به گزارش «شیعه نیوز»، سینی شن درمانی که گاهی اوقات به آن Sandplay یا شن بازی درمانی هم گفته می‌شود، اغلب برای درمان افرادی که یک واقعه آسیب زا مانند سوءاستفاده یا یک حادثه فاجعه بار را تجربه کرده اند، به کار برده می‌شود. اگرچه این نوع روش درمانی اغلب در کودکان استفاده می‌شود، اما می‌تواند برای نوجوانان و بزرگسالان نیز مفید باشد.
روان پزشکان هنگام استفاده از این نوع روش درمانی، از سینی‌های شنی برای ارزیابی، تشخیص و یا درمان انواع بیماری‌های روانی استفاده می‌کنند. تحقیقات نشان می‌دهد که سینی شن درمانی یا همان شن بازی درمانی، ضمن کاهش فشار و پریشانی روانی که ممکن است از بحث در مورد رویداد‌ها یا تجربیات آسیب زا حاصل شود، می‌تواند در افزایش بیان عاطفی نیز مفید باشد.
شن درمانی، ترکیبی از بازی درمانی و هنر درمانی است. درمانگر یک سینی یا جعبه پر از شن یا ماسه و همچنین انواع اسباب بازی‌های مینیاتوری برای ایجاد دنیای بازی در اختیار کودک یا فرد مراجعه کننده قرار می‌دهد. اسباب بازی‌ها ممکن است شامل هر چیزی از حیوانات و دایناسور‌ها گرفته تا افراد و ماشین‌ها باشند.
کودک انتخاب می‌کند که کدام اسباب بازی‌ها را درون سینی شن آورده و به هر روشی که می‌خواهد آن‌ها را مرتب کند. در حین این کار، درمانگر عمدتاً به عنوان ناظر عمل می‌کند و به ندرت با او صحبت می‌کند.
روان شناسانی که این روش درمانی را ارائه می‌دهند، معتقدند که فرد از این طریق دنیایی را می‌سازد که نشان دهنده تعارضات و درگیری‌های درونی اوست. بعد از اتمام شن بازی، درمانگر و مراجع اغلب درباره آنچه او ایجاد کرده، از جمله اسباب بازی‌های انتخاب شده، نحوه چیدمان آن‌ها و هرگونه معانی نمادین یا استعاره‌ای بحث می‌کنند.
سپس کودک یا فرد مراجع می‌تواند بر اساس بحث صورت گرفته شده، تغییراتی در آنچه ساخته ایجاد کند. شن درمانی می‌تواند شامل صحبت درمانی، بازی درمانی، هنر درمانی یا سایر انواع درمان نیز باشد.
شن بازی درمانی چه کاربردی دارد؟
این روش درمانی توسط دورا کالف با همکاری مارگارت لونفلد که روانپزشک کودکان در انگلیس بود، ابداع شد. این روش درمانی بر این اساس استوار است که اگر یک درمانگر فضای امنی را برای مراجعه کننده خود فراهم کند، فرد مراجع از سینی شن استفاده می‌کند تا به تنهایی راه حل‌هایی برای مشکلات خود ایجاد کند.
علاوه بر این، طبق تحقیقات انجام شده، استفاده از این روش توانسته علائم بسیاری از مشکلات سلامت روانی را کاهش داده و بازیابی فرد را افزایش دهد. از آنجا که شن بازی درمانی بدون ساختار است، به کودک اجازه می‌دهد تا از طریق روند درمانی بهبود یابد.
فرد مراجعه کننده در طول درمان با شن بازی درمانی، از احساسات منفی عمیق رها می‌شود، زیرا می‌تواند افکار درونی خود را ابراز کرده و احساس کند که توسط درمانگر پذیرفته شده است.
شن بازی درمانی می‌تواند به درمانگر کمک کند تا از طریق مشاهده مشارکت فرد با اسباب بازی ها، یا نماد‌هایی که با آن‌ها بازی می‌کند، به احساسات عمیق او پی ببرد. علاوه بر این، شن درمانی اغلب یک تجربه حسی لذت بخش است که بیان طبیعی احساسات را تسهیل می‌کند. این روش می‌تواند به عنوان بخشی از درمان فردی، گروهی یا خانوادگی استفاده شود.
تحقیقات چه می‌گویند؟
مطالعات نشان می‌دهد سینی شن درمانی یک روش مؤثر برای درمان انواع مشکلات است و می‌تواند در بسیاری از افراد مختلف مورد استفاده قرار گیرد. به عنوان مثال، مطالعه روی کودکان ۴ و ۵ ساله که دارای مشکلات رفتاری بودند، نشان داد که این کودکان بعد از ۳۰ دقیقه شن بازی درمانی گروهی، رفتار‌های پرخاشگرانه کمتری را بروز دادند. آن‌ها دو بار در هفته به مدت ۱۶ جلسه در این جلسات درمانی شرکت کرده بودند.
یک مطالعه کوچک دیگر در کره، بر روی سه کودک با بروز رفتار‌های خشونت خانگی انجام شد. محققان دریافتند که موسیقی و تصاویر حمایتی همراه با شن بازی درمانی، سازگاری عاطفی و رفتاری را در این بچه‌ها پس از شش جلسه بهبود بخشیده است. در همین حال، یک مطالعه دیگر، سینی شن درمانی را بر روی گروهی از زنان مهاجر در کره ارزیابی کرد. آن‌ها دریافتند که شن بازی درمانی گروهی، خود بیانگری مثبت (positive self-expression) را ایجاد و خود بیانگری منفی (negative self-expression) را کاهش داده است.
در همین راستا، مطالعه‌ای در چین که شامل پسران مبتلا به سندرم آسپرگر (نوعی اوتیسم خفیف) بود، سینی شن درمانی را با سایر روش‌های درمانی ترکیب کرد. محققان دریافتند که شن بازی درمانی به رشد بهزیستی روانشناختی و مهارت‌های ارتباطی بین فردی کمک کرده است.
محققان تصور می‌کنند که شاید شن بازی درمانی بتواند به کودکان آسیب پذیر با توانایی کلامی قبل از تروما (pre-verbal trauma) کمک کند و این باعث می‌شود که شن بازی درمانی یک استراتژی مفید برای کودکانی کم سن و سال که تجربه‌ای آسیب زا دارند، باشد.
مطالعه‌ای در مورد این نظریه بر روی یک کودک ۳ ساله بدون سرپرست مبتلا به HIV انجام شد. نتایج این مطالعه حاکی از آن است که سینی شن درمانی، یک پشتیبانی عاطفی برای کودک فراهم می‌کند.
جلسات شن بازی درمانی چگونه است؟
جلسات سینی شن درمانی ممکن است ۳۰ تا ۶۰ دقیقه طول بکشد و به صورت هفتگی یا دو بار در هفته توصیه شود. گاهی ممکن است درمانگر از تغییر و تحولات این سینی شنی عکس بگیرد تا بعد‌ها بتواند این عکس‌ها را با هم مقایسه کند. این در حالی است که او معمولا پس از پایان هر جلسه در مورد روند درمان صحبت خواهد کرد.
درست است که این جلسات درمانی اغلب در سکوت و بر مبنای استفاده از اسباب بازی‌ها در سینی شنی پیش رود، اما گاهی هم ممکن است پزشک سناریو‌هایی را مطرح کند و در مورد آن از فرد نظرخواهی کند. به عنوان مثال ممکن است نظر فرد را در مورد اینکه اگر حیوانات اهلی در سینی شنی درون قفس حبس باشند، در حالی که حیوانات وحشی خطرناک مانند ببر، مار یا دایناسور‌ها آزاد باشند، بپرسد و با توجه به پاسخ مراجع به نتایجی دست یابد.
و، اما سخن پایانی …
جای تعجب نیست اگر شما هم از این روش درمانی شگفت زده شده اید و با خود فکر می‌کنید که چگونه ممکن است استفاده از اسباب بازی‌های مینیاتوری و مقداری شن به برطرف کردن مشکلات کمک کند، اما این یک روش درمانی مفید است که به متخصصان درمانی اجازه می‌دهد تا به مواردی بپردازند که ممکن است مراجع را نگران کرده باشد. این روش درمانی به طور خاص برای افرادی که در برقراری ارتباط و حرف زدن در مورد عوامل استرس زا مشکل دارند، بسیار مفید است.
منبع: مجله سلامت
