شیعه نیوز:
پرسش
آیا گرفتاری حضرت یونس( علیه السلام ) در شکم نهنگ به جهت این بود که دیر ولایت حضرت علی( علیه السلام ) را پذیرفت؟ چون در کتاب‌های روایی چنین مطالبی موجود است ولی در تفاسیر ذیل آیه مربوطه علت حبس در شکم نهنگ را لعن به قوم و خارج شدن از قوم خویش عنوان شده است.
پاسخ اجمالی
روایاتی وجود دارد که علت حبس حضرت یونس( علیه السلام ) در شکم ماهی را اندکی درنگ حضرتشان در پذیرش ولایت امام علی( علیه السلام ) اعلام نموده است که در این زمینه باید گفت؛ برخی از این روایات کلّاً فاقد سند بوده[1] و در اسناد برخی دیگر نیز خدشه وجود دارد.[2]
همچنین در تحلیل محتوایی نیز باید گفت که این روایات هم با ظاهر آنچه قرآن در مورد دلیل حبس حضرت یونس( علیه السلام ) بیان نموده، همخوانی ندارد و هم دور از مقام و منزلت پیامبران الهی است.
به همین دلیل، ما این روایات را - دست کم در معنای ظاهری‌شان - قابل اعتماد نمی‌دانیم.
با این وجود، بیشتر این روایات در مجموعه‌های روایی بزرگی که ضعف سند و محتوا در آنها مانع از درج حدیث نمی‌شود، نقل شده است.[3]
به هر حال، آنچه از ظاهر آیات قرآن و تفاسیر مفسران[4] برداشت می‌شود، این است که علت حبس حضرت یونس( علیه السلام )، عجله ایشان در نفرین بر قوم خود و کناره‌گیری از آنها بود. یونس( علیه السلام ) می‌دانست به زودى عذاب الهى آنها را فرا خواهد گرفت و به همین دلیل، ترک آن شهر و دیار برایش گناه نبود، ولى براى یک پیامبر دلسوز، سزاوارتر این بود که باز هم تا آخرین لحظه ـ لحظه‌اى که بعد از آن، عذاب الهى فرا می‌رسد- قومش را ترک نگوید؛ یونس( علیه السلام ) به دلیل این عجله، به عنوان یک ترک اولى، از ناحیه خداوند مورد مؤاخذه قرار گرفت.[5]
[1]. ابن شهر آشوب مازندرانى، محمد بن على، مناقب آل أبی‌طالب( علیه السلام )، ج 4، ص 138، قم، علامه، چاپ اول، 1379ش؛ علوى، محمد بن على، المناقب (الکتاب العتیق)، ص 145، قم، دلیل ما، چاپ اول، 128ق.
[2]. کوفى، فرات بن ابراهیم، تفسیر فرات الکوفی، ص 264، تهران، مؤسسه چاپ و نشر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، چاپ اول، 1410ق؛ طبرى آملى، محمد بن جریر بن رستم، دلائل الإمامة، ص 210، قم، بعثت، چاپ اول، 1413ق.
[3]. ر. ک: مجلسى، محمد باقر، بحار الأنوار، ج 14، ص 401 و ج 26، ص 333 و ج 46، ص 39، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ دوم، 1403ق.
[4]. ر. ک: طباطبائى، سید محمد حسین، المیزان فى تفسیر القرآن، ج 14، ص 314، قم، دفتر انتشارات اسلامى، چاپ اول، 1417ق؛ مکارم شیرازى، ناصر، تفسیر نمونه، ج 13، ص 488 و ج 19، ص 152، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ اول، 1374ش.
[5]. تفسیر نمونه، ج 13، ص 488.
آیات مرتبط
سوره النساء (163) : إِنَّا أَوْحَيْنَا إِلَيْكَ كَمَا أَوْحَيْنَا إِلَىٰ نُوحٍ وَالنَّبِيِّينَ مِنْ بَعْدِهِ ۚ وَأَوْحَيْنَا إِلَىٰ إِبْرَاهِيمَ وَإِسْمَاعِيلَ وَإِسْحَاقَ وَيَعْقُوبَ وَالْأَسْبَاطِ وَعِيسَىٰ وَأَيُّوبَ وَيُونُسَ وَهَارُونَ وَسُلَيْمَانَ ۚ وَآتَيْنَا دَاوُودَ زَبُورًا
سوره الأنعام (86) : وَإِسْمَاعِيلَ وَالْيَسَعَ وَيُونُسَ وَلُوطًا ۚ وَكُلًّا فَضَّلْنَا عَلَى الْعَالَمِينَ
سوره يونس (98) : فَلَوْلَا كَانَتْ قَرْيَةٌ آمَنَتْ فَنَفَعَهَا إِيمَانُهَا إِلَّا قَوْمَ يُونُسَ لَمَّا آمَنُوا كَشَفْنَا عَنْهُمْ عَذَابَ الْخِزْيِ فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَمَتَّعْنَاهُمْ إِلَىٰ حِينٍ
سوره الأنبياء (87) : وَذَا النُّونِ إِذْ ذَهَبَ مُغَاضِبًا فَظَنَّ أَنْ لَنْ نَقْدِرَ عَلَيْهِ فَنَادَىٰ فِي الظُّلُمَاتِ أَنْ لَا إِلَٰهَ إِلَّا أَنْتَ سُبْحَانَكَ إِنِّي كُنْتُ مِنَ الظَّالِمِينَ
سوره الصافات (139) : وَإِنَّ يُونُسَ لَمِنَ الْمُرْسَلِينَ
T
