شیعه نیوز:
پرسش
در مرثیه حضرت صدیقه طاهره( سلام الله علیها ) برای پیامبر اکرم( صلی الله علیه و آله و سلم ) معنای این بیت را «مَا ذَا عَلَى الْمُشْتَمِّ تُرْبَةَ أَحْمَدَ أَنْ لا یَشَمَّ مَدَى الزَّمَانِ غَوَالِیَا» حتی با وجود ترجمه متوجه نمی‌شوم؛ لطفاً توضیح بفرمایید.
پاسخ اجمالی
در یکی از گزارش‌های سوگواری اهل بیت پیامبر اکرم( صلی الله علیه و آله و سلم ) در غم از دست دادن ایشان، چنین نقل شده که حضرت زهرا( سلام الله علیها ) مشتی از خاک قبر پدر را در دست گرفته و آن‌را بر چشمان مبارک خود گذاشت و این ابیات را خواند:
مَا ذَا عَلَى مَنْ شَمَّ تُرْبَةَ أَحْمَدَ
أَنْ لَا یَشَمَّ مَدَى الزَّمَانِ غَوَالِیَا
صُبَّــــــتْ عَلَیَّ مَصَائِــبُ لَوْ أَنَّهَا
صُبَّـتْ عَلَـى الْأَیَّـامِ صِـرْنَ لَیَالِیَا[1]
کسی که خاک احمد را می‌بوید دیگر چه ضرری برای او دارد که در تمام عمرش هیچ عطر خوشبوی دیگری را نبوید؟![2]
مصیبت‌هایی بر من وارد شد که اگر این مصیبت‌ها بر روزها وارد می‌شد، آن روزها تبدیل به شب می‌شدند.
در برخی از نقل‌ها به‌جای عبارت «ما ذا عَلَى» در بیت اول، عبارت «حَقِیقٌ عَلَى»[3] آمده که معنایش چنین می‌شود: «سزاوار است...».
[1]. شهید ثانی، زین الدین بن علی، مسکن الفؤاد عند فقد الأحبّة و الأولاد، ص 112، قم، بصیرتی، بی‌تا.
[2]. «غالیه» به معنای ماده‌ای خوش بو است که از ترکیب مشک و عنبر و عود و روغن به دست می‌آید (ابن اثیر جزری، مبارک بن محمد، النهایة فی غریب الحدیث و الأثر، ج 3، ص 383، قم، مؤسسه مطبوعاتی اسماعیلیان، چاپ اول، 1367ش).
[3]. فتال نیشابوری، محمد بن احمد، روضة الواعظین و بصیرة المتعظین، ج1، ص 75، انتشارات رضی، قم، چاپ اول، 1375ش.
T
