شیعه نیوز:
پرسش
سوره‌ای که پیامبر اکرم( صلی الله علیه و آله و سلم ) و امام علی( علیه السلام ) قبل از جنگ‌ها می‌خواندند، کدام سوره از قرآن بود؟
پاسخ اجمالی
بنابر تحقیق و جست‌وجو در کتاب‌های روایی؛ حدیثی مشاهده نشد که در آن آمده باشد پیامبر اکرم( صلی الله علیه و آله و سلم ) سوره مشخصی را پیش از جنگ‌های خود تلاوت می‌فرمود. اما در روایات این نقل شده است که پیامبر دعاهایی می‌خواندند که در برخی از آنها آیاتی از قرآن بوده و نیز امام علی( علیه السلام ) سوره «قُل هو الله احد» و آیاتی از قرآن و نیز ذکرهای دیگری را می‌خواند.
به هر حال؛ آن دعاها و یا سوره‌ها براى محفوظ ماندن از شرّ دشمنان و پیروزی بر آنان بود:
1. سید ابن طاووس در مهج الدعوات می‌گوید: حجاب رسول خدا( صلی الله علیه و آله و سلم )(یعنى دعایى که براى محفوظ ماندن از شرّ دشمنان می‌خواند) این بود:
«"وَ جَعَلْنا عَلى قُلُوبِهِمْ أَکِنَّةً أَنْ یَفْقَهُوهُ وَ فِی آذانِهِمْ وَقْراً وَ إِذا ذَکَرْتَ رَبَّکَ فِی الْقُرْآنِ وَحْدَهُ وَلَّوْا عَلى أَدْبارِهِمْ نُفُوراً"[1] اللَّهُمَّ بِمَا وَارَتِ الْحُجُبُ مِنْ جَلَالِکَ وَ جَمَالِکَ وَ بِمَا أَطَافَ بِهِ الْعَرْشُ مِنْ بَهَاءِ کَمَالِکَ وَ بِمَعَاقِدِ الْعِزِّ مِنْ عَرْشِکَ وَ بِمَا تُحِیطُ بِهِ قُدْرَتُکَ مِنْ مَلَکُوتِ سُلْطَانِکَ یَا مَنْ لَا رَادَّ لِأَمْرِهِ وَ لا مُعَقِّبَ لِحُکْمِهِ اضْرِبْ بَیْنِی وَ بَیْنَ أَعْدَائِی بِسِتْرِکَ الَّذِی لَا تُفَرِّقُهُ الْعَوَاصِفُ مِنَ الرِّیَاحِ وَ لَا تَقْطَعُهُ الْبَوَاتِرُ مِنَ الصُّفَّاحِ وَ لَا تَنْفُذُهُ عَوَامِلُ الرِّمَاحِ حُلْ یَا شَدِیدَ الْبَطْشِ بَیْنِی وَ بَیْنَ مَنْ یَرْمِینِی بِخَوَافِقِهِ وَ مَنْ تَسْرِی إِلَى طَوَارِقِهِ وَ فَرِّجْ عَنِّی کُلَّ هَمٍّ وَ غَمٍّ یَا فَارِجَ هَمِّ یَعْقُوبَ فَرِّجْ عَنِّی هَمِّی یَا کَاشِفَ ضُرِّ أَیُّوبَ اکْشِفْ ضُرِّی وَ اغْلِبْ لِی مَنْ غَلَبَنِی یَا غَالِباً غَیْرَ مَغْلُوبٍ "وَ رَدَّ اللَّهُ الَّذِینَ کَفَرُوا بِغَیْظِهِمْ لَمْ یَنالُوا خَیْراً وَ کَفَى اللَّهُ الْمُؤْمِنِینَ الْقِتالَ وَ کانَ اللَّهُ قَوِیًّا عَزِیزاً"[2]، "فَأَیِّدْنَا الَّذِینَ آمَنُوا عَلى عَدُوِّهِمْ فَأَصْبَحُوا ظاهِرِین"[3]».[4]
«ما بر دل‌هاى کافران حجاب‌هایى افکنده‌ایم که قرآن را نمی‌فهمند و در گوش‌هاى آنان سنگینى نهاده‌ایم [که نمی‌شنوند]. و چون خدا را در قرآن به تنهایى یاد می‌کنى آنان از نفرت به تو پشت می‌کنند». خدایا! تو را به آن جلال و جمالت که در پس حجاب‌ها مستور است، و به آن نور کمالت که عرش آن‌را احاطه نموده، و به جایگاه عزت و شرافتى که در عرش قدرتت جاى دارد، و به ملکوت سلطانت که قدرتت آن‌را احاطه کرده سوگند می‌دهم، اى خدایى که امر و فرمانت را ردکننده‌اى، و حکم و قضاوتت را برگشت دهنده‌اى نیست، بین من و دشمنانم حجاب خودت را قرار ده، حجابى که بادهاى تند توانایى متفرق ساختن، و شمشیرهاى تیز قدرت قطعه قطعه کردن، و سر نیزه‌هاى کارى نیروى نفوذ کردن در آن‌را نداشته باشند. اى خداى سخت حمله کننده و به چنگ آورنده، بین من و کسانى که مرا هدف تیرهاى خود قرار می‌دهند، و بلاهاى عظیم شبانگاه را به سوى من سرازیر می‌کنند حایل شو، و هر غم و اندوهى را از من بر طرف ساز، اى خدایى که غم یعقوب را برطرف ساختى، غم و غصه را از من برطرف فرما. اى خدایى که گرفتارى و بیمارى ایوب را برطرف کردى، گرفتارى مرا مرتفع گردان. اى خداى پیروزى که هیچ‌گاه مغلوب نمی‌شوى، مرا بر هر دشمنى که دارم پیروز گردان. «و خدا کافران را خشمناک در حالى‌که به فتحى نائل نشده بودند باز گردانید، و خداوند بار جنگ را از دوش مؤمنان برداشت، و خداوند نیرومند و عزیز است». «پس مؤمنان را بر دشمنانشان یارى دادیم به طورى که بر دشمن پیروز شدند».
2. همچنین سید ابن طاووس در مهج الدعوات؛ دعایی را از امام علی( علیه السلام ) نقل می‌کند که در بخشی از ثواب آن از پیامبر اکرم( صلی الله علیه و آله و سلم ) چنین نقل شده است: «...من این دعا را در جنگى نخواندم مگر آن‌که من در آن جنگ به برکت این دعا بر دشمنان خود پیروز شدم».[5] سپس متن این دعا را سید ابن طاووس نقل می‌کند.[6]
3. امام حسین( علیه السلام ): امیر مؤمنان علی( علیه السلام ) فرمود: «یک شب قبل از بدر، خضر ( علیه السلام ) را در خواب دیدم. به او گفتم: چیزى به من تعلیم ده که با آن بر دشمنان، پیروز شوم».
فرمود: بگو: «یا هُوَ یا مَن لا هُوَ إلّا هُوَ»؛ اى او! اى آن‌که اویى جز او نیست!
«صبح که شد، آن‌را براى پیامبر خدا( صلی الله علیه و آله و سلم ) نقل کردم». به من فرمود: «اى على! اسم اعظم، به تو تعلیم داده شده است. پس در روز بدر، این جمله، پیوسته بر زبانم بود».
امیر مؤمنان( علیه السلام ) سوره «قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ» را خواند و چون تمام کرد، فرمود: «یا هُوَ، یا مَن لا هُوَ إلّا هُوَ، اغفِر لی وَ انصُرنی عَلَى القَومِ الکافِرینَ»؛ اى او! اى آن‌که اویى جز او نیست! مرا بیامرز و بر گروه کافران، پیروزم گردان.
على( علیه السلام ) در جنگ صِفّین [نیز] این جملات را می‌گفت و حمله می‌کرد. عمّار بن یاسر به ایشان گفت: اى امیر مؤمنان! این اشارات چیست؟
فرمود: «اسم اعظم خدا و ستونِ توحید است: اللَّه لا إله إلّا هو» .
سپس آیه «شَهِدَ اللَّهُ أَنَّهُ لَآ إِلَهَ إِلَّا هُوَ»[7] و آخر سوره حشر را خواند. آن‌گاه، پیاده شد و پیش از زوال، چهار رکعت نماز به جا آورد.[8]
[1]. اسراء، 46.
[2]. احزاب، 25.
[3]. صف، 14.
[4]. ابن طاووس، علی بن موسی، مهج الدعوات و منهج العبادات، ص 296، قم، دار الذخائر، چاپ اول، 1411ق.
[5]. «وَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص مَا قَرَأْتُ هَذَا الدُّعَاءَ فِی غَزَوَاتٍ إِلَّا ظَهَرْتُ بِبَرَکَتِهِ عَلَى أَعْدَائِی»؛ مهج الدعوات، ص 81.
[6]. همان، ص 82 – 84.
[7]. آل عمران، 18.
[8]. شیخ صدوق، محمد بن علی، التوحید، محقق و مصحح: حسینی، هاشم، ص 89، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ اول، 1398ق.
T
