسم الله الرحمن الرحیم
مهدویت از نظر اهل سنت و دیگر ادیان :
برخی تصور می کنند که اعتقاد به مهدی منتظر (علیه السلام ) ویژه شیعیان است در حالی که اصل این عقیده از نظر اهل سنت ، با شیعیان همسان بوده و بین این دو فرقه از حیث بشارت های پیامبر (صلی الله علیه و آله ) راجع به ظهور آن حضرت و ماموریت جهانی وی و درباره شخصیت برجسته و نفوس آن بزرگوار و حتی نشانه های ظهور و ویژگی های انقلاب او تفاوتی وجود ندارد. تنها تفاوتی که دارد این است که اغلب دانشمندان اهل سنت می گویند : حضرت هنوز متولد نشده و غایب نیست، بلکه به زودی متولد خواهد شد و به آن چه پیامبر (صلی الله علیه و آله ) بشارت داده جامه عمل می پوشاند و عده کمی از آنان در مورد ولایت و غیبت او ، با شیعه هم عقیده اند. آن چه از مجموع منابع تاریخی و حدیثی اهل سنت استفاده می شود این است که مسئله ظهور حضرت مهدی (علیه السلام ) مورد اتفاق واجماع مسلمین است. مولف کتاب الامام المهدی (علیه السلام ) محمد علی دخیل ، اسامی 205 نفر از بزرگان اهل سنت را در کتاب خود آورده ، به این ترتیب که تعداد 30 نفر از آنها مستقلا درباره حضرت مهدی (علیه السلام ) کتاب نوشته اند و 31 نفر دیگر فصلی را در کتاب های خود به روایات حضرت مهدی (علیه السلام ) اختصاص داده اند و 144 نفرشان به تناسب های مختلف ، روایات حضرت مهدی (علیه السلام ) را در کاتبهای خود آورده اند. حتی این اعتقاد در معروف ترین و معتبرترین کتب روایی اهل سنت ، یعنی صحاح سته آمده است. این محدثان نامی اهل سنت روایات مربوط به حضرت مهدی (علیه السلام ) را از عمر بن خطاب ، عبدالله بن مسعود ، عبدالله بن عباس ، ثوبان ، جابر بن عبدالله انصاری ،جابر بن سمره ، عبدالله بن عمر ، عبدالله بن عمرو عاص ، انس بن مالک ، ابوسعید خدری و غیر این ها نقل کرده اند.
منابع زرتشتیان تصریحات بسیاری به ظهور حضرت مهدی (علیه السلام ) شده است که قسمتی از آنها را در این بند می آوریم ، در کتاب زند که از کتب مقدسه زرتشتیان ، درباره انقراض اشرار و وراثت صلحا می گوید :
لشکر اهریمنان با ایزدان ، دایم در روی خاکدان محاربه و کشمکش دارند و غالبا پیروزی با اهریمنان باشد ، اما نه بطوری که بتوانند ایزدان را محو و منقرض سازند ، چه در هنگام تنگی از جانب اورمزد که خدای آسمان است به یزدان که فرزندان اویند یاری می رسد و محاربه ایشان نه هزار سال طول می کشد . آن گاه پیروزی بزرگ از طرف ایزدان می شود و اهریمنان را منقرض می سازند ، و تمام اقتدار اهریمنان در زمین است در آسمان راه ندارد و بعد از پیروزی ایزدان و برانداختن تبار اهریمنان ، عالم کیهان به سعادت اصلی خود رسیده ، بنی آدم بر تخت نیکبختی خواهد نشست .
پیغمبر عرب : جاماسب در کتاب معروف خود جاماسب نامه می گوید آخرین پیغمبران باشد که در میان کوه های مکه پیدا شود ، و شتر سوار شود و قوم او شتر سواران خواهند بود و با بندگان خود چیز خورد و به روش های بندگان نشیند ، و او را سلیقه نباشد و از پشت سر مثل پیش رو ببیند. در زند و هومن یسن از ظهور شخصیت فوق العاده ای بنام سوشیانس نجات دهنده بزرگ خبر داده و درباره نشانه های ظهور چنین می گوید : نشانه های شگفت انگیزی در آسمان پدید آید که به ظهور منجی جهان دلالت می کند و فرشتگانی از شرق و غرب به فرمان او فرستاده می شوند و به همه دنیا پیام می فرستند . سوشیانس دین را به جهان رواج دهد ، فقر و تنگدستی را ریشه کن سازد ، ایزدان را از دست اهریمن نجات داده ، مردم جهان را هم فکر و همگفتارو همکردار گردند.
بر اساس بشارت فراوانی که در کتاب انجیل آمده است ، حضرت مسیح (علیه السلام ) به دنبال قیام حضرت قائم (عجل الله تعالی فرجه ) در فلسطین آشکار خواهد شد و به یاری آن حضرت خواهد شتافت و پشت سر حضرت نماز خواهد گزارد. تا یهودیان و مسیحیان و پیروان وی تکلیف خویش را بدانند و به اسلام بگروند و حامی حضرت مهدی (علیه السلام ) گردند. از این رو در آخرین روزهای زندگی و شاید در طول دوران حیات به یاران و شاگردان خود ، توصیه ها و سفارش های بسیاری درباره بازگشت خود به زمین نموده و آنان را در انتظار گذارده و امر به بیداری و آمادگی فرموده است. برای نمونه متن برخی از آن بشارات را که در انجیل ذکر شده در ذیل آمده است :
انجیل متی :
عیسی در جواب ایشان گفت : زنهار کسی شما را گمراه نکند. از آن رو که بسا به نام من آمده خواهد گفت که من مسیح هستم و بسیاری را گمراه خواهند کرد و جنگ ها و اخبار جنگها را خواهید شنید. زنهار مضطرب مشوید. زیرا که وقوع این همه لازم است لیکن انتها هنوز نیست ، زیرا قومی با قومی و مملکتی تفاوت خواهند نمود و قحطی ها و زلزله ها در جای ها پدید آید و فورا پس از مصیبت آن امام ، آفتاب تاریک گردد و ماه نور خود را ندهد و ستارگان از آسمان فرو ریزند و قوت های افلاک متزلزل گردد. آن گاه علامت پسر در آسمان پدید گردد و در آن وقت جمیع طوایف زمین سینه زنی کنند و پسر انسان را ببینند که بر ابرهای آسمان با قوت و جلال عظیم آید.
انجیل یوحنا:
ساعتی می آید که در آن جمیع کسانی که در قبور می باشند آواز او را خواهند شنید و بیرون خواهند آمد ، و هرکه اعمال نیکو کرد برای قیامت حیات و هرکه اعمال بد کرد به جهت قیامت ، داوری .
انجیل لوقا :
کمرهای خود را بسته ، چراغ های خود را افروخته بدارید. شما مانند کسانی باشید که انتظار آقای خود را می کشند ، که چه وقت از عروسی مراجعت کنند ، تا هر وقت آید و در را بکوبد ، بی درنگ برای او باز کنند . پس شما نیز مستعد باشید زیرا که در ساعتی که گمان نمی برید پسر انسان می آید .
4-هندوها و بشارت موعود:
در کتاب های مذهبی مقدسی که در میان هندیان به عنوان کتاب های آسمانی شناخته شده و آورندگان این کتاب به عنوان پیامبر شناخته می شوند ، تصریحات بسیاری به وجود مقدس مهدی موعود (علیه السلام ) و ظهور مبارک آن حضرت شده است که قسمتی از آن ها را می آوریم :
در کتاب اوپانیشاد که یکی از کتب معتبره و از منابع هندوها بشمار می رود ، بشارت ظهور مهدی موعود (علیه السلام ) چنین آمده است : این مظهر ویشنو مظهر دهم در انقضای کلی یا عصر آهن ، سوار بر اسب سفیدی ، در حالی که شمشیر برهنه درخشانی بصورت ستاره دنباله دار در دست دارد ، ظاهر می شود و شریان را هلاک می سازد.
در کتب باسک که از کتب مقدس هندوهاست ، بشارت ظهور حضرت ولی عصر (علیه السلام ) چنین آمده است : دور دنیا تمام می شود. پادشاه عادلی در آخرالزمان ، ملائکه و پریان و آدمیان باشد و حق و راستی با او باشد و آن چه در دریا و زمین ها ، کوه ها پنهان باشد ، همه را به دست آورد و از آسمانها و زمین و آنچه باشد خبر می دهد و از آن بزرگ تر کسی به دنیا نیاید.
وشن جوک نیز بشارت به ظهور حضرت آمده است : آخر دنیا به کسی برمی گردد که خدا را دوست می دارد و از بندگان خاص او باشد و نام او خجسته و فرخنده باشد.
در کتاب دید که از کتب مقدس هندوها است چنین آمده است : پس از خرابی دنیا ، پادشاهی در آخرالزمان پیدا شود که پیشوای خلایق باشد و نام ..... منصور باشد و تمام عالم را بگیرد و به دین خود آورد.
- اعتقاد به مهدی در کتب اسلامی :
ما معتقدیم که سرانجام اداره امور جهان در قبضه با کفایت صالح ترین افراد بشر قرار خواهد گرفت و او جهن را از تاریکی ، فقر ، جهل ، ظلم رهایی می بخشد و حکومت واحد جهانی را براساس عدالت استوار می سازد. علیرغم اتفاق نظر در اصل مصلح و منجی ، لیکن در مصداق و تطبیق آن اختلاف دارند. روایات نقل شده درباره حضرت مهدی (ع) و بحث از نواب خاص آن حضرت که در طول آن هفتاد سال ، واسطه میان شیعیان و حضرت بوده اند. این اعتقاد را از محدوده ذهن به دنیای واقعیات می آورد یعنی او یک حقیقت فرضی و خیالی نیست بلکه یک موجود واقعی است. بنابراین موضوع مهدی ، نه اندیشه چشم به راه نشستن کسی است که باید زاده شود و نه پیشگویی است که باید در انتظار مصداقش ماند. بلکه واقعیت استوار و فرد مشخصی است که در میان ما زندگی می کند. و در اندوه و شادیهامان شریک است. آیت الله باقر صدر رحمه الله می نویسد: اعتقاد به مهدی (علیه السلام ) به عنوان یک قائد منتظر که جهان را به یک صورت برتر متحول می سازد ، از اخبار پیامبر (صلی الله علیه و آله ) عموما و از احادیث ائمه اهل بیت (ع) خصوصا سرچشمه گرفته است به طوری که اصلا مطلب قابل تردید نیست. گذشته از قطعی بودن موضوع مهدی موعود (علیه السلام ) از دیدگاه مدارک متقن اسلامی ، اختصاص داشتن شخصیت والا به امام دوازدهم شیعه و پسر امام حسن عسکری (علیه السلام ) دلایل محکم و روشنی دارد که تمام آن دلایل را ممکن است در دو دلیل زیر خلاصه کرد:
دلیل نقلی :
مهدی (علیه السلام ) در صدها روایتی که از پیغمبر اکرم (صلی الله علیه و آله ) و از ائمه (علیهم السلام ) نقل شده ، متمثل است. روایاتی که مهدی (علیه السلام ) را به اهل بیت (ع) ، نواده فاطمه (سلام الله علیها) ، ذریه حسین (علیه السلام ) و فرزند نهم آن حضرت نسبت داده است. و نیز آن سلسله از احادیثی که دلالت می کنند که جانشینان پیامبر (صلی الله علیه و آله ) دوازده نفرند ، تمام این احادیث ، آن فکر و عقیده عمومی مهدی (علیه السلام ) را محدود می کنند و آن موضوع فکری کلی را در امام دوازدهم از ائمه (ص) مشخص می سازد این حدیث نبوی شریف به این مضمون که امامان پس از من یا خلفاء بعد از من دوازده نفرند با عبارات مختلف در بیش از دویست و هفتاد روایت از رسول اکرم (صلی الله علیه و آله ) نقل شده که در حدیث سنی و شیعه مانند : صحیح بخاری ، صحیح مسلم ، صحیح ترمذی و سنن ابن داوود و مسند احمد حنبل و مستدرک الصحیحین حاکم نیشابوری نقل شده است . در حالی که بخاری در زمان امام جواد و امام حسن عسکری (علیه السلام ) می زیسته و کتاب صحیح بخاری را در آن زمان نوشته است که هنوز امامان به دوازده نرسیده بود. این خود دلالت می کند که این حدیث پیش از آن فکر و عقیده دوازده امامی در مغزها تکمیل شود ، از رسول اکرم (صلی الله علیه و آله ) صادر شده است و جای تردیدی در این احادیث باقی نمی ماند. ایمان و عقیده شیعه دوازده امامی که می گوید : جانشینان پیامبر (صلی الله علیه و آله ) از علی (علیه السلام ) شروع شده و به مهدی (علیه السلام ) ختم می شود و قابل تطبیق با احادیث نبوی است.
- خاتمه :
خاتمه بحث خود را بخشی از دعای امام رضا (علیه السلام ) درباره امام زمان (علیه السلام ) قرار می دهم که شیعیان را به خواندن این دعا امر می فرمودند.
شاید که خداوند متعال تفضلی کند و به یمن این دعای شریف ما را از پیروان اهل بیت (ع) و از یاران حضرت مهدی (علیه السلام ) قلمداد فرماید :
" خدایا بر دست امام زمان (علیه السلام ) ما را به مسیر هدایت و راه بزرگ و طریقه معتدلی که به آن بپیوندد برسان . و ما را بر پیروی از امام زمان (علیه السلام ) نیرو ده و بر دنباله روی از او ثابت قدم فرما، به متابعت او بر ما منت گذار . و ما را در گروه او که به امر او قیام کرده ، در رکاب او شکیبایی نموده ، با دلسوزی برای او خشنودی ترا جستجو می کنند قرار بده . تا اینکه در قیامت ما را در بین یاران و یاری دهندگان و تقویت کنندگان حکومت او محشور گردانی. خدایا تمام این کارها ( که در راه پیوند و یاری آن حضرت انجام می دهیم ) را خالص از هرگونه تردید و اشتباه و تظاهر و شهرت طلبی قرار ده ، تا با انجام آنها جز بر تو اعتماد نکرده ، خشنودی غیر تو را نجوییم ، تا در نتیجه ما را در مکان او و در مسیر خدمت به امام زمان علیه السلام بهشت همراه با او جای دهی. و ما را تنگدلی و تنبلی و سستی پناه ده. و ما را از کسانی قرار ده که توسط آنها دینت را یاری داده ، پیروی امام زمانت را توسط آنها بزرگ می گردانی و ( در این خدمت ) ما را با دیگری جایگزین مکن که جایگزین کردن دیگری بجای ما بر تو آسان و برای ما زیاد خواهد بود.
منابع :
( سایت اطلاع رسانی اهل بیت : مهدی موعود (ع) 1
(مهدی موعود (ع) mahdi. Net سایت 2
.........................
بحث مکمل :
سوال : آیا در ادیان و آیین های الهی و غیر الهی بحث مهدویت مطرح است ؟
در تورات یهودیان :
( کتاب اشعیا نبی فصل 11 ، جمله 4 )
( کتاب دانیال نبی ، فصل 12 ، بند 5 – 1 و ...)
( ر.ک . کتاب یاد مهدی – محمد خادمی شیرازی )
در انجیل مسیحیان :
( انجیل متی فصل 24 ، جمله 27 و 30 و...)
-در انجیل مرقس و لوقا و قاموس مقدس هم آمده است.
در کتاب هندوها :
" کالکی ، مظهر دهم (وشینو) سوار بر اسب سفیدی با شمشیر برهنه ظاهر می شود و شریران را هلاک می کند و پاکی ها را برمی گرداند."
(اوپانیشاد ص 737)
در اوستا کتاب مقدس آنها به نام ( سوشیانت ) مشهور است.
" چاره تمام دردها و رنجها با اوست ، رنج و بیماری و ظلم و فساد را ریشه کن می کند ، ناپاکان را نابود سازد." (سوشیانت ص 104 ) / یا به نام ( بهرام ) آمده است.
در کتاب (مهابهارت ) درباره ( کرشینا ) یا موعود آخر الزمان آمده است .
"کرشینا ظهور کرده جهان را نجات می دهد."
(اوبانیشاد ص647) / چینیان از ( لی هندنگ ) نام می برند.
ر.ک. ( او خواهد آمد ) ص 58 )
- در ژاپن : در دین شینتو و بودا از پرچم داری به نام (ناکایاما میکی ) نام می برند.
- درکتب اهل سنت :
- عبدالله بن مسعود می گوید : پیامبر اکرم فرمودند : " اگر از عمر دنیا یک روز باقی مانده باشد خداوند آن روز را طولانی می کند تا مردی از اهل بیتم مبعوث شود. نامش همنام من است زمین را پر از عدل و قسط می کند . چنانکه مملو از ظلم و جور شده است."
( فصول المهمه ، ابن صباغ مالکی ص 294 )
ر.ک . : ( یاد مهدی – محمد خادمی شیرازی )
.....................................
