آیت الله مهدی هادوی تهرانی مدرس عالی درس خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم
در گفتگو با خبرنگار مهر، در مورد نقش دعا در آرامش بخشی انسان گفت: اگر
انسان با موجود قادر حکیم و عالم رحیم ارتباط پیدا کند به صورت طبیعی آرامش
دارد چون احساس می کند تحت حمایت یک قدرت لایزال قرار گرفته است، دعا در
واقع ارتباطی است که بنده با خدا برقرار می‌کند.
وی افزود: خدا دائم بر همه امور بندگان احاطه دارد و چیزی نیست از زندگی
بنده که از خدا مخفی بماند که نیاز به گفتن بنده باشد اما این ارتباط باعث
توجه بنده به خدا خواهد شد، وقتی شخص دعا می کند به خدا توجه پیدا می کند
که این توجه قابلیتی را ایجاد می کند تا فیض الهی که لایزال و لامتناهی است
متوجه این شخص شود و این شخص ظرفیت این فیض را می یابد.
دلیل اینکه برخی امور بدون دعا محقق نمی شوند
رئیس مؤسسه رواق حکمت با اشاره به آیه "ادعونی استجب لکم" تأکید کرد: از
ما خواسته شده که دعا کنیم اگر دعا کردیم خداوند جزای آن دعا را تعیین کرده
است "استجب لکم" یعنی اجابت می کنم برای شما. اگر بدون دعا برخی از امور
تحقق پیدا نمی کند به این دلیل است که ظرفیتی که باید برای این امور وجود
داشته باشد بدون دعا تحقق نمی‌یابد. وقتی دعا حاصل می شود آن ظرفیت فراهم
می شود.
آیت الله هادوی تهرانی افزود: البته میزان تأثیر دعا و اینکه انسان احساس
آرامش پیدا کند تابع معرفتی است که انسان نسبت به خدا دارد؛ هرچه معرفت
انسان نسبت به خدا بیشتر باشد دعای او تأثیر بیشتری خواهد داشت. ضمن اینکه
توجه در دعا و اینکه شخص متوجه باشد که با چه کسی سخن می گوید در تحقق دعا
مؤثر خواهد بود.
وی در مورد نقش دعا در ارتقای اعتماد به نفس انسان گفت: اعتماد به نفس در
فرهنگ اسلامی با سایر فرهنگها متفاوت است. اعتماد به نفس در سایر فرهنگها
تأکید بر شخصیت فرد است اما اعتماد به نفس اسلامی توکل و اعتماد به خداست.
مدرس عالی حوزه علمیه قم تأکید کرد: البته این انسان هنگامی اعتماد به نفس
می یابد که خود را بنده مطیع خدا ببیند اگر در مسیر گناه و غفلت گام
بر دارد سعی می کند با عذرخواهی آنچه گذشته را جبران و توبه کند برای همین
نتیجه اعتماد به نفس در فرهنگ اسلامی دوری از گناه و توجه بیشتر به وظایف
است و نتیجه مجموعه این امور آرامشی است که انسان مؤمن پیدا می کند که با
هیچ چیز دیگری قابل مقایسه نیست، این آرامش و اطمینان نفس، مؤمن را مثل کوه
در مقابل مشکلات زندگی استوار قرار می دهد.
جایگاه دعا نزد اهل بیت(ع)/ تأثیر صلوات بر اجابت دعا
وی در مورد جایگاه دعا در نزد اهل بیت(ع) گفت: در فرهنگ اهل بیت (ع) به
تبع قرآن راجع به دعا مطالب گوناگونی بیان شده است. دعا امری است از ناحیه
خدا که اجابت آن را ضمانت فرموده است. در فرهنگ اهل بیت(ع) یکسری اموری که
می تواند به استجابت دعا کمک کند مطرح شده که یکی از آنها تأکید بر دعای
جمعی است.
آیت الله هادوی تهرانی افزود: در فرهنگ اهل بیت(ع) بر دعا به یکدیگر تأکید
شده است. همچنین در روایات وارد شده است وقتی از خدا دو چیز بخواهید که
یکی از آنها حتما اجابت می شود دعای دیگری نیز مستجاب خواهد شد. یکی از
دعاهایی که حتما اجابت می شود "صلوات" بر پیامبر و اهل بیت است که خودش دعا
است. به همین دلیل تأکید کردند که دعای خود را همراه با صلوات بیان کنید
تا خداوند به آن کرم و لطف خودش آن دعای دیگر را نیز بپذیرد.
وی تأکید کرد: البته دعا آدابی دارد که در روایات به آن اشاره شده است و
شخص باید توجه داشته باشد که با چه کسی سخن می گوید و چه خواسته ای از خدا
می طلبد و خواسته اش بر خلاف خواسته الهی و در مسیر گمراهی و جهالت نباشد.
مدرس عالی حوزه علمیه قم افزود: یکی از مجموعه های مهم معارف اهل بیت(عليهم السلام)
ادعیه ای است که از این بزگواران به جا مانده است که باید به فرازها توجه
داشته و معرفت به کیفیت دعا را در خود ارتقا بخشیم. همینطور صحیفه سجادیه
که مجموعه معارفی است که به تعبیر امام خمینی(ره) قرآن صاعد است و مفاهیم
بلند معرفتی را در خود گنجانده است.
تأکید بر شیوه دعا کردن اهل بیت(عليهم السلام)
وی تصریح کرد: در روایات وارد شده که قسمت اول "سوره حمد" که ارتباط ما با
خدا را بیان می کند بعد از حمدالهی، ما کار خود را به خدا می سپاریم "ایاک
نعبد و ایاک النستعین" در روایت وارد شده که وقتی عبد به این قسمت از سوره
حمد می رسد خداوند خطاب به ملائکه می فرماید بنده من هرچه می خواهد به او
بدهید و ادامه سوره دعا برای خود عبد است که "اهداناالصراط المستقیم" این
دعا دعایی است که اجابت می شود.
آیت الله هادوی تهرانی با تأکید بر لزوم آشنایی با فرهنگ دعای اهل بیت(ع)
تصریح کرد: معارف اهل بیت (عليهم السلام) در حوزه دعا تنها مختص به روایاتی که به صورت
مستقل به مبحث دعا پرداخته، نیست بلکه خود شیوه دعا کردن اهل بیت شیوه ای
است که باید با آن انس پیدا کنیم و این شیوه بالاترین و عمیقترین مفاهیم را
در بر دارد.
وی تأکید کرد: مجالس دعا مجلس ذکر است و مجلس ذکر مجلس فکرهم هست جایی است
که باید معرفت و دانش انسان نسبت به حقایق دینی افزایش پیدا کند. مجالس
دعا باید با حضور عالمان دینی همراه باشد عالمانی که فهم درست و معرفت عمیق
نسبت به حقایق دین دارند تا بتوانند این حقایق را برای اشخاص بیان کنند و
شایسته است در مجلس دعا ارتقای معرفتی پیدا کنیم که به دنبال آن آثار دعا
افزایش پیدا کند.
برخی عوامل تأثیرگذار در اجابت دعا
وی به برخی از آسیبهای مجالس دعا اشاره کرد و گفت: یکی از آفات مجالس دعا
بیان مطالب خرافی و اطلاعات نادرست است. اگر این دعاها با سنت و آدابی
همراه شود که این سنت و آداب مورد قبول اهل بیت(ع) نباشد اینجاست که دعا از
مسیر اصلی خود منحرف شده است. جامعه ایران یک جامعه دینی است و گاهی این
علاقه به دین مورد سوء استفاده برخی افراد سودجو قرار می گیرد که برای
دستیابی به مطامع شخصی خود از احساسات و عواطف پاک مردم سوء استفاده می
کنند و آگاهی و توجه مردم به این مسئله باعث می شود هم از آثار و فواید دعا
بهره بیشتری ببرند و هم از آسیبها در امان بمانند.
آیت الله هادوی تهرانی به برخی عوامل تأثیرگذار در اجابت دعا اشاره کرد و
افزود: زمان دعا بسیار اهمیت دارد؛ با اینکه دعا اختصاص به زمان خاصی ندارد
اما در بعضی زمانها دعا اثرات ویژه ای دارد که دعا در شب یکی از آن
زمانهاست که امر به نماز شب و آن تعبیری که در مورد "مقام محمود" در قرآن
آمده است نشان می دهد که دعای در شب تأثیراتی دارد که شاید در روز آن تأثیر
را نداشته باشد.
رئیس مؤسسه رواق حکمت افزود: شاید علتش این است که شب به تعبیر قرآن فرصتی
است برای آرامش، آن آرامش زمینه ارتباط معنوی را تقویت می کند به همین
دلیل دعای در شب، سحرخیزی و شب زنده داری در رشد معنوی بسیار مؤثر است.
علاوه بر آن ماه مبارک رمضان زمان بسیار ارزشمندی است که در آن ضیافت و
مهمانی الهی برپا است. همه انسانها در همه لحظات زندگی مهمان خدا هستند اما
برخی در ماه مبارک رمضان به صورت خاص دعوت شدند که از دعا نباید در این
زمان غافل بود.
