شیعه نیوز:
پاسخ اجمالی
در متون روایی و قرآن کریم نامی از کتاب حضرت نوح ( علیه السلام ) به میان نیامده است، اما از آیه شریفه که می فرماید ما پیامبرانمان را با دلیل هاى روشن فرستادیم و با آنها کتاب و ... نازل کردیم، بر می آید که تمام پیامبران الاهی صاحب کتاب بودند. البته روایاتی وجود دارند که تفسیر متفاوتی از این آیه ارائه می دهند؛ از جمله روایتی در کافی که می گوید منظور از کتاب در این آیه اسم اعظم است. اما از جمع بندی تمام منابع چنین به دست می آید که تمام پیامبران الاهی در راستای رسالت خویش صاحب ایده، طرح و برنامهای بودند که باید توسط پیروانشان مورد عمل قرار گیرند، این ایدئولوژی می تواند به صورت کتاب مدون بوده و یا به صورت شفاهی اعلام شود. از سوی دیگر، با آن که نوح ( علیه السلام ) پیامبری اولو العزم بوده، در عین حال به کتاب مدونی از او با نام و عنوانی خاص در آیات و روایات اشاره نشده است.
پاسخ تفصیلی
در متون روایی و قرآن کریم نامی از کتاب حضرت نوح ( علیه السلام ) به میان نیامده است، اما از آیه شریفه که می فرماید: "لَقَدْ أَرْسَلْنا رُسُلَنا بِالْبَیِّناتِ وَ أَنْزَلْنا مَعَهُمُ الْکِتابَ وَ الْمیزان ..."؛[1] ما پیامبرانمان را با دلیل هاى روشن فرستادیم و با آنها کتاب و ترازو را نیز نازل کردیم ... . بر می آید که تمام پیامبران الاهی صاحب کتاب بودند.
البته روایاتی وجود دارند که تفسیر متفاوتی از این آیه ارائه می دهند؛ از جمله روایتی در کافی که می گوید منظور از کتاب در این آیه اسم اعظم است.[2]
همچنین از روایت دیگری از سماعة بن مهران استفاده می شود که نوح ( علیه السلام ) دارای کتاب بوده است. وی می گوید: به امام صادق ( علیه السلام ) گفتم: قول خدای عز و جل: «شکیبا باش چنانچه رسولان اولو العزم شکیبا بودند»،[3] چه معنا دارد؟ فرمود: مقصود از آنها نوح، ابراهیم، موسى، عیسى و محمد است ( صلی الله علیه و آله و سلم ). گفتم: آنان چگونه اولو العزم شدند؟ فرمود: زیرا نوح با کتاب و شریعتى مبعوث شد و هر که پس از او آمد به کتاب و شریعت و روش او عمل کرد، تا حضرت ابراهیم صحف را آورد و فرمان ترک کتاب نوح ( علیه السلام ) را داد، نه از راه کافر شدن بدان، و هر پیامبرى بعد از ابراهیم آمد به شریعت و روش و صحف ابراهیم عمل کرد، تا موسى ( علیه السلام ) تورات را آورد با شریعت و روش خود و فرمان ترک صحف و هر پیغمبرى بعد از موسى آمد به تورات و شریعت و روش او عمل کرد تا مسیح انجیل را آورد و فرمان ترک شریعت موسى و روش او را، و هر پیغمبرى بعد از مسیح آمد به شریعت و روش او عمل کرد تا محمد ( صلی الله علیه و آله و سلم ) آمد و قرآن را آورد و شریعت و برنامه اسلام را،... .[4]
اما آیا این معنایش این است که همه آنها لزوماً دارای کتاب مدون و مکتوبی مانند تورات و انجیل باشند؟
از جمع بندی تمام منابع چنین به دست می آید که تمام پیامبران الاهی در راستای رسالت خویش صاحب ایده، طرح و برنامهای بودند که باید توسط پیروانشان مورد عمل قرار گیرند، این ایدئولوژی می تواند به صورت کتاب مدون بوده و یا به صورت شفاهی اعلام شود. از سوی دیگر، با آن که نوح ( علیه السلام ) پیامبری اولو العزم بوده، در عین حال به کتاب مدونی از او با نام و عنوانی خاص در آیات و روایات اشاره نشده است.
[1] حدید، 25.
[2] َ "وَ أَنْزَلْنا مَعَهُمُ الْکِتابَ وَ الْمِیزانَ، الْکِتَابُ الِاسْمُ الْأَکْبَرُ"، کلینی، الکافی، ج 1، ص 293.
[3] احقاف، 35، "فَاصْبِرْ کَما صَبَرَ أُولُوا الْعَزْمِ مِنَ الرُّسُلِ وَ لا تَسْتَعْجِلْ لَهُمْ کَأَنَّهُمْ یَوْمَ یَرَوْنَ ما یُوعَدُونَ لَمْ یَلْبَثُوا إِلاَّ ساعَةً مِنْ نَهارٍ بَلاغٌ فَهَلْ یُهْلَکُ إِلاَّ الْقَوْمُ الْفاسِقُون".
[4] کافى، ترجمه مصطفوى، ج 3، ص 28، کافی ج 2، ص 17، (گنجینه روایات).
آیات مرتبط
سوره الحديد (25) : لَقَدْ أَرْسَلْنَا رُسُلَنَا بِالْبَيِّنَاتِ وَأَنْزَلْنَا مَعَهُمُ الْكِتَابَ وَالْمِيزَانَ لِيَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ ۖ وَأَنْزَلْنَا الْحَدِيدَ فِيهِ بَأْسٌ شَدِيدٌ وَمَنَافِعُ لِلنَّاسِ وَلِيَعْلَمَ اللَّهُ مَنْ يَنْصُرُهُ وَرُسُلَهُ بِالْغَيْبِ ۚ إِنَّ اللَّهَ قَوِيٌّ عَزِيزٌ
T
