مرکز جامع کاهش آسیب بانوان با همکاری شهرداری منطقه ۱۲ و مجوز و نظارت سازمان بهزیستی استان تهران در حوزه کاهش آسیب زنان مشغول فعالیت است. پروژه ای دولتی که مجری آن موسسه مردم نهاد نور سپید هدایت است.
حال همزمان با اولین سالگرد این مرکز، سپیده علیزاده مدیرعامل نور سپید هدایت و مجری مرکز جامع کاهش آسیب بانوان می گوید: در اینجا به صورت شبانه روزی و رایگان به حدود ۱۰۰ زن و کودک آسیب دیده را پذیرش و به آنها خدمات می دهیم. البته زمستان ها این آمار بالاتر می رود و اکنون به دلیل شیوع بیماری کرونا تعداد مددجویان مرکز به ۱۶۰ نفر افزایش پیدا کرده است.
به گفته وی، مرکز جامع کاهش آسیب بانوان در واقع سرپناه امنی برای زندگی و خواب زنان و کودکان آسیب دیده است. آنها از همه جا رانده و مانده به این مرکز پناه می آوردند تا به جای کوچه و خیابان در جای امنی شب خود را به صبح برسانند.
علیزاده می گوید: «اینجا سه وعده غذای گرم و ۲ میان وعده در اختیار این خانم ها قرار می گیرند. آنها به صورت روزانه از حمام استفاده می کنند و در کمترین حالت سر و شکلشان تمیز و شسته رفته می شود. لباس رایگان، پد بهداشتی و خدمات کاهش آسیب نیز از دیگر خدمات مجموعه به این زنان است».
حمایت از زنان آسیب دیده
در این مرکز علیزاده و همکارانش زنان آسیب دیده را در چهار گروه پذیرش می کنند.
وی می افزاید: «یک گروه معتاد و کارتن خواب هستند که بیشترین مراجعان این مرکز را تشکیل می دهند. گروه بعدی زنان بی سرپرست هستند که اعتیاد ندارند اما به دلایلی مثل کهولت سن، بیماری اعصاب، معلولیت جسمی حرکتی، اختلال هویتی مشکل دارند یا افرادی هستند که به هر دلیلی از خانواده خود طرد شده و سرپناهی ندارند».
گروه سوم اما زنان بهبود یافته از اعتیاد هستند. آنها در این مرکز در کارگاه های توانمندسازی مثل خیاطی شرکت می کنند.
مدیرعامل نور سپید هدایت و مجری مرکز جامع کاهش آسیب بانوان می گوید: «این کارگاه ها کمک می کند تا آنها هم مهارت کسب کنند و از این راه درآمدزایی داشته باشند و هم بار دیگر دچار لغزش نشوند و به سمت مصرف مواد نروند».
گروه چهارم اما زنان باردار یا زنان صاحب فرزند هستند. این زنان بر اساس نوع گروهی که در آن قرار می گیرند، در خوابگاه های مجزا پذیرش می شوند و بر اساس نیازشان به آنها خدمات داده می شود.
وی می افزاید: «شاید به همین دلیل باشد که این مرکز عنوان مرکز جامع کاهش آسیب زنان را یدک می کشد. به این علت که هم خدمات کاهش آسیب به زنان ارائه می دهد، هم سرپناهی شبانه روزی و مرکزی برای توانمندسازی و جامعه پذیری این زنان است. خانه نیمه راه یا میان راهی که دست یاری به سوی زنان آسیب دیده دراز کرده تا آنها احساس تنهایی و طردشدگی از جامعه نداشته باشند».
آشتی با خانواده ها
به گفته علیزاده، این مرکز اما مددسرای بانوان منطقه ۱۲ نیز هست.
وی ادامه می دهد: «ساختمان و فضای فیزیکی را شهرداری منطقه و پروانه فعالیت و هزینه های مرکز را بهزیستی در اختیارمان قرار داده است. اما صفر تا صد کارهای اجرایی مجموعه با ما است».
برای زنان تردد به این مرکز آزاد است اما در ساعات شب برای خروج باید دلیل و توجیه درستی داشته باشند و اگر دلیلشان قابل قبول بود خروج با هماهنگی مددکار انجام می شود.
مدیر مرکز جامع کاهش آسیب بانوان درباره جزئیات خدماتی که در این مرکز به زنان آسیب دیده ارائه می شود، ادامه می دهد: آنها که بی سرپناه و مصرف کننده مواد هستند، سرنگ، اقلام پیشگیری از بارداری و سرپناه در اختیارشان قرار می گیرند.
چند مددکار و روانشناس به صورت ثابت در مرکز حضور دارند که در صورت نیاز به کمک خانم ها بروند.
مدیرعامل نور سپید هدایت و مجری مرکز جامع کاهش آسیب بانوان می افزاید: «از طرفی یکسری مشاوره های فردی و گروهی نیز اینجا انجام می شود و هدفمان این است از این طریق زنان مصرف کننده را برای بهبودی و خانم های دیگر را برای توانمندسازی تشویق کنیم».
بخشی از کار مددکاران و روانشناسان این است که مددجویان را به خانواده هایشان وصل کنند تا دیگر تجربه کارتن خوابی و بی سرپناهی نداشته باشند.
وی می گوید: «آنها که برای ترک اعلام آمادگی می کنند را نیز به مراکز ترک اعتیاد معرفی می کنیم تا به زندگی عادی شان برگردند. از طرفی مددجویانی که مشکلات حقوقی و قضایی دارند را به تیم حقوقی مان وصل می کنیم تا مشکلاتشان برطرف و حق و حقوقشان احیا شود».
به گفته علیزاده، یکسری از این خانم ها اوراق هویتی ندارند و به آنها کمک می شود تا مدارک هویتی خود را تکمیل و از مراجع قانونی اخذ کنند.
زنانی که کمک حال جامعه می شوند
اما یکی از بخش های مهم این مجموعه توانمندسازی زنان آسیب دیده است. به همین دلیل مرکز با برگزاری کارگاه های مهارت آموزی بری زنان آسیب دیده اجتماعی بی سرپناه در پی آن است تا آنها را برای کسب استقلال شخصی و توانمندسازی تشویق کند. علیزاده می گوید: «یکی از کارگاه های مهم این بخش، کارگاه خیاطی است که بیش از ۱۵ خانم در آن مشغول کار هستند. کارگاه های سنگ تراشی، چرم دوزی و کناف بافی نیز از دیگر کارگاه های مهارت آموزشی زنان در این مجموعه است».
فعالیت در این کلاس ها و مهارت آموزی کمک می کند تا زنان آسیب دیده راهی برای کسب روزی درست کسب کرده و مطابق با عرف و هنجار جامعه زندگی کنند.
مدیرعامل نور سپید هدایت و مجری مرکز جامع کاهش آسیب بانوان ادامه می دهد: «به آنها آموزش می دهیم با کسب مهارت و شناخت از خود کمک حال جامعه باشند نه اینکه به آن خسارت بزنند. آنها وقتی توانمند می شوند برای زندگی انگیزه پیدا کرده و سبک زندگی شان نسبت به گذشته تغییر می کند».
حال یکسال از فعالیت این مرکز می گذرد و مجریان این طرح امیدوار هستند، درهای این مرکز هیچ گاه بسته نشود. آنها معتقدند اینجا خانه پناه زنان آسیب دیده است و این زنان با پذیرش در این مرکز برای داشتن زندگی سالم تشویق می شوند.
