«شیعه نیوز»: بیش فعالی یکی از شایع‌ترین اختلالات ذهنی است که ریشه در کودکی فرد داشته و گاهی تا دوران بزرگسالی ادامه پیدا می‌کند.
والدین و معلم‌ها درمورد کودکان بیش‌فعال و نشانه‌هایی که از خود بروز می‌دهند باید آگاهانه رفتار کنند چرا که نادیده گرفتن نشانه‌ها و سهل‌انگاری در این رابطه می‌تواند یادگیری کودک را با اختلال مواجه کرده و موفقیت او را تحت تاثیر قرار دهد.
جواد عینی پور روانشناس در گفتگو با خبرنگار حوزه ازدواج و خانواده گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران جوان، درباره بیش‌فعالی کودکان و چگونگی درمان آن اظهار کرد: بیش‌فعالی دو وجه عمده دارد، به گونه‌ای که یک شکل آن نقش در توجه است یعنی کودکانی که در توجه و تمرکز مشکل دارند و شکل دیگر آن کنترل تکانه است به گونه‌ای که بچه با هر محرک جدیدی یا نشانه و حادثه‌ای تمرکز و فکر آن بهم خورده و بلافاصله سراغ آن واقعه می‌رود.
این روانشناس ادامه داد: کودکانی که بیش‌فعالی دارند در واقع از یک نوع اختلال رنج می‌برند که این اختلال دارای نشانه‌هایی است یعنی آسمان و زمین را بهم می‌دوزد یا نمی‌تواند خود را آرام نگه‌دارد و تبعیت از دستور‌های کلامی چندگانه برای آن مشکل است به گونه‌ای که والدین به صورت کلامی به فرزند می‌گوید برو فلان جا کاری را انجام بده و بعد فلان وسیله را تهیه کن و بعد از آن که آمدی پیگیر فلان مسئله‌ای باش که سپرده بودم و... در این مواقع تمرکز کودک بیش‌فعال ضعیف است.
عینی پور افزود: بیش‌فعالی ریشه ژنتیکی و محیطی دارد وقتی از ریشه ژنتیکی آن صحبت می‌کنیم پیک عصبی دوکامین در بدن در قسمت پیشانی مغز زیاد ترشح می‌شود چرا که زیاد بودن پیک عصبی دوکامین زمینه ژنتیکی دارد، اما زمینه‌های محیطی نیز در شرایط تحرک شدید قرار گرفتن از لحاظ صوتی، جر و بحث و... صورت می‌گیرد و اگر کودک در معرض الگوی صوتی بسیار شدید باشد می‌تواند یکی از دلایل عمده رفتار بیش‌فعالانه در کودک باشد.
وی درمان بیش‌فعالی از طریق رفتار درمانی را ارجع‌تر از دارو درمانی دانست و تصریح کرد: زمانی که میزان بیش‌فعالی کودک زیاد باشد با مراجعه با متخصصین دارو‌های مرتبط با درمان بیش‌فعالی تجویز می‌شود که بر روی دوکامین اثر دارد، اما درمان اصلی بیش‌فعالی درمان‌های رفتاری روان‌شناختی است چرا که هیچ دارویی نمی‌تواند سطح توجه و یا تکانه را به صورت دراز مدت در کودک حل کند.
این روانشناس ادامه داد: در رفتار درمانی تمرین‌ها و مهارت‌هایی به کار می‌رود که سطح دقت و توجه کودک را بالا می‌برد بنابراین در بازی درمانی نیز بازی‌هایی که در آن دقت و تمرکز لازم را باید داشت برای درمان بیش‌فعالی استفاده می‌شود البته هر فعالیتی که باعث شود سطح توجه، تمرکز، سطوح شناختی و پردازش شناختی فرد افزایش یابد می‌توان انتظار داشت که در درمان بیش‌فعالی موثر باشد.
وی با بیان اینکه بیش‌فعالی با بی‌قراری تفاوت دارد، افزود: ممکن است که بچه‌ای بی‌قرار باشد، اما بیش‌فعال نباشد یعنی کودکی که بازیگوش و شیطنت زیادی دارد لزوما بیش‌فعال نیست چرا که امکان دارد بی‌قرار باشد به‌گونه‌ای که این بی‌قراری می‌تواند ریشه در تلاطمات خانوادگی داشته باشد وقتی که والدین با یک‌دیگر ناسازگار باشند و باعث تولید رنج هیجانی می‌شود که کودک برای فرار از این دردهیجانی سعی بر این دارد که به طریقی خود را مشغول کند.
وی محیط ثابت و ثبات انضباطی را در درمان بیش‌فعالی موثر دانست و تصریح کرد: این امر مهم است که والدین محیطی تقریبا بی تغییر و آرام را برای کودک بیش‌فعال ایجاد کنند چرا که افزایش محرک‌ها و نشانه‌هایی که توجه کودک را جلب می‌کند تداوم بیش‌فعالی در آن تقویت خواهد کرد و اینکه والدین در رفتار خود ثبات انضباطی داشته باشند یعنی نسبت به یک رفتار همیشه به یک صورت پاسخ دهند به گونه‌ای که اگر ممنوعیتی ایجاد کرده‌اند آن ممنوعیت دو ساعت بعد برداشته نشود یا اگر رفتاری را تحسین می‌کنند آن تحسین فقط برای امروز نباشد.
عینی‌پور گفت: بچه‌های بیش‌فعال صبر و تحمل فوق‌العاده پایینی دارند و به همین منظور وقتی درخواستی داشته باشند بشدت برای بدست آوردن آن اصرار و پافشاری می‌کنند این امر مهم است که والدین در برابر خواسته‌های نامعقول کودک آن را قبول نکرده و ثبات انضباطی داشته باشند البته خواند اشعار، انجام محاسبات ذهنی، کنجکاوی ذهنی، سوال و جواب منطقی و هرآنچه که کمک کند بچه درگیر فکر و تمرکز طولانی مدت به میزان ۳۰ تا ۴۵ دقیقه شود به درمان بیش‌فعالی کمک موثری خواهد کرد.
