به گزارش «شیعه نیوز»، در جوامع مدرن و امروزی صحبت در رابطه با مرگ بسیار کم است و عده زیادی سعی می کنند درباره آن فکر نکنند.
از دید فروید تاناتوفوبیا (thanatophobia) یا اضطراب مرگ در روانشناسی یکی از دلایل این اتفاق هستند زیرا بسیاری از افراد از مرگ میترسند اما مرگ نیز باید به عنوان بخشی از روند کار این دنیا پذیرفته شود زیرا نمی توانیم آن را تغییر دهیم
اگر منطقی به این موضوع نگاه کنید متوجه میشوید که بدون مرگ، زندگی نیز بی معنی میشد اما با دانستن اینکه تمامی ما زمان محدودی داریم سعی می کنیم به درستی از آن استفاده کنیم و از دنیا رفتن شخصی، فرصتی برای پا گذاشتن انسانی دیگر به این دنیا است.
ترس از مرگ عزیزان و از دست دادن آنها به دو نوع مختلف تبدیل می شود که عبارتند از:
● ترس سالم
طبیعی است که با فکر کردن به عزیزان دچار ترس از دست دادن آنها نیز شویم.
ما ثانیه های خوشی را با آنها گذرانده ایم و بودنشان در زندگی و آینده امان نیز مهم است و می دانیم که زندگی بدون آنها کاملا متفاوت خواهد بود.
به طور کلی هنگامی دچار ترس سالم می شویم که به دنبال درک مرگ به عنوان یک واقعیت غیرقابل اجتناب هستیم اما این ترس مداوم نیست و زندگی فرد را مختل نمی کند.
● ترس ناسالم
ترس ناسالم بیشتر شبیه به احساس اضطراب است و همواره بیشتر می شود یا با تفکر شدید همراه است.
در این مدل فرد فکر می کند که زندگی بدون شخص دیگر غیر ممکن است و هرچه بیشتر درباره آن فکر کند این ترس نیز افزایش می یابد.
ترس ناسالم باعث ایجاد مشکلات بسیاری در سلامت و زندگی فرد می شوند. ممکن این عوارض آن با علائم اضطراب شروع شوند که شامل افکار غیر منطقی، احساس ترس درحال رشد، علائم فیزیولوژیک مانند عرق کردن، افزایش ضربان قلب، ناراحتی معده یا فشار عضلانی و تغییراتی در الگوهای خواب و خوردن می باشد.
دلایل ترس از دست دادن عزیزان
این ترس می تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود که یکی از مهم ترین آنها همبستگی و وابستگی متقابل است.
وابستگی متقابل وقتی اتفاق می افتد که احساس شخصی و ارزش های شما با شخصی دیگر مرتبط هستند اما وابستگی به هر شخص یا چیزی در زندگی باید کنترل شده باشد
یعنی بدون آنها نیز بتوانید به زندگی ادامه دهید. شاید فکر کنید این احساس به دلیل واقعی بودن احساس دوست داشتن دچار وابستگی می شوید اما این راه برای برقراری ارتباط سالم مناسب نیست.
با وابستگی بیش از حد شما نمیتوانید تمام منابع درونی و قدرت شخصی خود را ببینید و ترس از دست دادن و گمراهی بدون حضور دیگران در شما افزایش می یابد.
عوامل دیگری نیز مانند سن، جنسیت، مسائل مربوط به سلامت و… در بروز این احساس تاثیر گذار هستند.
همچنین ممکن است افرادی که از شخصی بیمار مراقبت می کنند که مشخصا زمان محدود تری دارد ترس از دست دادن در آنها بسیار شدیدتر شود.
درمان و مقابله با ترس از دست دادن عزیزان
تاناتوفوبیا که معمولا به عنوان ترس از مرگ شناخته می شود به عنوان یک بیماری شناخته نمی شود اما ممکن است باعث به وجود آمدن اختلالاتی مانند اضطراب، وحشت، پریشانی، سرگیجه، نامنظم شدن ضربان قلب و… شود.
thanatophobia یک بیماری بالینی شناخته شده نیست که بتوان با استفاده از آزمایش آن را تشخیص داد و ممکن است فردی ماه ها دچار ترس از دست دادن عزیزان شده باشد اما هنوز آن را تشخیص نداده باشد.
جهت درمان ترس از دست دادن عزیزان می توانید از روش های زیر استفاده کنید:
پذیرش اتفاقات غیرقابل کنترل
در قدم اول مرگ را به عنوان یک اتفاق که قادر به کنترل آن نیستیم قبول کنید. سعی کنید زیبایی را در «تولد» و «مرگ» ببینید چرا که بدون مرگ زندگی نیز پوچ و بی ارزش میشد.
واقع بینانه به این اتفاق نگاه کنید؛ حتی با وجود محدود بودن زمان ممکن است از آن به درستی استفاده نکنیم پس مرگ به نوعی معنا بخش زندگی است.
تجسم و تصویر سازی
استفاده از این روش برای کنترل ترس ها، درد و استرس توسط روانشناسان بسیاری توصیه می شود.
برای مثال می توانید ترس هایتان را تصور کنید که در رودخانه ای رها می کنید و دور شدن آنها را تماشا می کنید.
تمرکز روی لحظه به جای آینده
از جمله دلایلی که باعث ایجاد احساس ترس از مرگ می شوند نا آگاهی ما از آینده است.
به جای اینکه ذهن خود را مشغول اتفاقات غیر قابل پیشبینی آینده کنید و دچار استرس شوید، روی لحظه تمرکز و از آن لذت ببرید.
اگر یکی از عزیزان شما دچار بیماری غیرقابل درمان شده اند به جای حسرت یا غم و اندوه از ثانیه های باقی مانده استفاده کنید تا خاطراتی خوب کنار یکدیگر بسازید.
مراقبت از خود و عزیزان در شرایط سخت
در صورتی که مشغول مراقبت از فردی نزدیک هستید که بیمار شده است یا زمان محدودی دارد خودتان را فراموش نکنید.
خودتان را دوست داشته باشید و بخشی از وقت خود را صرف مراقبت از خودتان کنید تا دچار مشکل نشوید.
مثبت اندیشی
تحقیقات ثابت کرده اند افرادی که دید مثبت تری به جهان دارند در مواجه شدن با مرگ عزیزان نیز راحت تر کنار می آیند. همواره به این نکته توجه کنید که زندگی و مرگ در کنار یکدگیر معنا دار می شوند.
همچنین قدر دان لحظه های خود باشید و به جای سرزنش خود، دیگران یا… از فرصت هایتان استفاده کنید.
شما می توانید همین لحظه با عزیزان خود ارتباط برقرار کرده و حتی با یک مکالمه ساده نیز آنها را خوشحال کنید و لبخندی زیبا برایشان بیافرینید.
همچنین به این فکر کنید که شرایط سخت نیز ماندگار نیست و با گذشت زمان یاد می گیرید چگونه با درد و سختی هایتان کنار بیاید.
استفاده از منابع مقابله ای
به طور کلی منابع مقابله ای روش هایی هستند که هر فرد در مواجه شدن با احساساتی مانند غم یا درد از آنها جهت تسکین خود استفاده می کند.
برای مثال ممکن است نقاشی کشیدن، نوشتن، قدم زدن یا هر کار دیگری که دوست دارید انجام دهید تا احساس آرامش کنید و راحت تر با شرایط سخت کنار بیاید.
درک معنای زندگی و هدف
همواره به هدفی بزرگ پایبند باشید و سعی کنید زندگی را برای خود معنا کنید.
بدین ترتیب با مواجه شدن با شرایط سخت و مشکلات می دانید که باید برای رسیدن به اهداف اصلی و معنای زندگی از دلبستگی های بسیاری جدا شوید و همواره برای پیمودن مسیر تلاش کنید.
کمک از قدرت بالاتر
کمک گرفتن از قدرتی بالاتر همیشه می تواند موثر واقع شود. برای مثال در صورتی که دین دار هستید می توانید به عبادت مشغول شوید یا در غیر این صورت به طبیعت رفته و از آن استفاده کنید.
همچنین شرکت در گروه های اجتماعی نیز موثرند و به عنوان قدرتی بزرگتر (از یک نفر) شناخته می شوند.
افزایش استقلال و عزت نفس
همانطور که متوجه شدید وابستگی از عوامل بروز این احساس هستند.
اما در صورتی که عزت نفس و استقلال بالایی داشته باشید می فهمید که می توانید از پس شرایط سخت بسیاری بر بیاید و به زندگی خود ادامه دهید.
تعامل با خانواده یا دوستان
صحبت کردن با سایر اعضای خانواده و دوستان در این مواقع می تواند مفید واقع شود زیرا اکثر افراد این ترس ها یا شرایط را تجربه کرده اند.
بیان احساسات
احساسات خود را بیان کنید؛ این کار مخصوصا وقتی بدانید شخصی در روزهای پایانی عمر خود است سخت تر است اما باعث می شود حس بهتری نسبت به خود داشته باشید و از اینکه او را از احساس خود آگاه کردید نیز خوشحال میشوید.
تمرین های تنفسی
تمرین های تنفسی بسیاری وجود دارند که در کنترل استرس و افکار تاثیر گذارند. از این روش نیز در کنار سایر راه ها برای مقابله با احساس ترس از دست دادن عزیزان استفاده کنید.
مراجعه به درمان گر
در صورت شدید تر شدن این احساس (به گونه ای که باعث ایجاد مشکلاتی در زندگی و اختلال هایی مانند استرس شود) حتما به یک روانشناس مراجعه کنید.
دعای رفع استرس
برای رفع استرس و دلشوره، دست راست را روی سینه اش بگذارد و ۷ مرتبه آیه ۲۸ شریفه سوره رعد را بخواند. به اذن خداوند تبارک و تعالی احساس آرامشی فوری در شما ایجاد می شود.
(توجه شود :با اتجاه به قبله بخواند و در اثنای قرائت توجه قلبی داشته باشد.)
«الذّینَ امَنوا وتَطمَئِنُّ قُلوبُهُم بذِکرِ اللهِ اَلا بذِکرِ الله تَطمَئِنُ القلوب»
دعای امام صادق (ع) برای رفع ترس و استرس:
سید بن طاووس از قول امام صادق علیه السلام نقل کرده است:
اگر سوره محمد را بنویسند و هنگام جنگ و نزاع به همراه داشته باشند از خوف و خطر ناشی از ان در امن می مانند و درهای خوبی ها برایشان گشوده می شود و اگر نوشته سوره محمد را بشویند و از آب حاصل از آن بنوشند برای آرام شدن ترس و اضطراب مفید است…
( الامان من أخطار الاسفار و الازمان، ص ۸۹)
آیه قرآن برای رفع ترس و اضطراب:
برای دفع ترس و اضطراب و دلهره می توان آیات ۴۵ و ۴۶ سوره مبارکه الاسراء را که به کار بردن آنها خصوصا به جهت دفع ترس، اضطراب، دلهره، دلشوره و همچنین دفع دشمن بسیار موثر است قرائت نمود.
این آیات شریفه حصاری محکم است:
«وَ إِذَا قَرَأْتَ الْقُرآنَ جَعَلْنَا بَیْنَکَ وَبَیْنَ الَّذِینَ لاَ یُؤْمِنُونَ بِالآخِرَهِ حِجَابًا مَّسْتُورًا ﴿۴۵﴾ وَجَعَلْنَا عَلَى قُلُوبِهِمْ أَکِنَّهً أَن یَفْقَهُوهُ وَفِی آذَانِهِمْ وَقْرًا وَإِذَا ذَکَرْتَ رَبَّکَ فِی الْقُرْآنِ وَحْدَهُ وَلَّوْاْ عَلَى أَدْبَارِهِمْ نُفُورًا ﴿۴۶﴾»
دعای امام صادق (ع) برای رفع ترس:
روایت شده که شخصى خدمت حضرت صادق علیه السلام شکایت از وحشت کرد حضرت فرمود آیا خبر ندهم شما را به چیزى که اگر بگوئید آن را وحشت نخواهید کرد در شب و نه در روز .
بِسْمِ اللَّهِ وَ بِاللَّهِ وَ تَوَکَّلْتُ عَلَى اللَّهِ اِنَّهُ مَنْ یَتَوَکَّلْ عَلَى اللَّهِ فَهُوَ حَسْبُهُ اِنَّ اللَّهَ بالِغُ اَمْرِهِ قَدْ جَعَلَ اللَّهُ لِکُلِّ شَیْئٍ قَدْراً اَللّهُمَّ اجْعَلْنى فى کَنَفِکَ وَ فى جِوارِکَ وَاجْعَلْنى فى اَمانِکَ وَ فى مَنْعِکَ.
بنام خدا و به یارى خدا و توکل کردم بر خدا که براستى هرکه توکل کند بر خدا او برایش بس است براستى خدا برساند فرمانش را و قرار داده خدا براى هر چیز اندازه اى خدایا قرار ده مرا در کنف خود و در جوار خود و قرارم ده در امان و حفظ خودت.
دعای امام صادق (ع) برای برطرف کردن ترس و وحشت:
امام صادق علیه السلام فرمود:
هر کس این دعا را صبح و شام سه دفعه بخواند خداوند تبارک و تعالی او را از هر چه هراسان باشد ایمن می کند.
أَصْبَحْتُ فِی ذِمَّهِ اللَّهِ وَ ذِمَّهِ مَلَائِکَتِهِ وَ ذِمَمِ أَنْبِیَائِهِ وَ رُسُلِهِ عَلَیْهِمُ السَّلَامُ وَ ذِمَّهِ مُحَمَّدٍ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ وَ ذِمَمِ الْأَوْصِیَاءِ مِنْ آلِ مُحَمَّدٍ عَلَیْهِمُ السَّلَامُ آمَنْتُ بِسِرِّ آلِ مُحَمَّدٍ وَ عَلَانِیَتِهِمْ وَ ظَاهِرِهِمْ وَ بَاطِنِهِمْ وَ أَشْهَدُ أَنَّهُمْ فِی عِلْمِ اللَّهِ وَ طَاعَتِهِ کَمُحَمَّدٍ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه
آیت الکرسی برای رفع ترس و وحشت:
براى رفع وحشت از تنهایى، «آیه الکرسى» را بخواند و پس از آن بگوید:
اَللّهُمَّ آنِسْ وَحْشَتى، وَآمِنْ رَوْعَتى، وَاَعِنّى عَلى وَحْدَتى.(۱)
خدایا آرامش ده وحشتم را و ایمنى بخش به ترسم و کمکم ده بر تنهاییم.
دعای پیامبر اکرم (ص) برای رفع ترس:
روایت شده است که رسول گرامى اسلام(ص) به امیر مؤمنان (ع) فرمود:
یا على! هرگاه احساس خطر کردى بگو:
بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ، وَلا حَوْلَ وَلاقُوَّهَ اِلاَّ بِاللهِ الْعَلِىِّ الْعَظیـمِ.
ذکر برای رفع ترس و وحشت:
هر که ۱۵۰۰ بار هر روز بخواند از ترس و پریشان احوالی ایمن بود و قرب حق تعالی یابد و صاحب یقین گردد:
«یا واحِدُ تَوَحَّدتَ بِالوَحدانِیَّهِ والوَحدانِیَّهُ فی وَحدانِیَّهِ وَحدانِیَّتِکَ یا واحِدُ»
از آیاتی که علاوه بر رفع استرس بسیار توصیه شده است عبارت اند از:
خواندن سوره عنکبوت قبل از خواب برای رسیدن به آرامش روحی
ذکر (( حسبنا الله و نعم الوکیل )) برای غلبه بر ترس و استرس
ذکر (( لا اله الا انت سبحانک انی کنت من الظالمین )) برای رفع غمگین بودن
ذکر (( افوض امری الی الله، ان الله بصیر بالعباد)) برای پرهیز از مکر و حیله دیگران
دعای موثر و مجرب در زمان ترس و وحشت :
از امام صادق (ع) نقل شده است :
برای مقابله با ترس زیاد دست خود را روی قلب خود بگذارید و بسم الله بگویید.
سپس دعای زیر را ۷ مرتبه زمزمه کنید.
أَعُوذُ بِعِزَّهِ اللَّهِ وَ أَعُوذُ بِقُدْرَهِ اللَّهِ وَ أَعُوذُ بِرَحْمَهِ اللَّهِ وَ أَعُوذُ بِجَلَالِ اللَّهِ وَ أَعُوذُ بِعَظَمَهِ اللَّهِ وَ أَعُوذُ بِجَمْعِ اللَّهِ وَ أَعُوذُ بِرَسُولِ اللَّهِ وَ أَعُوذُ بِأَسْمَاءِ اللَّهِ مِنْ شَرِّ مَا أَحْذَرُ وَ مِنْ شَرِّ مَا أَخَافُ عَلَى نَفْسِی
دعای رفع دلشوره و ترس از امام باقر (ع):
۲ رکعت نماز بخوان و ۷۰ بار بگو :
یا أبصَرَ النَّاظِرین و یا أسمَعَ السَّامِعین و یا أسرَعَ الحَاسِبین و یا أرحَمَ الرَّاحِمین
کافی ۲/۵۵۶
دعای غلبه بر ترس و اضطراب از امام صادق (ع):
در مواضع وحشتناک دست بر سر بگذار. و آیه ۸۳ آل عمران را بلند بخوان و نیز اذان گفتن با صدای بلند در مکان خلوت جهت دفع ترس مؤثر است.
أَفَغَیْرَ دِینِ اللَّهِ یَبْغُونَ وَلَهُ أَسْلَمَ مَنْ فِی السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ طَوْعًا وَکَرْهًا وَإِلَیْهِ یُرْجَعُونَ
برای غلبه بر ترس و جهت رفع اضطراب و نگرانی و ترس و وحشت :
هر روز بعد از نمازهای پنج گانه آیه ۸ سوره آل‌عمران را ۱۰ بار بخواند شفا یابد
رَبَّنَا لَا تُزِغْ قُلُوبَنَا بَعْدَ إِذْ هَدَیْتَنَا وَهَبْ لَنَا مِنْ لَدُنْکَ رَحْمَهً ۚ إِنَّکَ أَنْتَ الْوَهَّابُ
برای غلبه بر ترس بگوید :
کهیعص ، حمعسق ، و لا حَولَ وَ لا قُوَّهَ إلَّا بِاللَّهِ العَلِیِ العَظِیم
ترس از بین خواهد رفت.
انتهای پیام
منبع: سایت دعاگو
