قرآن در حوزه‌هاي علميه از روشني و بداهت، خفا پيدا کرده است و آنقدر از مسلمات بوده که نيازي به تدريس آن در حوزه نديده‌اند؛ لذا مورد غفلت قرار گرفته و بايد اين خلأ جبران شود.
به گزارش شيعه نيوز به نقل از ايکنا آيت الله هاشم هاشم‌زاده هريسي، پژوهشگر و قرآن‌پژوه، با توجه به دگرگوني‌هاي حوزه پس از انقلاب اظهار کرد: در حال حاضر در حوزه تحولاتي شروع شده و اين واقعيتي اميدوارکننده است؛ ولي حوزه، نسبت به عظمت و ارزشمندي و نيز شأن و نقشي که در داخل و خارج از کشور در ابعاد مختلف سياسي، اجتماعي و فرهنگي مي‌تواند ايفا مي‌کند، متأسفانه عقب‌افتادگي‌هاي بسياري دارد؛ چرا که تحولات معمولي و طبيعي در حوزه، جامعه را کفايت نمي‌کند.
هاشم‌زاده هريسي، خاطرنشان کرد: حوزه، تحولات سريع، قوي و جهشي را مي‌طلبد، چرا که ترقي، تعالي و تحول در حوزه شروع شده، ولي نسبت به نياز جامعه، عقب‌ماندگي‌ها هم زياد است؛ تحول بايد در ابعاد مختلف علمي، فکري و حتي آزادانديشي پديد آيد که آزادانديشي پايه و اساس تحولات و پيشرفت حوزه است.
بررسي جايگاه حوزه پيش از انقلاب
اين قرآن‌پژوه و پژوهشگر ديني در ادامه اين مصاحبه به بررسي جايگاه حوزه پيش از انقلاب پرداخت و گفت: حوزه در گذشته بسيار محدود و بسته بود و در چارچوب فکري محدودي پرورش مي‌يافت، حوزويان قديم همه در محيط خفقان تربيت شدند، در اين وضع، حالتي در حوزه‌ها در زمينه‌هاي اسلامي، فکري و ديني پديد آمده بود تا به کسي جرأت داده نشود که حرفي بزند؛ اين جزميت جلوي هر فکر ديگر و آزادانديشي را مي‌گيرد و فکرها ديگر پرورش نمي‌يابند.
وي ادامه داد: در حال حاضر، آزادانديشي در حوزه پديد آمده و اجتهاد قوي و وسيع‌تر شده است، ولي با همه اين احوال مي‌بينيم گاهي اوقات درگيري‌هايي بين برخي افراد به‌وجود مي‌آيد که دعواهاي سياسي و حوزوي را پديد مي‌آورد و مردم را از حوزه زده و منزوي مي‌کند.
عضو سابق مجلس خبرگان رهبري در ادامه سخنان خود تأکيد کرد: بروز نظرات مخالف، جمعي را زنده مي‌کند و در فقه، اجتهاد اسلام و ساير زمينه‌ها، افراد را وادار به تحقيق مي‌کند و پايه اين پيشرفت‌ها همان آزادانديشي است.
تحولات ايجادشده در جامعه نسبت به عظمت و نقشي که روحانيت و حوزه‌ها دارند، کم است
هاشم‌زاده هريسي در جمع‌بندي سخنان خود عنوان کرد: تحولات ايجادشده در جامعه نسبت به عظمت و نقشي که روحانيت و حوزه‌ها دارند، کم است و عقب‌افتادگي‌ها بايد بسيار وسيع و همه‌جانبه‌تر در همه ابعاد باشد که پايه آن آزادانديشي است که هر مقدار آن را پرورش و جرئت‌ها را بالا ببرند تحول سريع‌تر اتفاق خواهد افتاد.
اين قرآن‌پژوه و فعال ديني يادآور شد: با توجه به پيشرفت‌هاي علمي و تکنولوژيکي که بوجود آمده، بايد گفت، هر اتفاقي که در جامعه و حوزه روي دهد بوق‌هاي اطلاعاتي آن را بين دانشگاهيان، آزادانديشان و آزادي‌خواهان داخلي و خارجي منتشر خواهند کرد و در اين ميان، تنها چهره زيبنده حوزه، علما و روحانيت مخدوش مي‌شود، لذا تا ماداميکه اينگونه مسائل هست، تحولات و آزادانديشي و نهضت نرم‌افزاري، بي‌اعتبار مي‌شود و تأثير و پيشرفت آن بسيار کم و در ابعاد محدود خواهد بود.
هاشم‌زاده هريسي در تکميل سخنان خود يادآور شد: حوزه در اولين قدم بايستي اين موانع را هموار کند که همانا موانع، عواملي هستند که جلوي آزادانديشي را مي‌گيرند و پس از آن راه‌هاي ديگر را بايد رفع کرد.
پايه و اساس و محور علوم حوزوي در قرآن است
عضو سابق مجلس خبرگان رهبري در پاسخ به اين سؤال که چرا برخي محققين بر اين باورند که قرآن در حوزه‌ها مهجور مانده است، ادامه داد: نکته ظريفي که در اين ميان نهفته است آنست که از اول هم قرآن در حوزه‌ها منزوي بوده، در صورتيکه همه علوم خصوصاً علوم حوزوي، از قرآن نشئت مي‌گيرد. پايه و اساس و محور علوم حوزوي در قرآن است و بقيه علوم پيرامون آن قرار دارند.
وي ادامه داد: در يک کلام بايد گفت، قرآن در حوزه حضور دارد، ولي نکات برجسته آموزش قرآن و ابعاد آن در حوزه از ابتدا جايگاه وسيعي نداشته و اين غربت در عين هموطني و هم‌زادگاهي حضور داشته است.
اين عضو مجلس خبرگان عنوان کرد: احکام فقه و اصول و مباحث ديگر در حوزه‌ها بوده اما تفسير و علوم قرآني در حوزه کمتر حاضر شده است.
در شأن يک مرجع نيست که تفسير قرآن بنويسد!
هاشم‌زاده هريسي در ادامه از مرحوم آيت‌الله خويي ياد کرد و گفت: ايشان زمانيکه به قرآن تفسير مي‌نوشت، جلوي کار وي را گرفتند و بيان کردند در شأن يک مرجع نيست که تفسير قرآن بنويسد و هنوز هم آن ديدگاه‌ها وجود دارد و گرچه کتاب‌هاي قرآني بسياري نوشته مي‌شود، اما متأسفانه بايد گفت اينها در حد قرآن نيست، چرا که همه علوم را بايد از قرآن بشکافيم و درآوريم.
اين پژوهشگر قرآني خاطرنشان ساخت: قرائت، حفظ، رعايت تجويد و ترتيل و ديگر علوم ظاهري و باطني قرآني مي‌بايست در حوزه بيش از هر جاي ديگر باشد.
علت اين مهجوريت قرآن آن نيست که قرآن را در حوزه کنار زده‌اند
وي تصريح کرد: علت اين مهجوريت قرآن آن نيست که قرآن را در حوزه کنار زده‌اند، بلکه قرآن آنقدر در حوزه روشن و محور تمام علوم است که از روشني زياد همه از آن مغفول مانده‌اند.
اين عضو سابق مجلس خبرگان رهبري در ادامه بيان کرد: قرآن در حوزه‌هاي علميه از روشني و بداهت، خفا پيدا کرده است و قرآن در حوزه آنقدر از مسلمات بوده که نيازي به تدريس آن در حوزه نديده‌اند، لذا قرآن مورد غفلت قرار گرفته و بايد اين خلأ جبران شود.
وي در پاسخ به اينکه چرا مرجعيت سياسي و اجتماعي حوزه در جامعه اسلامي نسبت به گذشته کاهش يافته، اظهار کرد: تنها رهبر مرجع سياسي و اجتماعي يک جامعه است، اما به هر صورت همه به‌صورت عادي نمي‌توانند با رهبر ارتباط يابند، لذا مي‌توانند از طريق مراجع و نمايندگان آنان درد دل خود را به رهبر برسانند.
وظيفه حوزه و مراجع تنها فتوادادن نيست
هاشم‌زاده هريسي عنوان کرد: وظيفه حوزه و مراجع تنها فتوادادن نيست که در اين صورت بخش عظيمي از کمک به نظام و مقام معظم رهبري در انجام امور و سالم‌سازي فضاي کشور و نيز مأمني براي مردم از بين مي‌رود.
اين پژوهشگر قرآني متذکر شد: متأسفانه اين وضعيت تا حدودي در کشور وجود دارد و بايد براي حوزه‌ها حساب باز شود که اين به نفع مردم، حوزه، مرجعيت و حتي مقام معظم رهبري است که در سلامت نظام کمک مي‌کند؛ مرجعيت بايد به‌عنوان پناهگاه مردم در جامعه مطرح شوند و اين نياز بايد در کشور ملموس باشد.
اين عضو سابق مجلس خبرگان رهبري خطاب به حوزه‌هاي علميه گفت: نقش حوزه‌ها و مرجعيت را از صرف تنها نيازهاي ديني و فکري مردم خارج سازيد و در نيازهاي مادي مردم هم سرايت دهيد و نقشي درحوزه‌ها براي مرجعيت باز کنيد که اينها هم مسائل فکري و حکم خدا هستند و اگر در جامعه اسلامي دردمندي حضور داشته باشد، اينها خلاف دين و فقه، احکام الهي و اسلام است؛ نگذاريد مردم از حوزه قطع اميد کنند و تنها بپندارند که اينها تنها مسئله مي‌گويند و تبليغ مي‌کنند.
هاشم‌زاده هريس گفت: تحول حوزه تنها در تشکيل انجمن‌هاي علمي و فعاليت در نرم‌افزارهاي علمي نيست، که به اين صورت حوزه از نقش اوليه خود که رسيدگي به داد مردم و نياز کشور است که عقب‌ماندگي اين ملت عقب‌ماندگي اسلام است و پيشرفت آن پيشرفت اسلام.
بروز هرگونه نارضايتي و فقر و فساد همه به نام اسلام تمام مي‌شود
وي اضافه کرد: ايران تنها کشوري است که با نام امام زمان حکومت مي‌کند و بروز هرگونه نارضايتي و فقر و فساد همه به نام اسلام تمام مي‌شود، لذا به عهده اسلام و مرجعيت است که تحولات براي احياي قرآن و بيان علوم قرآني بيشتر اختصاص دهند و تحول را تحولي همه‌جانبه کنند که به انتشار چند مقاله و تشکيل چند انجمن علمي گفته نمي‌شود، اينها ضرورت دارد اما پوسته هستند و ما پوسته را هرچه بيشتر قوي مي‌کنيم، ولي هسته را ضعيف مي‌نمائيم و آن را از بين مي‌بريم و پوچ مي‌کنيم.
هاشم‌زاده تصريح کرد: ما نقش حوزه‌ها را هنوز محدود مي‌دانيم، ولي ما بايد اين را به هر آنچه در جهان وجود دارد و ابزار تبليغ اسلام و همسطح‌زدن و حتي رهبري جهان است، توسعه دهيم؛ لذا بايد علوم و فنون اسلامي را به همه آنها توسعه دهيم.
بايد بيشتر در جنبه‌هاي اثباتي کار کنيم
وي کفت: ما بايد بيشتر در جنبه‌هاي اثباتي کار کنيم و ضعف‌هاي خودمان را از بين برده و علوم خود را بيشتر کنيم. نفي اثبات کار اشتباهي است. متأسفانه روش ما در مسائل سياسي و کشوري هم بدين شيوه است؛ حوزه‌ها بايد نکات مثبت را در دنيا پيش گيرند و مسائل مثبت را مورد توجه قرار داده و نکات منفي را رها کنند.
