به گزارش «شیعه نیوز»، درحالیکه اعلام آمار خودکشی در کشور با محدودیت‌هایی رو به رو است، امروز خبری از افزایش چهار درصدی آمار خودکشی در ایران در 8 ماهه اول سال 1399 منتشر شد.
یك منبع آگاه در سازمان پزشكی قانونی كشور به روزنامه اعتماد گفته آمار قربانیان خودكشی در 8 ماه امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته، 4.2 درصد افزایش داشته است.
آنطور که در گزارش‌های سازمان پزشكی قانونی كشور ثبت شده در سال 1398، تعداد كل قربانیان خودكشی در كشور، 5143 نفر بود. یعنی روزانه 14 نفر جان خود را بر اثر خودكشی از دست داده‌اند در حالی كه امسال، روزانه 15 نفر بر اثر اقدام به خودكشی فوت كرده‌اند .
افزایش معنادار تعداد قربانیان خودكشی در كشور، باید همزمان با تغییرات و رخدادهای سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی در هر دوره زمانی خاص بررسی و ریشه‌یابی شود.
افزایش 4.2 درصدی در آمار تعداد قربانیان خودكشی، آن هم در بازه 8 ماهه سالی كه با كرونا و بیكاری و بی‌پولی و تورم و گرانی آغاز شد و هنوز هم با كرونا و بیكاری و بی‌پولی و تورم و گرانی هم نفس است، این پیام هشدار‌دهنده را دارد كه «كرونا»، آدم‌ها را در مقابل فقر و مشكلات معیشتی، بی‌تحمل‌تر، شكننده‌تر، ناپایدارتر، عجول‌تر و ناامیدتر كرده است.
مشکلات اقتصاد و خودکشی
هشت ماهه ابتدای امسال، ایام سربه‌سر شدن گرانی و بیكاری و بی‌پولی بود برای هزاران انسان ناامید و ناآگاه از رویارویی با حجم و وزن كمرشكن بار سنگین چالش‌های اقتصادی گره خورده به چالش‌های روانی كه در ماتم چگونه بیرون كشیدن گلیم پوسیده خود از این مرداب گل‌آلود و عمیق، آخرین راه را همان اول انتخاب كردند.
برای درك وخامت شدت افسردگی‌های درمان نشده در جامعه ایران، باید آمار خالص از تعداد قربانیان خودكشی را حداقل 20 یا 30 برابر افزایش دهیم تا به رقم خام از موارد اقدام به خودكشی برسیم.
در مقاله مجله داخلی دانشگاه علوم پزشكی رفسنجانمهم‌ترین عوامل موثر بر اقدام به خودكشی در فهرست مفصلی شامل مهاجرت، تاهل و داشتن فرزند، سن، جنسیت، عوامل مذهبی و اخلاقی، تغییرات فصلی و دمایی، اختلالات روانی، تعارض و چالش‌های خانوادگی، عوامل بیولوژیكی، عوامل سیاسی – نظامی، سلامت جسمی، عوامل اقتصادی – فرهنگی و حتی نحوه انتشار و بازنشر اخبار خودكشی در رسانه‌ها طبقه‌بندی می شود.
شکل خودکشی ها
در سال 1398، شایع‌ترین روش خودكشی، حلق‌آویز بوده و بیش از ۲۱ درصد خودكشی‌ها، با خوردن سموم اتفاق افتاده است. هنوز مصرف عمدی قرص برنج (فسفید آلومینیوم) شایع‌ترین روش خودكشی در پایتخت و سپس در استان‌های متكی به كشت و زرع است.
روش‌های اقدام به خودكشی، بخشی از جغرافیای این انتخاب تلخ است و نتایج بررسی كارشناسان پزشكی و سم‌شناسی و رصد آسیب‌های اجتماعی از شواهد 11 ماه گذشته و همنشینی گرانی و بیكاری و بی‌پولی و ویروس كرونا، یك داده نهایی تلخ‌تر دارد؛ افرادی كه در این 11 ماه، عزم جدی برای خداحافظی با این جهان و متعلقاتش داشته‌اند، نشسته‌اند و روی یك صفحه كاغذ، فهرستی از روش‌های خودكشی را نوشته‌اند و از میان این همه، هر آنچه غیرقابل بازگشت‌تر را روی فهرست نه چندان مفصل‌شان، باقی گذاشته‌اند.
پیام غیر قابل تفسیر افزایش 4.2 درصدی آمار قربانیان خودكشی در 8 ماه امسال، چیزی نیست جز اینكه مردان و زنانی در همسایگی ما «بوده‌اند» كه چنان به آخر خط رسیده‌اند كه صرف‌نظر از هر تبصره زاید، فقط خواستار یك چیز بودند؛ دیگر در این دنیا نمانند.
تحلیل یک روانشناس از افزایش خودکشی در این 8 ماه
فرید براتی سده؛ روانشناس می‌گوید: « در اینكه شیوع كرونا در این ایام، مزید بر علت شده و سلامت روانی مردم را تحت تاثیر قرار داده، تردیدی نیست و بسیاری از متخصصان اشاره می‌كنند كه مشكلات روانشناختی ناشی از كرونا، بعد از كاهش شیوع بیماری آشكارتر می‌شود و افزایش خودكشی هم می‌تواند یكی از تبعات افزایش و تشدید اختلالات روانی مردم باشد. »
نرخ خودکشی در استان ها
او افزود: «در سال‌های گذشته، در برخی استان‌ها كه نرخ خودكشی بالاتر بود و به خصوص، خودسوزی به عنوان راه نهایی برای خودكشی انتخاب می‌شد، اقدامات و مداخلات موثری برای كاهش خودكشی انجام شد ولی متاسفانه، همزمان با این اقدامات، برخی روش‌های خودكشی هم منسوخ شد و مبتلایان اختلالات روانی، به روش‌های جدیدتری متوسل شدند.
من هم چندی قبل، در گزارشی می‌خواندم كه نه تنها مسمومیت و مرگ ناشی از مصرف عمدی قرص برنج، در كشور كاهش نداشته، خودكشی از طریق حلق‌آویز و پرت كردن از روی پل‌ها و ارتفاعات و پرت كردن در مقابل قطار مترو هم افزایش یافته. اهمیت تغییر روش‌های خودكشی این است كه انگار فردی كه قصد خودسوزی دارد، قبل از اقدام به خودكشی، به دشواری‌های عمل خود فكر می‌كند كه مثلا باید به دنبال تهیه بنزین و نفت باشد یا حتی دچار ملاحظاتی درباره خانواده‌اش می‌شود كه مثلا اگر خودش را آتش بزند، ممكن است دیگرانی هم آسیب ببینند یا محل زندگی‌شان آتش بگیرد و انگار، در زمان ارتكاب به یك رفتار نامعقول، سعی می‌كند حداقل عقلانیت را هم داشته باشد و بنابراین فكر می‌كند كه كم‌آسیب‌ترین روش این است كه مثلا خودش را از بالای پل پرت یا حلق‌آویز كند.
خودکشی در زنان و نوجوانان
او گفت: «خانم‌ها معمولا در خودكشی‌های نمایشی مشاركت می‌كنند ولی حالا این تغییر نشان می‌دهد كه به احتمال زیاد، خانم‌ها هم در این ایام شیوع بیماری، از شرایط اجتماعی و نقش‌های جنسیتی كه برای‌شان در نظر گرفته شده، ناراضی بوده‌اند و در تلاش برای ابراز واكنش شدیدتر، متاسفانه شدت این واكنش‌ها هم بیشتر متوجه خودشان است و آسیب‌های روانی یا شرایط اجتماعی مجبورشان می‌كند كه از خودشان شدیدتر انتقام بگیرند و به همین دلیل ممكن است بیشتر از گذشته، به روش‌های غیرقابل بازگشت برای خودكشی متوسل شوند. »
این روانشناس گفت: « نوجوانان ما در شرایط فعلی، دچار تاخیر در شكل‌گیری هویت و در واقع، گرفتار بحران هویت شده‌اند كه همین ناكامی، فشار بسیار شدید روانشناختی را برای گروه سنی نوجوان به دنبال دارد. علاوه بر این، نوجوانان ما از حجم فشارهای اقتصادی خانواده بی‌خبر نیستند، چون شاهدند كه خانواده به دلیل مشكلات معیشتی نمی‌تواند نیازهای آنها را برآورده كند. همچنین، وجود رسانه‌ها و فضای مجازی، باعث شده كه نوجوان فعلی، بسیار آگاه‌تر از ایام نوجوانی نسل ما باشد، اما به نظر می‌رسد كه این آگاهی، عملكرد معكوس دارد و انگار نوجوانان ما، تاوان آگاه شدن‌شان را می‌دهند به جای اینكه این افزایش آگاهی به كمك‌شان بیاید.»
