شیعه نیوز:
پرسش
معانی نام‌های ولی عصر، بقیة الله، صاحب الزمان و مهدی چیست؟
پاسخ اجمالی
برای امام دوازدهم حضرت مهدی( عجه الله تعالی فرجهم الشریف ) نام‌های بسیاری در روایات ذکر شده است که در این‌جا به توضیح مختصری در مورد دو نام یاد شده در پرسش خواهیم پرداخت:
1. ولی عصر
«عصر» به معنای روزگار است و به همین معنا نیز خداوند در سوره عصر قسم یاد نموده است.[1] البته برای عصر معانی دیگری نیز؛ مانند زمان نزدیک به مغرب، فشردن، حبس و ... بیان شده است.
واژه «ولی» نیز گرچه دارای چند معنی در لغت عرب می‌باشد،[2] اما در این‌جا با توجه شواهد پیرامونی به معنای سرپرست می‌باشد. بنابراین معنای «ولی عصر» یعنی سرپرست زمان.
در تایید این معنا، مفضل بن عمر می‌گوید: از امام صادق( علیه السلام ) درباره معناى سخن پروردگار: «وَ الْعَصْرِ إِنَّ الْإِنْسانَ لَفِی خُسْرٍ»، پرسیدم، آن‌حضرت – در بیان بطنی از قرآن - فرمود: مقصود از این «عصر»، عصر خروج قائم( علیه السلام )است... .[3]
2. بقیة الله
«بقیه» به معنای آنچه از چیزی باقی می‌ماند می‌باشد.[4]
اما اینکه چرا به امام زمان( عجه الله تعالی فرجهم الشریف ) بقیة الله می‌گویند، می‌توان گفت که استفاده از این لقب برای حضرتشان برگرفته از آیه 86 سوره هود است، آن‌جا که خداوند می‌فرماید: «بَقِیَّتُ اللَّهِ خَیْرٌ لَکُمْ إِنْ کُنْتُمْ مُؤْمِنینَ»؛ آنچه خداوند براى شما باقى گذارده، برایتان بهتر است، اگر ایمان داشته باشید.
در همین راستا در روایتی می‌خوانیم:
اول سخنى که امام مهدی( عجه الله تعالی فرجهم الشریف ) بر زبان می‌آورد این آیه شریفه است: بَقِیَّتُ اللَّهِ خَیْرٌ لَکُمْ إِنْ کُنْتُمْ مُؤْمِنِینَ؛ یعنى اگر آگاه باشید، آنچه خدا ذخیره کرده و به کناری نهاده براى شما بهتر است. سپس می‌فرماید: «أنا بقیّة اللَّه فی أرضه»؛ منم آن باقیمانده سفیران پروردگار در زمین![5]
برای اطلاع از معانی صاحب الزمان و مهدی به نمایه‌های زیر مرتبط مراجعه نمایید.
«تلفّظ درست نام مهدی( عجه الله تعالی فرجهم الشریف )»، 13401.
«معنای صاحب الزمان»، 13638.
[1]. ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، محقق، مصحح، میر دامادی، جمال الدین، ج 4، ص 575، بیروت، دار الفکر للطباعة و النشر و التوزیع، دار صادر، چاپ سوم، 1414ق.
[2]. ر. ک: «معنای ولایت» 153.
[3]. شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، ج 2، ص 656، تهران، دار الکتب الاسلامیة، چاپ دوم، 1395ق.
[4]. لسان العرب، ج 41، ص 80.
[5]. طبرسی، فضل بن حسن، اعلام الوری بأعلام الهدی، ص 463، تهران، دار الکتب الاسلامیة، چاپ سوم، 1390ق.
آیات مرتبط
سوره هود (86) : بَقِيَّتُ اللَّهِ خَيْرٌ لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ ۚ وَمَا أَنَا عَلَيْكُمْ بِحَفِيظٍ
سوره العصر (1) : وَالْعَصْرِ
T
