شیعه نیوز:
پرسش
لطفاً این حدیث از امیرالمؤمنین( علیه السلام ) را که می‌فرماید: «تزوّجوا سمراء عیناء عجزاء مربوعةً فان کرهتها فعلىّ مهرها»، با استدلال منطقی شرح و تفسیر کنید.
پاسخ اجمالی
ابتدا باید گفت روایاتی وجود دارد که در آنها نسبت به برخی ویژگی‌های ظاهری در انتخاب همسر توصیه شده است. در ارتباط با این نوع توصیه‌ها باید گفت؛ اولاً: زیبایی امری نسبی بوده و در دوران‌ها و جوامع و سلایق مختلف، متفاوت است. ثانیاً: ویژگی‌های ظاهری تنها یک معیار از معیارهای مختلف است، و گرنه در روایات داریم که زن زیبا در خانواده نامناسب، چون گلی در کنار مرکز انباشت زباله‌ها است.[1]
با توجه به این مقدمه، باید گفت؛ آنچه را که از امام علی( علیه السلام ) نقل شده است: «با زن گندم گون(نه سفید و نه سیاه)، که سیاهی چشم او بزرگ است، و میان اندام بوده و باسنی نسبتاً بزرگ دارد، ازدواج کنید. اگر از او خوشت نیامد، مهریه‌‌اش را من بر عهده می‌گیرم. (یعنی خوب بودن چنین زنی را برای همسری تضمین می‌کنم)».[2]
به علت مرسل بودن و نیز مجهول بودن یکی از روایان، از اعتبار بالایی برخوردار نیست.
در نقل‌های دیگری که مشابه این روایت است، به جای «تزوجوا» یا «ازدواج کنید» که یک توصیه برای عموم مردم به شمار می‌رود، عبارت «تزوج»[3] قرار دارد که بدین معنا است مخاطب امام یک شخص خاصی است و این توصیه نیز یک توصیه عمومی نیست. خصوصاً در نقلی دیگری که در ابتدای آن، «تزوجها»[4] آمده است که طبق این روایت نه فقط مخاطب امام یک فرد خاصی است، بلکه سخن درباره دختر معینی است که امام توصیه می‌کند با این دختر مورد نظر ازدواج کن؛ زیرا چنین اوصافی دارد. همچنین از قسمت دوم روایت که می‌گوید: «اگر از او خوشت نیامد» می‌توان چنین برداشت کرد که مخاطب امام، عموم مردم نبوده است.
در این روایت، برخی ویژگی‌های مناسب برای زنی که انسان قصد ازدواج با او را دارد، بیان شده است که نمی‌توان آن‌را برای همه تجویز کرد؛ زیرا اختلاف مذاق و سلیقه‌ها چنین اقتضا می‌کند که افراد مختلف، انتخاب‌های مختلفی داشته و اوصاف متفاوتی را مطلوب خود بدانند.
[1]. ر ک: پاسخ 12275.
[2]. کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج 5، ص 335، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق.
[3]. شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، ج 3، ص 387، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، 1413ق.
[4]. کافی، ج 5، ص 335.
T
