پرسش
شهادت امام حسن مجتبی( علیه السلام ) 7 صفر است یا 28 صفر؟ در مورد این‌که یکی از پادشاهان صفوی، روز شهادت امام حسن( علیه السلام ) و تولد امام کاظم( علیه السلام ) را جا به جا کرده، توضیح دهید و این‌که، کدام پادشاه بوده، در چه زمانی و چرا این کار را کرده است؟ تاریخ حقیقی میلاد امام کاظم( علیه السلام ) چه روزی است؟
پاسخ اجمالی
گفته می‌شود که یکی از شاهان صفوی برای آنکه شهادت امام حسن( علیه السلام ) را به 28 صفر منتقل کرده تا با شهادت پیامبر( صلی الله علیه و آله و سلم ) در یک زمان باشد و یا آنکه یکی از شاهان قاجار که تولدش در هفتم ماه صفر بوده، برای آنکه روز تولدش در روز عزا نباشد و بتواند جشن و سروری را به مناسبت آن برقرار کند، به دروغ هفتم صفر را روز تولد امام کاظم( علیه السلام ) اعلام کرده است!
در این مورد باید گفت که این ادعا را نمی‌پذیریم که چنین تاریخهایی ساخته و پرداخته شاهان صفوی و قاجار باشد، زیرا این نقل‌ها قبل از زمان صفویه و قاجار نیز در منابع وجود داشته است(هرچند بخواهیم نقل دیگر را بپذیریم).
در همین راستا در منابعی که قرنها قبل از صفویه و قاجار نگاشته شده، مشاهده می‌کنیم که قریب به اتفاق منابع، تاریخ تولد امام موسى بن جعفر( علیه السلام ) را روز هفتم ماه صفر سال 128هـ.ق اعلام کرده‌اند.[1] البته در اندکی از منابع نیز ولادت آن‌حضرت در ماه ذی حجه دانسته شده است، بدون آنکه به روز دقیق آن اشاره شود.[2]
البته ممکن است برخی از صاحبان قدرت، انگیزه‌هایی داشته باشند که در میان نقلهای مختلف تاریخی، یکی را برجسته‌تر کنند، اما این به معنای دست بردن در تاریخ نیست.
2. درباره تاریخ شهادت امام حسن مجتبی( علیه السلام ) نیز در منابع اسلامی اختلاف نظر دیده می‌شود؛ که مشهورترین آنها 28 صفر سال پنجاه هجری است[3] و قول ضعیفی هم وجود دارد که می‌گوید شهادت آن‌حضرت در ماه ربیع الاول است که با تعبیر «قیل» نقل شده است.[4]
[1]. طبرسی، فضل بن حسن، اعلام الوری بأعلام الهدی، ج 2، ص 6، قم، مؤسسه آل البیت( علیه السلام )، چاپ اول، 1417ق؛ ابن شهر آشوب مازندرانی، مناقب آل أبی طالب( علیه السلام )، ج 4، ص 323، قم، انتشارات علامه، چاپ اول، 1379ق؛ شیعى سبزوارى، حسن بن حسین، راحة الأرواح، ص 209، تهران، اهل قلم، چاپ دوم، 1378ش.
[2]. طبری آملی، محمد بن جریر، دلائل الامامة، ص 303، قم، بعثت، چاپ اول، 1413ق.
[3]. مناقب آل أبی طالب( علیه السلام )، ج 4، ص 29؛ شیخ مفید، الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، ج 2، ص 15، قم، کنگره شیخ مفید، چاپ اول، 1413ق؛ کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج 1، ص 461، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق؛ طبرسی، فضل بن حسن، تاج الموالید، ص 82، بیروت، دار القاری، چاپ اول، 1422ق؛ ابن سعد کاتب واقدی، محمد بن سعد، الطبقات الکبری، ج 10، ص 354، بیروت، دار الکتب العلمیة، چاپ دوم، 1418ق.
[4]. ابن عبدالبر، یوسف بن عبد الله، الاستیعاب فی معرفة الأصحاب، تحقیق: البجاوی، علی محمد، ج 1، ص 389، بیروت، دار الجیل، چاپ اول، 1412ق؛ نیشابوری، محمد بن عبد الله، المستدرک علی الصحیحین، تحقیق: عطا، مصطفى عبد القادر، ج 3، ص 185، بیروت، دار الکتب العلمیة، چاپ اول، 1411ق؛ طبرانی، سلیمان بن احمد، أخبار الحسن بن على( علیه السلام )، ص 116، کویت، دار الأوراد، 1412ق.
T
