زندگي‌نامه امام موسي کاظم (ع)

نام: موسي‌ بن جعفر.

کنيه: ابو ابراهيم، ابوالحسن، ابوالحسن اوّل، ابوالحسن ماضي، ابوعلي و ابواسماعيل.

القاب: کاظم، صابر، صالح، امين و عبدالصالح.

نکته: آن حضرت در ميان شيعيان به «باب الحوائج» معروف است.

منصب: معصوم نهم و امام هفتم شيعيان.

تاريخ ولادت: هفتم ماه صفر سال 128 هجري. برخي نيز سال 129 را ذکر کردند.

محل تولد: ابواء (منطقه‌اي در ميان مکه و مدينه) در سرزمين حجاز (عربستان سعودي کنوني).

نسب پدري: امام جعفر بن محمد بن علي بن حسين بن علي بن ابي‌طالب عليهم السلام.

نام مادر: حميده مصفّاة. نام‌هاي ديگري نيز مانند حميده بربريه و حميده اندلسيه نيز براي او نقل شده است.
اين بانو از زنان بزرگ زمان خويش بود و چندان فقيه و عالم به احکام و مسائل بود که امام صادق عليه السلام زنان را در يادگيري مسائل و احکام ديني به ايشان ارجاع مي‌داد.

همچنين درباره‌اش فرمود: «حميده، تصفيه شده است از هر دنس و چرکي؛ مانند شمش طلا. پيوسته فرشتگان او را حفاظت و پاسباني نموده تا رسيده است به من، به خاطر آن کرامتي که از خداي متعال براي من و حجت پس از من است.»

مدت امامت: از زمان شهادت پدرش، امام جعفر صادق عليه السلام، در شوال 148 هجري تا رجب سال 183 هجري، به مدت 35 سال. آن حضرت در سن بيست سالگي به امامت رسيد.

تاريخ و سبب شهادت: 25 رجب سال 183 هجري، در سن 55 سالگي، به‌ وسيله زهري که در زندان سندي بن شاهک به دستور هارون ‌الرشيد به آن حضرت خورانيده شد.

محل دفن: مکاني به نام مقابر قريش در بغداد (در سرزمين عراق) که هم اکنون به «کاظمين» معروف است.

همسران: 1. فاطمه بنت علي 2. نجمه

فرزندان: درباره تعداد فرزندان آن حضرت چند قول وجود دارد. بنابر نقل يکي از آنها، آن حضرت 37 فرزند داشت که 18 تن از آنان پسر و 19 تن دختر بودند.

الف) پسران‌: 1. امام علي بن موسي الرضا(ع) 2. ابراهيم 3. عباس 4. قاسم 5. اسماعيل 6. جعفر 7. هارون 8. حسن 9. احمد 10. محمد 11. حمزه 12. عبداللّه 13. اسحاق 14. عبيداللّه 15. زيد 16. حسين 17. فضل 18. سليمان.

ب) دختران: 1. فاطمه کبري 2. فاطمه صغري 3. رقيّه 4. حکيمه 5. ام ابيها 6. رقيّه صغري 7. کلثوم 8. ام جعفر 9. لبابه 10. زينب 11. خديجه 12. عليّه 13. آمنه 14. حسنه 15. بريهه 16. عائشه 17. ام سلمه 18. ميمونه 19. ام کلثوم.

يکي از دختران آن حضرت به نام فاطمه، معروف به حضرت معصومه عليهاالسلام که براي ديدار برادرش امام رضا عليه السلام عازم ايران شده بود، در شهر قم بيمار شد و پس از چند روز بيماري، وفات يافت و در اين شهر مدفون گرديد. هم اکنون مقبره ايشان زيارتگاه شيعيان سراسر جهان و دانشگاه عالمان و مجتهدان شيعي است.

اصحاب و ياران: تعداد ياران، اصحاب و راويان امام موسي کاظم عليه السلام بسيار است. در اين جا نام تعدادي از اصحاب بزرگ آن حضرت ذکر مي‌گردد:
1. علي بن يقطين
2. ابوصلت بن صالح هروي
3. اسماعيل بن مهران
4. حمّاد بن عيسي
5. عبدالرحمن بن حجّاج بجلي
6. عبداللّه بن جندب بجلي
7. عبداللّه بن مغيره بجلي
8. عبداللّه بن يحيي کاهلي
9. مفضّل بن عمر کوفي
10. هشام بن حکم
11. يونس بن عبدالرحمن
12. يونس بن يعقوب

زمامداران معاصر:
1. مروان بن محمد اموي - معروف به مروان حمار- (126 - 132 ق.)
2. ابوالعباس سفاح عباسي (132 - 136 ق.)
3. منصور عباسي (136 - 158 ق.)
4. مهدي عباسي (158 - 169 ق.)
5. هادي عباسي (169 - 170 ق.)
6. هارون الرشيد (170 - 193 ق.)

امام موسي کاظم عليه السلام در عصر خلافت منصور عباسي به مقام امامت نايل آمد. از آن زمان تا سال 183 هجري، سال وفات آن حضرت، چندين بار توسط خلفاي عباسي دستگير و زنداني گرديد. تنها در دوران خلافت هارون الرشيد به مدت چهار سال زنداني و در همان زندان به شهادت رسيد.

رويدادهاي مهم:
1. شهادت امام جعفر صادق عليه السلام، پدر ارجمند امام موسي کاظم عليه السلام، به دست منصور دوانيقي، در سال 148 هجري.

2. پيدايش انشعاباتي در مذهب شيعه، مانند: اسماعيليه، اَفْطَحيه و ناووسيه، پس از شهادت امام صادق عليه‌السلام و معارضه آنان با امام موسي کاظم عليه السلام در مسئله امامت.

3. ادعاي امامت و جانشيني امام جعفر صادق عليه السلام، توسط عبدالله اَفْطَحْ، برادر امام موسي کاظم عليه السلام و به وجود آوردن مذهب افطحيه در شيعه.

4. اعراض بيشتر اصحاب امام صادق عليه السلام از عبدالله اَفْطَحْ، و گرايش آنان به امام‌ موسي کاظم عليه‌السلام.

5. مرگ منصور دوانيقي، در سال 158 هجري، و به خلافت رسيدن ابوعبدالله مهدي عباسي، فرزند منصور.

6. احضار امام موسي کاظم عليه السلام به بغداد و زنداني نمودن ايشان در آن شهر، به دستور مهدي عباسي.

7. زنداني شدن امام موسي کاظم عليه السلام در بغداد، در دوران حکومت هادي عباسي.

8. مبارزات منفيِ امام موسي کاظم عليه السلام با دستگاه حکومتيِ هارون‌الرشيد، در مناسبت‌هاي گوناگون.

9. بدگويي و سعايت علي بن اسماعيل، برادرزاده امام موسي کاظم عليه السلام از آن حضرت، نزد هارون الرشيد با توطئه‌چيني يحيي برمکي، وزير اعظم هارون.

10. دستگيري امام کاظم عليه السلام در مدينه و فرستادن آن حضرت به زندان عيسي بن جعفر در بصره، به دستور هارون‌الرشيد، در سال 179 هجري.

11. انتقال امام عليه السلام از زندان بصره به زندان فضل بن ربيع در بغداد.

12. انتقال امام عليه السلام از زندان فضل بن ربيع به زندان فضل بن يحيي برمکي.

13. مراعات کردن حال امام عليه السلام در زندان، توسط فضل بن يحيي و عکس‌العمل شديد هارون به اين قضيه.

14. مضروب و مقهور شدن فضل بن يحيي، توسط هارون، به خاطر مراعات حال امام عليه السلام در زندان.

15. انتقال امام عليه السلام از زندان فضل بن يحيي به زندان سندي بن شاهک.

16. مسموم کردن امام عليه السلام با خرماي زهر آلود، توسط سندي بن شاهک در زندان.

17. شهادت امام کاظم عليه السلام به خاطر مسموميت در زندان سندي بن شاهک، در 25 رجب سال 183 هجري.

18. انتقال پيکر مطهر امام موسي کاظم عليه السلام به جِسر (پل) بغداد و فراخوانيِ مردم براي ديدن آن توسط مأموران هارون‌الرشيد.

19. انزجار سليمان بن جعفر بن منصور دوانيقي از تحقير پيکر امام موسي کاظم عليه السلام، توسط مأموران حکومتي، و دستور او به تجهيز و تکفين مناسب شأن پيکر آن حضرت و به خاک سپاري در مقابر قريش بغداد.