شیعه نیوز:
پرسش
آیا در روایات، ثواب و یا فضیلت خاصی برای نماز عید قربان ذکر شده است؟
پاسخ اجمالی
نماز عید قربان، یکی از اعمال واجب عبادی است که در زمان غیبت امام معصوم( علیه السلام ) مستحب است.[1] در آموزه‌های دینی به اهمیت و فضیلت نماز عید قربان اشاره شده است:
1. در تفسیر آیه «قَدْ أَفْلَحَ مَنْ تَزَکَّى وَ ذَکَرَ اسْمَ رَبِّهِ فَصَلَّى»،[2] برخی گفته‌اند که مراد از «صلّی»، نماز عید قربان و عید فطر است.[3] این آیه به‌طور ضمنی به فضائل نماز عید قربان و عید فطر اشاره دارد؛ چرا که آیه می‌گوید رستگاری متعلق به کسی است که خود را پاکیزه کرد؛ یعنی قربانی نمود و یا زکات فطریه را پرداخت کرد سپس نماز عید را برگزار نمود.
2. در برخی روایات، معنای آیه «فَصَلِّ لِرَبِّکَ وَ انْحَرْ»،[4] نماز عید قربان و قربانی در این روز، دانسته شده است؛[5] و گروهی از مفسران نیز آیه را به همین نماز و زکات مخصوص تفسیر کرده‌اند.[6] به هرحال، اگر مصداق این آیه را عام بدانیم، باز هم نماز و قربانى در روز عید قربان، یکى از مصداق‌هاى روشن آن است.[7]
3. ائمه اطهار( علیه السلام ) اهتمام خاصی به نماز عید قربان داشته‌اند، به گونه‌ای که امام صادق( علیه السلام ) فرمودند: «پدرم (امام باقر)، روز عید قربان بیمار شد و نماز عید را دو رکعت در خانه خود بجا آورد و قربانى کرد».[8] آن حضرات، ارزش این نماز را به دیگران نیز یادآور می‌شدند: «کسى که در عید قربان و عید فطر به نماز جماعت عید حاضر نمی‌شود یا نمی‌تواند شرکت کند در این صورت باید غسل کرده و بوى خوش به‌کار برده با هر خوشبوکننده‌اى که می‌یابد و مقدور است، و به تنهایى در خانه خود به همان‌گونه که در جماعت می‌خواند، نماز را بخواند».[9]
بنابراین، با آنکه در مورد ثواب نماز عید قربان به‌طور خاص، روایتی در منابع حدیثی نیافتیم، اما اهتمام و توصیه ائمه( علیه السلام ) به این نماز، به تنهایی نشانگر آن است که پاداش ارزشمندی برای آن وجود دارد.
[1]. امام خمینی، توضیح المسائل(محشّی)، گردآورنده: بنی‌هاشمی خمینی، سید محمدحسین، ج 1، ص 824، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ هشتم، 1424ق.
[2]. «به یقین کسى که پاکى جست [و خود را تزکیه کرد]، رستگار شد. و [آن کسی که] نام پروردگارش را یاد کرد سپس نماز خواند»؛ اعلی، 14 – 15.
[3]. قمى، على بن ابراهیم، تفسیر القمى، ج 2، ص 417، قم، دار الکتاب، چاپ چهارم، 1367 ش؛ فتال نیشابورى، محمد بن احمد، روضة الواعظین و بصیرة المتعظین، ج 2، ص 352، قم، رضی، چاپ اول، 1375ش.
[4]. «پس برای پروردگارت نماز بخوان و قربانی کن»؛ کوثر، 2.
[5]. ر.ک: جلال الدین سیوطی، عبد الرحمن بن ابى بکر، الدر المنثور فی تفسیر المأثور، ج 6، ص 403، قم، کتابخانه آیة الله مرعشى نجفی، 1404ق.
[6]. ر.ک: ابوالفتوح رازی، حسین بن علی، روض الجنان و روح الجنان فی تفسیرالقرآن، ج 20، ص 430، مشهد، بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی، 1408ق؛ طیب، سید عبد الحسین، اطیب البیان فی تفسیر القرآن، ج 14، ص 244، تهران، انتشارات اسلام، چاپ دوم، 1378ش؛ قرطبی، محمد بن احمد، الجامع لأحکام القرآن، ج 21، ص 218، تهران، ناصر خسرو، چاپ اول، 1364ش.
[7]. مکارم شیرازى، ناصر، تفسیر نمونه، ج 27، ص 37، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ اول، 1374ش.
[8]. صدوق، محمّد بن على، من لا یحضره الفقیه، ج 1، ص 507، قم، دفتر انتشارات اسلامى، چاپ دوم، 1413ق.
[9]. همان.
آیات مرتبط
سوره المائدة (2) : يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تُحِلُّوا شَعَائِرَ اللَّهِ وَلَا الشَّهْرَ الْحَرَامَ وَلَا الْهَدْيَ وَلَا الْقَلَائِدَ وَلَا آمِّينَ الْبَيْتَ الْحَرَامَ يَبْتَغُونَ فَضْلًا مِنْ رَبِّهِمْ وَرِضْوَانًا ۚ وَإِذَا حَلَلْتُمْ فَاصْطَادُوا ۚ وَلَا يَجْرِمَنَّكُمْ شَنَآنُ قَوْمٍ أَنْ صَدُّوكُمْ عَنِ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ أَنْ تَعْتَدُوا ۘ وَتَعَاوَنُوا عَلَى الْبِرِّ وَالتَّقْوَىٰ ۖ وَلَا تَعَاوَنُوا عَلَى الْإِثْمِ وَالْعُدْوَانِ ۚ وَاتَّقُوا اللَّهَ ۖ إِنَّ اللَّهَ شَدِيدُ الْعِقَابِ
سوره المائدة (97) : جَعَلَ اللَّهُ الْكَعْبَةَ الْبَيْتَ الْحَرَامَ قِيَامًا لِلنَّاسِ وَالشَّهْرَ الْحَرَامَ وَالْهَدْيَ وَالْقَلَائِدَ ۚ ذَٰلِكَ لِتَعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ يَعْلَمُ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ وَأَنَّ اللَّهَ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ
سوره الفتح (25) : هُمُ الَّذِينَ كَفَرُوا وَصَدُّوكُمْ عَنِ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ وَالْهَدْيَ مَعْكُوفًا أَنْ يَبْلُغَ مَحِلَّهُ ۚ وَلَوْلَا رِجَالٌ مُؤْمِنُونَ وَنِسَاءٌ مُؤْمِنَاتٌ لَمْ تَعْلَمُوهُمْ أَنْ تَطَئُوهُمْ فَتُصِيبَكُمْ مِنْهُمْ مَعَرَّةٌ بِغَيْرِ عِلْمٍ ۖ لِيُدْخِلَ اللَّهُ فِي رَحْمَتِهِ مَنْ يَشَاءُ ۚ لَوْ تَزَيَّلُوا لَعَذَّبْنَا الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْهُمْ عَذَابًا أَلِيمًا
سوره الأعلى (14) : قَدْ أَفْلَحَ مَنْ تَزَكَّىٰ
سوره الأعلى (15) : وَذَكَرَ اسْمَ رَبِّهِ فَصَلَّىٰ
T
