به گزارش «شیعه نیوز»، جرثقیل پس از طوفان شن و باران شدید در ضلع شرقی مسجد سقوط کرده بود. یافته‌های آن سال نشان داده بودند که درهای ساختمان بسته شده بودند و مردم داخل آن گیر افتاده بودند. و این در حالی بود که گزارش‌گر آن زمان با خونسردی گفته بود که «غوغای کوچکی» به پا شده و یک نفر هم به خاطر عجله‌ای که برای خروج داشت، کشته شده است! واقعیت اما چیز دیگری بود: ۱۰۷ کشته و ۲۳۸ زخمی...
ساعاتی پیش و در تاریخ ۱۵ فوریه ۲۰۲۳ یک روزنامه معتبر سعودی گزارش کرد که یک دادگاه جنایی، ۵.۳ میلیون دلار جریمه نقدی را برای گروه سعودی بن‌لادن تغیین کرده و هفت نفر را نیز به سبب سقوط مرگ‌بار جرثقیل پیش از مراسم حج ۲۰۱۵ به زندان محکوم کرده است.
در این حادثه بیش از ۱۰۰ نفر کشته شدند. جرثقیل ۱۳۵۰ تُنی، بر اثر بادهای شدید، به مسجدالحرام (که مقدس‌ترین مکان اسلام محسوب می‌شود) برخورد و سقوط کرده و صفحات بتنی را بر سر نمازگزاران پایین آورد. به گزارش آسوشییتدپرس، کمتر از دو هفته پس از سقوط جرثقیل در ۱۱ سپتامبر، ازدحام و له‌شدن زائران نیز بیش از ۲هزار و ۴۰۰ نفر را کشته بود.
روزنامه عکاظ نیز روز سه‌شنبه گزارش داد که این شرکت به سبب سهل‌انگاری و نقض مقررات ایمنی، به ۲۰ ملیون ریال سعودی، یا ۵.۳ میلیون دلار جریمه محکوم شده است.
سه متهم این پرونده نیز به شش ماه حبس و ۳۰ هزار ریال جریمه نقدی (۸ هزار دلار) و چهار متهم دیگر نیز به سه ماه حبس و پرداخت ۱۵ هزار ریال جریمه نقدی (حدود ۴ هزار دلار) محکوم شدند. روزنامه عکاظ هیچ اشاره‌ای به نام و ملیت این افراد نکرده است.
دادگاه حکم داد که شرکت مزبور، ملزم به پرداخت دیه به خانواده‌های کشته‌شدگان نیست.
این حکم در حالی صادر می‌شود که عربستان‌سعودی پس از لغو محدودیت‌های همه‌گیری، آماده میزبانی اولین سفر حج به مکه و مدینه است. و انتظار می‌رود میلیون‌ها مسلمان در اواخر ژوئن به زیارت بروند... یعنی تشکیل اجتماعی که در مواقع عادی یکی از بزرگ‌ترین اجتماعات مردم روی زمین محسوب می‌شود.
فجایع دوقلویی که در سال ۲۰۱۵ و به فاصله‌ای کوتاه از یکدیگر حادث شد، مایه شرمساری خانواده سلطنتی عربستان سعودی بود... خانواده‌ای که مشروعیت خود را تا حد زیادی برگرفته از نقشی می‌دانستند که به عنوان متولیان اماکن مقدس اسلامی داشتند.
و با این حال مراسم حج کماکان و با وجود حادثه‌ای چون سقوط غم‌انگیز جرثقیل در مسجدالحرام مکه برگزار می‌گردد. زیارت حج، که از بزرگ‌ترین مراسم مذهبی در جهان محسوب می‌شود، در گذشته مستعد بلایایی بوده که عمدتاً از ازدحام جمعیت ناشی می‌شده است... زیرا که زائران برای انجام مراسم و بازگشت به خانه عجله دارند... و این عاملی بوده است که در سال ۲۰۰۶ نیز سبب جان‌باختن صدها زائر بود...
چه اتفاقی افتاد؟
مطابق گزارش تلویزیون الجزیره، جرثقیل پس از طوفان شن و باران شدید در ضلع شرقی مسجد سقوط کرده بود. یافته‌های آن سال نشان داده بودند که درهای ساختمان بسته شده بودند و مردم داخل آن گیر افتاده بودند. و این در حالی بود که گزارش‌گر آن زمان با خونسردی گفته بود که «غوغای کوچکی» به پا شده و یک نفر هم به خاطر عجله‌ای که برای خروج داشت، کشته شده است.
واقع امر اینکه محل وقوع سانحه در آن زمان، یک سایت ساخت‌و‌ساز بود. و آنچه اوضاع را بدتر کرده بود باران شدید حوالی ۵:۳۰ بعدازظهر بود.
بر اساس تحقیقاتی که بعدها انجام شد معلوم شد که در اثر سقوط جرثقیل بر روی سقف، لااقل ۱۰۷ نفر کشته و ۲۳۸ تن مجروح شدند. آمبولانس‌ها به مسجد جامع رسیدند. و یکی از مقامات عربستانی همان سال و در فاصله‌ای کوتاه ازین رخداد گفت که علی‌رغم سقوط جرثقیل، مراسم حج بار دیگر و در همان سال مجدداً برگزار خواهد شد.
اما شاهزاده خالدالفیصل، فرمانده منطقه مکه، دستور انجام تحقیقات در مورد این حادثه را صادر کرده و فی‌الفور به سمت مسجد رفته بود.
عبدالعزیز نقور که می‌گفت در مسجد کار می‌کرده به خبرگزاری فرانسه گفته بود که پس از وقوع توفان بود که جرثقیل سقوط کرد. او با اشاره به گذرگاه سرپوشیده‌ای که کعبه را احاطه می‌کرد، گفته بود، پل الطواف اگر نبود، وسعت فاجعه بیشتر هم می‌شد.
عرفان العلوی، یکی از بنیان‌گذاران بنیاد تحقیقات میراث اسلامی مستقر در مکه، کشتار این حادثه را با کشتار ناشی از یک بمب مقایسه کرده بود. او بر این باور بوده که اشراف جرثقیل‌ها به مسجد کاری بسیار احمقانه و یک سهل‌انگاری محض بوده. او به خبرنگاری فرانسه گفته بود: «آنها نه به میراث اهمیت می‌دهند و نه برای جان و سلامتی افراد ارزشی قائلند.»
آن زمان خبرگزاری رسمی ایرنا به نقل از رئیس سازمان حج از زخمی‌شدن ۱۵ زائر ایرانی خبر داده بود. سعید اوحدی گفته بود که اکثر آنها به صورت سرپایی درمان شده‌اند. پس از آن خبرگزاری تسنیم، شمار مجروحان ایرانی این سانحه را به طور قطع ۲۵ نفر عنوان کرد.
سانحه جرثقیل تنها چند روز پیش از ورود میلیون‌ها نفر به کشور عربستان اتفاق افتاد... (زیارتی که به بیان اسلام بر هر مسلمان توانمندی لااقل یک بار در طول حیاتش واجب است.) و این بدترین حادثه در یک دهه‌ی پیش از آن محسوب می‌شد...
تپه‌های شیب‌دار و ساختمان‌های سنتی کم‌ارتفاعی که زمانی مسجد را احاطه می‌کردند، طی سال‌های اخیر (تا پیش از آن سانحه) جای خود را به مراکز خرید و هتل‌های مجلل داده بودند. از جمله آنها سومین ساختمان بلند جهان بود؛ یک برج ساعت غول‌پیکر که مرکز مجموعه ابرج‌البیت است. در زمان وقوع حادثه، گروه سعودی بن‌لادن توسعه مسجد را رهبری می‌کرد و همو سازنده پروژه ابرج‌البیت بود. خانواده بن‌لادن دهه‌ها است که به خاندان آل‌سعودی نزدیک بوده و بر پروژه‌های ساختمانی بزرگ در سراسر کشور نظارت دارند.
از آن زمان مقامات سعودی مبالغ هنگفتی را جهت ارتقاء اماکن اصلی حج و بهبود سیستم حمل‌و‌نقل مکه هزینه کرده‌اند... تا بدین ترتیب از وقوع فجایع جلوگیری شود. سرویس‌های امنیتی، اغلب ایست‌های بازرسی را جهت جلوگیری از ورود افراد بدون مجوز زیارت مستقر کرده‌اند. و در سال‌های اخیر و به موازات افزایش تهدیدهای امنیتی در سرتاسر خاورمیانه، تمهیداتی با هدف کاهش فشار جمعیتی (که می‌تواند به ازدحام، آتش‌سوزی و سایر خطرات منجر شود)، بیشتر نیز شده است.
آیا گروه بن‌لادن مسئول مرگ صدها نفر در حادثه سال ۲۰۱۵ مکه بود؟
در سال ۲۰۱۵ ملک سلمان، پادشاه عربستان سعودی، گروه قدرتمند بن‌لادن سعودی را به سبب سقوط جرثقیل در مکه تحریم کرد. علی‌رغم تحقیقات انجام‌شده، هیچ نشانه آشکاری دال بر اینکه این حادثه «غفلتی جنایی» محسوب می‌شده است، وجود نداشت.
کمیته تحقیقاتی که در باب این موضوع تشکیل شد به این نتیجه رسیده که شرکت مزبور «تا حدی» مسئول تراژدی سال ۲۰۱۵ است؛ حادثه تلخی که در طی رعدوبرقی شدید، و با همراهی بادهایی تند به مرگ لااقل ۱۰۷ نفر و زخمی‌شدن ۴۰۰ تن منجر شد.
در میان کشته‌شدگان این حادثه ایرانی‌ها، سعودی‌ها، نیجریه‌ای‌ها، مالزیایی‌ها، اندونزیایی‌ها و هندیان حضور داشتند.
حکم سلطنتی
در فرمان سلطنتی ملک سلمان آمده است که گروه بن‌لادن نباید بازوی جرثقیل را در زمانی که از آن استفاده نمی‌کرده، بالا می‌گذاشت. گزارش‌های خبرگزاری دولتی عربستان سعودی (SPA) نیز در آن تاریخ نشان می‌داد که بازرسان فهمیده‌اند که جرثقیل در هنگام وزش باد شدید، «در موقعیتی اشتباه» قرار داشته... زیرا بازوی اصلی آن باید پایین می‌آمده. همچنین که در حکم سلطنتی، این گروه به سبب عدم استفاده از اقدامات ایمنیِ به روز و ناهماهنگی با مقامات هواشناسی مورد اتهام هستند.
SPA افزوده بود که مدیران این شرکت از خروج از محدوده پادشاهی منع هستند؛ تا زمانی که اقدامات قانونی علیه این شرکت به انجام برسد. این شرکت همچنین تا زمان بسته‌شدن پرونده، از پروژه‌های عمومی جدید مستثنی می‌شده است.
به نقل از وب‌سایت سعودی بن‌لادن گروپ، این شرکت تا قبل از این حادثه روی پروژه‌های متعددی در عربستان سعودی کار کرده بود... از جمله برج الفیصیله در مرکز ریاض، منطقه مالی ملک عبدلله، دانشگاه‌های مختلف و فرودگاه بین‌المللی ملک عبدالعزیز در جده.
گروه بن‌لادن هیچ اظهارنظری در این مورد نکرد
گروه بین‌لادن، رهبری ساخت‌و‌سازهای عظیمی را پیرامون جامع مکه بر عهده داشت. خانواده بن‌لادن برای دهه‌ها روابط نزدیکی با خاندان حاکم عربستان‌سعودی داشتند. اسامه بن‌لادن، رهبر القاعده، فرزند مرتدی بود که خانواده از خودش رانده بود.
گروه بن‌لادن هیچ بیانیه‌ای در مورد سقوط جرثقیل منتشر نکرد. یکی از مهندسان گروه سعودی بن‌لادن به خبرگزاری فرانسه گفت که آنچه رخ داده «حکمت خداوندی» بوده و هیچ نقص فنی‌ای در کار نبوده است.
یکی از مهندسان که ترجیح داده بود ناشناس بماند نیز آن زمان گفته بود: «تنها چیزی که می‌توانم بگویم این است که اتفاقی که افتاد، از کنترل آدمیزاد خارج بود. این کار خدا بود، و تا جایی که دانش من یاری می‌کند هیچ خطای انسانی‌ای در کار نبوده.»
ملک‌سلمان همچنین دستور داد مبلغی معادل ۲۳۵ هزار و ۶۵۰ یورو (۲۶۷ هزار دلار) به بستگان آنهایی که در آن حادثه کشته شده بودند، و نیز آنهایی که به سبب این سانحه به مجروحیتی دائم دچار شده بودند، پرداخته شود. به مجروحان دیگر نیز قرار شد مبلغی نصف این میزان پرداخته شود. وزارت بهداشت چند روز پس از آن اعلام کرد که ۳۹۴ نفر پس از سقوط جرثقیل تحت درمان قرار گرفته و ۱۵۸ نفر نیز در بیمارستان بستری هستند.
انتهای پیام
