«شیعه نیوز»: مسجد یکی از مهم‌ترین اماکن مذهبی در اسلام است. این مکان مقدس برای مسلمانان محلی برای عبادت، تحصیل، اجتماع و فعالیت‌های اجتماعی و فرهنگی است. در اسلام، رفتن به مسجد بسیار مورد تأکید قرار گرفته است و برای آن ثواب‌های زیادی ذکر شده است.
مسجد در آیین اسلام جایگاهی بس رفیع دارد. این جایگاه به دلیل نقش سازنده و معنویت بخشی است که مسجد در زندگی فردی و جمعی مسلمانان دارد. بدون شک هر جامعه ای که مساجد آن از جهت حضور مردم در نمازهای جماعت و جمعه آبادتر و زنده تر باشد، زندگی در آن جامعه با آفات مادی و معنوی کمتری همراه خواهد بود. و این سرّ سفارش مکرر اهل بیت علیهم السلام به حضور در مساجد است.
ثواب رفتن به مسجد
ثواب رفتن به مسجد چه در دنیا و چه در آخرت بسیار است. در اینجا فقط به چند مورد از مزایای حضور منظم در مسجد اشاره می کنیم:
فواید معنوی: مسجد محل عبادت است و رفتن به مسجد برای اقامه نماز یکی از بهترین راه های تقرب به خداوند است. وقتی ما در مسجد نماز می خوانیم، نه تنها به تنهایی نماز می خوانیم، بلکه با مسلمانان دیگر از سراسر جهان نیز به نماز می پردازیم. این حس اتحاد و برادری یک تجربه معنوی قدرتمند است.
فواید اجتماعی: مسجد همچنین یک مرکز اجتماعی برای مسلمانان است. اینجا مکانی است که می توانیم با مسلمانان دیگر جامعه خود ملاقات و ارتباط برقرار کنیم. ما می توانیم اسلام را از علما و ائمه بیاموزیم و در فعالیت های مختلف اجتماعی و تربیتی شرکت کنیم.
فواید آموزشی: مسجد مکانی عالی برای آشنایی با اسلام است. بسیاری از مساجد کلاس ها و کارگاه های آموزشی در مورد موضوعات مختلف مرتبط با اسلام مانند قرآن، حدیث و شریعت اسلامی برگزار می کنند. ما همچنین می توانیم اسلام را از سایر مسلمانانی که از ما داناتر هستند بیاموزیم.
فواید جسمانی: نماز خواندن در مسجد نیز ورزش خوبی است. این شامل ایستادن، نشستن، رکوع و سجده است که همگی با گروه های ماهیچه ای متفاوت کار می کنند. نماز خواندن در مسجد نیز می تواند به بهبود انعطاف و تعادل ما کمک کند.
در قرآن کریم
در قرآن کریم، مسجد به عنوان خانه خداوند و مکانی برای یاد او معرفی شده است. در آیه 18 سوره توبه آمده است:
إِنَّمَا یَعْمُرُ مَسَاجِدَ اللَّهِ مَنْ آمَنَ بِاللَّهِ وَالْیَوْمِ الْآخِرِ وَأَقَامَ الصَّلَاةَ وَآتَى الزَّکَاةَ وَلَمْ یَخْشَ إِلَّا اللَّهَ فَعَسَى أُولَئِکَ أَنْ یَکُونُوا مِنَ الْمُهْتَدِینَ
همانا مساجد خدا را تنها کسانی آباد می‌کنند که به خدا و روز قیامت ایمان آورده‌اند و نماز را برپا می‌دارند و زکات می‌پردازند و جز از خدا نمی‌ترسند؛ امید است که آنان از هدایت‌یافتگان باشند.
در این آیه، خداوند تنها کسانی را که ایمان به خدا و روز قیامت داشته باشند و نماز بخوانند و زکات بپردازند، سزاوار آباد کردن مساجد می‌داند. این نشان می‌دهد که مسجد مکانی مقدس است که باید با ایمان و عمل صالح آباد شود.
حدیث هایی از ائمه برای میزان ثواب رفتن به مسجد
در احادیث :
در احادیث اسلامی نیز به ثواب رفتن به مسجد تأکید زیادی شده است که در ادامه به برخی از آن ها پرداخته ایم.
رسول‌الله (ص) فرمودند:
«مَنْ مَشی إلی مَسْجِدٍ مِنْ مَساجِدِ اللّهِ، فَلَهُ بِکُلِ خُطْوَةٍ خَطاها حَتّی یَرْجِعَ إلی مَنْزِلِهِ، عَشْرُ حَسَناتٍ، وَ مُحِیَ عَنْهُ عَشْرُ سَیِّئاتٍ، وَ رُفِعَ لَهُ عَشْرُ دَرَجاتٍ»
هرکس به سوی مسجد گام بردارد، در برابر هر گامی 10 حسنه برایش ثبت و 10 گناهش پاک و ده درجه و منزلت او (در بهشت) بالا می‌‌رود. (وسائل، ج 3، ص 483)
*******
رسول‌الله (ص) فرمودند:
«مَنْ کانَتِ الْمَساجِدُ بَیتَهُ ضَمِنَ اللهُ لَهُ الرَّوحَ وَ الرّاحَةَ وَ الْجَوازَ عَلَی الصّراطِ»
کسی که مسجد خانه او باشد (مرتب به مسجد تردد کند) خداوند، آسایش و کامیابی او و عبور از صراط را برایش ضمانت کرده است. (مستدرک، ج 3، ص 363)
*******
رسول الله (ص) فرمودند:
«إِنَّ اللهَ یُعْطِیکَ مَا دُمْتَ جَالِساً فِی الْمَسْجِدِ بِکُلِّ نَفَسٍ تَنَفَّسْتَ فیه دَرَجَةً فِی الْجَنَّةِ وَ تُصَلِّی عَلَیْکَ الْمَلَائِکَةُ وَ یُکْتَبُ لَکَ عَشْرُ حَسَنَاتٍ وَ یُمْحی عَنْکَ عَشْرُ سَیِّئَاتٍ»
تا زمانی که در مسجد به سر می‌‌بری خداوند به تعداد هر نَفَسی در آن یک درجه منزلت در بهشت برای تو بالا می‌‌برد و فرشتگان بر تو درود می‌‌فرستند و 10 حسنه برایت ثبت و 10 گناهت پاک می‌شود. (بحار، ج 83، ص370)
*******
هرچه تعداد شرکت کنندگان در نماز جماعت فزونی پذیرد ثواب آن نیز افزایش می یابد تا جایی که رسول اکرم صلی الله علیه و آله فرمودند:
«فان زادوا علی العشرة فلو صارت السماوات کلّها مداداً و الاشجار اقلاماً و الثّقلان مع الملائکة کُتّاباً لم یقرروا ان یکتبوا ثواب رکعة واحدة»(5)
اگر (شمار نمازگزاران) از ده تن بیشتر شود، چنان چه آسمانها مرکّب، درختان قلم و جن و انس و فرشتگان نویسنده شوند، نمی توانند ثواب یک رکعت را بنویسند.
*******
اصبغ از حضرت امیرالمؤمنین علی علیه السلام روایت نموده است که فرمودند:
«کسانى که به مسجد رفت و آمد مى کنند، یکى از هشت چیز عاید آنها مى شود. 1ـ استفاده از یک برادر دینى در راه خدا. 2ـ آموختن یک علم تازه. 3ـ دلیل محکمى که اعتقادشان را کامل مى کند.
*******
امام باقر عليه السلام فرمود:
«مَنْ صَلَّى فِي اَلْمَسْجِدِ اَلْحَرَامِ صَلاَةً مَكْتُوبَةً قَبِلَ اَللَّهُ بِهَا مِنْهُ كُلَّ صَلاَةٍ صَلاَّهَا مُنْذُ يَوْمَ وَجَبَتْ عَلَيْهِ اَلصَّلاَةُ وَ كُلَّ صَلاَةٍ يُصَلِّيهَا إِلَى أَنْ يَمُوتَ.»
كسي كه يك نماز واجب در مسجدالحرام بخواند، خداوند تمام نمازهايي كه از آغاز تكليف تا پايان عمر ميخواند، ميپذيرد.
*******
امام باقر علیه‌السلام فرمودند:
اَلْمُؤَذِّنُ يَغْفِرُ اَللَّهُ لَهُ مَدَّ بَصَرِهِ وَ مَدَّ صَوْتِهِ فِي اَلسَّمَاءِ وَ يُصَدِّقُهُ كُلُّ رَطْبٍ وَ يَابِسٍ يَسْمَعُهُ وَ لَهُ مِنْ كُلِّ مَنْ يُصَلِّي مَعَهُ فِي مَسْجِدِهِ سَهْمٌ وَ لَهُ مِنْ كُلِّ مَنْ يُصَلِّي بِصَوْتِهِ حَسَنَةٌ؛
خداوند مؤذن را به اندازه‌اى که چشمش مى‌بیند و صدایش در آسمان مى‌پیچد مى‌آمرزد، هرخشک و ترى که آواز او را مى‌شنود او را تصدیق مى‌کند، و از ثواب هر کس که با او در مسجد نمازگزارد سهمى نصیب او شود و به شمار هر کس که به بانگ او نماز بخواند حسنه‌اى براى اوست. (محجه‌البیضاء، ج ۱، ص ۳۳۱، من لایحضره الفقیه، ج ۱، ص ۲۸۷)
*******
امام صادق (ع) فرمودند:
«مَنْ وَقَّرَ مَسْجِداً، لَقِیَ اللهُ یوْمَ یلْقاهُ ضاحِکاً مُسْتَبْشِراً وَ اَعْطاهُ اللهُ کِتابَهُ بِیمینِهِ»
کسی که حرمت مسجد را نگه دارد، خدا را شادان و خندان ملاقات خواهد کرد و پروندة اعمالش را به دست راست او خواهند داد. (جامع احادیث الشیعة، ج 4، ص 559)
*******
از حضرت امام صادق (علیه السلام) روایت شده که فرمودند:
«مساجد در پیشگاه خداوند از همسایگان خود که حاضر نمى شوند در مسجد نماز بخوانند شکایت مى کنند و خداوند به مساجد وحى مى کند که به عزت و جلالم که، یک نماز آنها را که در خانه خود مى خوانند قبول نخواهم کرد و در میان مردم عدالتى نخواهند داشت. و رحمت من به آنها نخواهد رسید و آنها در بهشت مجاور من نخواهند بود».
*******
امام صادق (ع) فرمودند:
«صّلاةٌ فِی بَیْتِ المَقْدِسِ أَلْفُ صَلاةٍ و صَلاةٌ فی مَسْجِدِ الأَعْظَمِ مِأَةُ صَلاةٍ و صَلاةٌ فِی مَسْجِدِ القَبیلَةِ خَـمْسٌ و عِشرون صَلاةٌ فِی مَسْجِدِ السُّوقِ إِثْنَتا عَشْرَةَ صَلاةً»
خواندن یک نماز در مسجد‌الاقصی برابر هزار نماز است و در مسجد جامع شهر برابر 100 نماز و در مسجد محله 25 نماز و در مسجد بازار برابر 12 نماز می‌باشد. (ثواب‌‌الاعمال، ص 75)
*******
رُزَیق خُلقانی گفت: از امام صادق علیه السلام شنیدم که فرمودند:
نماز خواندن مَرد به جماعت در خانه خود، برابر است با بیست و چهار نماز؛ و نماز خواندن مرد به جماعت در مسجد برابر است با چهل و هشت نماز در خانه، یعنی دوبرابر؛ و نماز فرادی در مسجد معادل بیست و چهار نماز است، و نمازخواندن در خانه خودت به فرادی چون غبار پراکنده در هواست، و چیزی از آن به سوی خداوند بالا نمی‌رود، و کسی که از روی بی‌رغبتی به مساجد در خانه خود نماز جماعت بخواند، نه خودش و نه کسانی که با او نماز می‌خوانند، نماز ندارند، مگر اینکه به علتی نتواند به مسجد برود. (أمالي طوسي 2 : 307)
*******
امام صادق (ع) فرمودند:
«صَلاةٌ فی مسجِدِ الکوُفَةِ تَعدِلُ اَلفَ صَلاةٍ فی غَیرِهِ مِنَ المَساجِدِ.
خواندن یک نماز در مسجد کوفه برابر هزار نماز در مساجد دیگر است. (ثواب‌الأعمال، ص 74)
*******
امام جعفرصادق (ع) فرمودند :
«مَنْ وَقَّرَ مَسْجِداً، لَقِيَ اللهُ يوْمَ يلْقاهُ ضاحِكاً مُسْتَبْشِراً وَ اَعْطاهُ اللهُ كِتابَهُ بِيمينِهِ؛
کسي که حرمت مسجد را نگاه دارد، روز قيامت خداوند را با چهرهاي خندان و شادمان ملاقات ميکند و خداوند نامهاش (نامه اعمالش) را به دست راستش ميدهد.»
سخن پایانی :
مسجد یکی از مهم‌ترین اماکن مذهبی در اسلام است که برای مسلمانان آثار و فواید زیادی دارد. رفتن به مسجد باعث تقویت ایمان، افزایش آرامش روحی، پرهیز از گناه، آموزش احکام و معارف دینی، ارتباط با سایر مسلمانان، وحدت و همدلی مسلمانان، پیشبرد اهداف دینی و اجتماعی، حل مشکلات و معضلات جامعه و ترویج فرهنگ اسلامی می‌شود. بنابراین، مسلمانان باید به حضور در مسجد اهمیت ویژه‌ای بدهند و از این فرصت برای رشد و تعالی معنوی
