«شیعه نیوز»: یکی از راهکار‌های اصلاح و ارتقای سبک زندگی، مطالعه در منابع دینی و روانشناسی است. این امر از این جهت دارای اهمیت است که انسان‌ها برای رشد و تعالی در تمام عرصه‌های زندگی نباید مدام آزمون و خطا کنند بلکه می‌توانند با استفاده از آموزه‌های دینی، تجربیات علمی و بکارگیری از الگو‌های موفق مسیر خود را به سرعت اصلاح کنند.
از مهمترین عرصه‌های زندگی هر فرد، ازدواج است؛ اهمیت این موضوع به قدری است که انسان‌ها باید خود را از مراحل اولیه آن یعنی قبل از ازدواج گرفته تا تمام فرآیند‌های زندگی زناشویی، فرزندآوری و تربیت فرزند محتاج آموزش بدانند. همسرانی که در خانواده‌ای اینچنینی زندگی می‌کنند، از احساس رضایت و امنیت بالایی برخوردارند و کمتر دچار اضطراب و مشکلات روانی می‌شوند. در چنین خانواده هایی، هم نیاز‌های عاطفی و روحی فرزندان به خوبی تأمین می‌شود و هم مهارت‌های زندگی اجتماعی به خوبی در آن‌ها شکل می‌گیرد.
حجت‌الاسلام علی روشن، کارشناس تبلیغ سطح عالی حوزه علمیه قم به برخی نکات آموزشی درباره زمینه‌های استحکام روابط زوجین اشاره کرد.
اکنون مشاهده می‌کنیم چالش‌هایی زیادی پیش روی زن و شوهر وجود دارد که عمده آن از روی نا آگاهی نسبت به وظایف زوجین در قبال یکدیگر است؛ مهمترین عاملی که سبب استحکام روابط بین زوجین می‌شود چیست؟
مهمترین پایه زندگی مشترک، محبت زن و شوهر نسبت به یکدیگر است. اهمیت عشق در زندگی مشترک تا به آنجاست که خداوند تبارک و تعالی علاقه زوجین به یکدیگر را از نشانه‌های قدرت خود دانسته و انسان‌ها را به تفکر در آن دعوت کرده و فرموده است «وَ مِنْ آیاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَکُمْ مِنْ أَنْفُسِکُمْ أَزْواجاً لِتَسْکُنُوا إِلَیْها وَ جَعَلَ بَیْنَکُمْ مَوَدَّةً وَ رَحْمَةً إِنَّ فِی ذلِکَ لَآیاتٍ لِقَوْمٍ یَتَفَکَّرُونَ؛ و از نشانه‌هاى [قدرت و ربوبیت]او این است که براى شما از جنس خودتان همسرانى آفرید تا در کنارشان آرامش یابید و در میان شما دوستى و مهربانى قرار داد؛ یقیناً در این [کار شگفتانگیز]نشانههایى است براى مردمى که مىاندیشند.»
بنابراین خدا به عنوان خالقی که تمام سیستم عالم و آدم را طراحی کرده است، نسخه‌ای به نام مودت را پایه و فلسفه زندگی مشترک معرفی می‌کند؛ ما نیز باید در جهت تقویت این امر نهایت تلاش را داشته باشیم.
تلاش در جهت تقویت محبت و مودت با همسر چگونه ممکن است؟
به عنوان مثال هریک از زوجین توانایی‌ها و نقص‌هایی دارند و با کنار هم قرار گرفتن، به کمال می‌رسند. در این میان زنان از لحاظ عاطفی و لطافت روحی قابلیت‌های بسیار بهتر و قوی‌تری از مردان دارند؛ به این جهت زن، مکمل مرد در بُعد عاطفی است و از آنجا که عشق و محبت، مهمترین رکن دوام و شیرینی زندگی مشترک است، نقش زنان در این زمینه حیاتی و بسیار تأثیرگذار است.
اگر امکان دارد به صورت مصداقی به جزئیات بیشتری درباره عوامل تحکیم رابطه زوجین اشاره کنید.
اگر پایه زندگی را محبت و مودت قرار دهیم، تمام تکنیک‌های خود را باید در راستای همین محبت کسب کنیم؛ مثلاً استفاده از کلمات محبت‌آمیز یکی از کارآمدترین روش‌های ابراز محبت است؛ چه اینکه صِرف محبت و احترام قلبی برای تداوم گرمی و نشاط خانواده کافی نیست، بلکه بیان خوبی‌ها و کمالات همسر تأثیر بسیار شایسته‌ای دارد. به طور طبیعی مردان در اظهار محبت ضعف دارند، چیزی که زنان در آن تبحر دارند. اگر زن در ابراز محبت پیش‌قدم شود و آن را مدیریت کند، به راحتی می‌تواند همسرش را به اظهار محبت تشویق کند.
از نقل‌های تاریخی روشن می‌شود که این اصل مهم در زندگی زهرای اطهر سلام‌الله علیها همواره مورد توجه بوده است. این بانوی بزرگوار به گونه‌های مختلف به بیان محبت و احترام نسبت به همسرش می‌پرداخت. شاهد آن که امیرالمؤمنین علیه‌السلام خود فرموده است که زهرا (س) هیچ گاه مرا عصبی نکرد، مخالف امرم نکرد و هرگاه به او نگاه می‌کردم، غم و غصه‌ها از من جدا می‌شد؛ وَ لَا أَغْضَبَتْنِی وَ لَا عَصَتْ لِی أَمْراً وَ لَقَدْ کُنْتُ أَنْظُرُ إِلَیْهَا فَتَنْکَشِفُ عَنِّی الْهُمُومُ وَ الْأَحْزَان. همه می‌دانیم نگاه کردن به انسان ترشرو و بدزبان غم و غصه را دوچندان می‌کند و این سخن امیرالمؤمنین علیه‌السلام نشان‌دهنده آن است که فاطمه سلام الله علیها همواره با محبت و احترام در کنار او بوده است؛ همچنین این بانوی گرامی، همواره با احترام کامل همسرش را صدا می‌زد و غالباً او را با کنیه‌اش، ابا الحسن، خطاب می‌کرد.
مراعات شأن همسر در مقابل دیگران
از دیگر راهکار‌های تحکیم روابط زوجین است. از مهمترین ویژگی‌های حضرت زهرا سلام الله علیها این بود که نه تنها در خانه بلکه در حضور دیگران نیز به همسرش احترام می‌گذاشت و از او گلایه نمی‌کرد؛ از جمله در محضر پدرش، امیرالمؤمنین علیه‌السلام را بهترین همسر می‌خواند. همچنین نقل شده که برخی زنان به حضرت زهرا سلام الله علیها، به خاطر اینکه با مردی تهیدست ازدواج کرده، طعنه می‌زدند. بسیاری زنان در چنین مواقعی سفره دل را باز می‌کنند و در گله‌گزاری از همسر، گوی سبقت را از همه می‌ربایند، اما زهرای مرضیه علیها‌السلام هیچ گاه با چنین زنانی همراهی نکرد و شکایت آن‌ها را نزد پدر می‌برد.
روی همسر را زمین نزنید
امروزه متأسفانه شاهد خود محوری در روابط همسران هستیم تا جایی که هرکسی دوست دارد طبق خواست و تمایلات خودش رفتار کند بدون آنکه به نیاز یا معذورات همسر توجه داشته باشد. در این باره توضیح می‌دهید؟
یکی از مهمترین اصول زندگی زناشویی، احترام به خواست یکدیگر است؛ مخصوصاً اگر یکی از زوجین خواسته معقولی داشته باشد، حتی اگر طرف دیگر مایل به آن نباشد، پسندیده است که روی همسرش را زمین نزند. اگر هریک از همسران تنها تمایلات و خواسته‌های خود را مدنظر داشته باشد و به علایق و خواسته‌های همسرش بی‌اعتنایی کند، بی‌تردید ستون‌های زندگی مشترک آن‌ها به لرزه درخواهد آمد. با کمی از خود گذشتگی و احترام به خواسته‌های شریک زندگی، قطعاً می‌توان زندگی پرآرامشی را تجربه کرد.
اگر هریک از همسران تنها تمایلات و خواسته‌های خود را مدنظر داشته باشد و به علایق و خواسته‌های همسرش بی‌اعتنایی کند، بی‌تردید ستون‌های زندگی مشترک آن‌ها به لرزه درخواهد آمد.
در این باره یکی از سخت‌ترین لحظات زندگی حضرت زهرا سلام الله علیها را بازگو می‌کنیم. هنگامی که حادثه تلخ سقیفه اتفاق افتاد و حضرت زهرا سلام الله علیها در اوج بیماری و ضعف بود و فرزندش را از دست داده بود، بانیان این فجایع اجازه ملاقات با حضرت زهرا علیها السلام را طلبیدند. حضرت برای ابراز ناراحتی خود، اجازه ملاقات نمی‌دادند تا مگر اینکه متنبه شوند. در نهایت آن مردمان به امیر المؤمنین علیه‌السلام متوسل شدند و درخواست کردند تا فاطمه زهرا علیها السلام را راضی کنند. امام علیه‌السلام بدون اینکه فشاری به همسرشان بیاورند و تنها در حد یک خواسته معمولی، قضیه را مطرح کردند. آن بانوی آسمانی در جملاتی که تا ابد بر پیشانی تاریخ ثبت خواهد بود، فرمودند:
«منزل، منزل شما و این آزادزن هم همسر توست. هر کار مایل هستید انجام دهید؛ الْبَیْتُ بَیْتُکَ وَ الْحُرَّةُ زَوْجَتُکَ فَافْعَلْ مَا تَشَاء.»
در نهایت اینکه مراعات اصول زندگی مشترک نه هنگام راحتی و آسایش، بلکه در بحرانی‌ترین شرایط و رد نکردن خواسته همسر، از درس‌های بسی ار ارزشمند سبک زندگی فاطمی است که به جهانیان هدیه داده است.
