معرفی درخت پسته

شیعه نیوز: پسته از تیره سماق بوده و گیاه دوپایه می‌باشد. در احداث باغات پسته باید به نسبت 6 الی 10 درصد از پایه‌های نر برای گرده‌افشانی پایه‌های ماده استفاده نمود و گرده‌افشانی توسط باد انجام می‌گیرد.

نام انگلیسی
pistachio
نام علمی
Pistacia vera
فارسی رایج
پسته
فارسی اصیل
ندارد
معیار زیبایی

پسته
از خانواده
Anacardiaceae
خاستگاه
آسیای مرکزی و خاورمیانه

پسته معمولی از ارقام تجاری می‌باشد که در ایران پرورش داده می‌شود. از گونه‌های دیگر پسته می‌توان به بنه یا چاتلانقوش که در تهیه تربانتین نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد و پسته خنجک که به عنوان پایه مورد استفاده قرار می‌گیرند، اشاره نمود. گل‌های نر وسط کاسبرگ‌ها قرار می‌گیرند و حاوی 6-5 عدد پرچم و گل‌های ماده نیز وسط کاسبرگ‌ها قرار دارند و حاوی کلاله پهن و سبز رنگ و خامه کوتاه می‌باشند. گل‌های نر و ماده پسته که بر روی پایه‌های جداگانه تشکیل می‌شوند، در اوایل بهار قبل از برگ‌ها ظاهر می‌شوند. گل‌های نر و ماده روی گل‌آذین خوشه‌ای تشکیل می‌شوند. جوانه‌های گل در جانب شاخه‌های یک‌ساله حاصل می‌شوند. خوشه‌های نر متراکم و کشیده و خوشه‌های ماده با تراکم کم و شکل پهن دارند. پسته نیز همانند گردو و فندق دارای میوه فندقه از نوع ناشکوفا می‌باشد و فرابر میوه سفت و سخت گردیده توسط پوست کرمی رنگ که منشاء برگ دارد پوشش داده می‌شود. برگ‌های درخت پسته مرکب بوده و دارای 7-5 برگچه می‌باشند. پسته از درختان میوه‌ای است که تناوب باروری دارد. در سال‌های پرمحصول گل‌های تمایز یافته پسته که روی شاخه‌های سال جاری حاصل شده‌اند در تابستان می‌ریزند به طوری که فقط7-5 درصد از گل‌ها باقی می‌مانند. ریزش جوانه‌های گل به دلیل رقابت با میوه‌‌های در حال رشد برای دریافت مواد غذایی می‌باشد. در ضمن پایه‌های نر نیز سال‌آور بوده در یک سال گل بیشتر و در سال دیگر گل کمتر تولید می‌کنند.

عقیده بر این است که در اوایل بهار شاخه‌های پسته شروع به رشد می‌نمایند و روی آنها جوانه‌های گل تشکیل می‌شود. اما اگر روی قسمتی از شاخه که قبلاً تشکیل شده است (چوب دوساله) میوه حاصل شود، باعث ریزش جوانه‌های گل تشکیل شده بر روی شاخه‌های سال جاری می‌گردد. رشد و نمو جوانه‌های گل بعد از این که کاسبرگ‌ها و گل‌آذین خوشه‌ای تشکیل گردید، به مدت سه ماه متوقف می‌گردد. در این فاصله که دانه داخل میوه به سرعت رشد می‌نماید در اثر جذب مواد غذایی بیشتر، موجب ریزش جوانه‌های گل می‌گردد. پاشیدن اکسین بر روی شاخه‌های یک‌ساله و یا پوست‌برداری از پایین شاخه سال جاری که جوانه‌های گل بر روی آن تشکیل شده است، موجب کاهش ریزش جوانه‌های گل می‌گردد. در ضمن، نتایج تحقیقات نشان می‌دهد که علاوه بر رقابت بین میوهٔ در حال رشد و جوانه‌های گل در سال‌های پرمحصول، در ضمن سنتز آبسیسیک اسید نیز ریزش گل را تشدید می‌کند. مشکل دیگر درختان پسته، پوکی دانه است که به دلیل عدم تلقیح گل‌های ماده می‌باشد. در ضمن کمبود آب قبل از برداشت میوه نیز موجب پوکی و توقف رشد مغز میوه می‌گردد.

پسته از درختان میوه مناطق معتدل گرم بوده و سرماهای شدید زمستان را تحمل نمی‌کند. این درخت در برابر سرمای ملایم زمستان و تابستان‌های گرم مقاوم است. در زمستان سرمای 20- درجه سانتی‌گراد و در تابستان گرمای 40 درجه سانتی‌گراد را تحمل می‌کند. مناسب‌ترین خاک برای پرورش پسته، خاک‌های لومی‌شنی می‌باشد و این گیاه دارای ریشه‌های عمیق بوده و برای پرورش مناسب آن خاک‌های عمیق و نفوذپذیر مناسب می‌باشد. درخت پسته در برابر کم‌آبی و شوری خاک مقاوم است. رطوبت زیاد هوا برای پسته مناسب نبوده و رطوبت زیاد خاک موجب پوسیدگی طوقه ناشی از قارچ فیتوفترا می‌شود. درخت پسته به شکل جامی و یا شلجمی تربیت و هدایت می‌شود. باروری پسته بعد از 8-5 سال آغاز می‌شود و گیاه در 15 سالگی حداکثر محصول را تولید می‌کند و تا 300 سال می‌تواند عمر کند. هر درخت بالغ پسته در حدود 200-70 کیلوگرم محصول را تولید می‌کند که معادل 70-25 کیلوگرم پسته خشک می باشد. فاصله کشت مناسب پسته 8-6 متر می‌باشد. هرس درختان پسته شامل حذف شاخه‌های خشک می‌باشد. ازدیاد پسته از طریق پیوند شکمی معکوس و یا پیوند لوله‌ای بر روی پایه‌های بذری انجام می‌گیرد. پایه‌های بذری پسته نسبت به میزان رشد آنها در 1 الی 3 سالگی پیوند زده می‌شوند. معمولاً از پسته بادامی به عنوان پایه استفاده می‌گردد و ارقام اوُحدی و فندقی روی آن پیوند زده می‌شوند. بذرهای پسته که به عنوان پایه از آنها استفاده می‌شود، در محل اصلی کشت می‌گردند و هنگامی که قطر نهال‌های بذری به اندازه کافی برسد، عمل پیوند در بهار انجام می‌گیرد. ریشه‌های نهال پسته قدرت کافی برای تولید ریشه‌های فرعی نداشته و در هنگام انتقال نهال به محل اصلی در صورت آسیب دیدن ریشه اصلی، نهال از بین می رود. میوه‌های پسته از لحاظ شکل به دو گروه عمده بادامی که شکل کشیده دارند و ارقام فندقی که گرد می‌باشند، تقسیم می‌شود. از ارقام معمول پسته که در ایران پرورش داده می‌شوند می‌توان به اوحدی، امیری، اکبری، حسنی، رفسنجانی، دشتی و کله‌قوچی اشاره کرد.

منبع : باغ شیشه ای