شیعه نیوز:
پرسش
متشابه و محکم را تعریف کنید؟ و تعداد آیات متشابه در قرآن چند تا است؟ علت اختلاف نظر در این تعداد چیست؟
پاسخ اجمالی
واژه «متشابه» در اصل به چیزی گفته می‌شود که اجزای مختلف آن شبیه به هم باشند. از این‌رو؛ به جمله‌ها و کلماتی که معنای آنها پیچیده است و احتمالات مختلفی درباره معنای آنها داده می‌شود، متشابه می‌گویند. در مقابل «متشابه» واژه «مُحکم» قرار دارد. این کلمه در اصل به معنای ممنوع ساختن به‌کار می‌رود؛ به همین دلیل به موجوداتی که پایدار هستند، محکم گفته می‌شود. به سخنان روشن و قاطعی که هر گونه احتمال خلاف را از خود دور می‌کند، محکم می‌گویند.[1]
درباره این‌که کدام از آیات قرآن متشابه هستند، نمی‌توان آمار دقیقی ارائه کرد؛ چرا که در این موضوع، اختلاف نظر وجود دارد؛ زیرا نگاه افراد و تشخیص آنان نسبت به آیات مختلف است؛ برخی احتمال معانی مختلف را در آن ممکن می‌دانند و برخی آن‌را واضح و روشن دانسته و هر گونه احتمال معنای دیگر را رد می‌کنند و نیز با توجه به سطح معرفت افراد، ممکن است آیات محکم و متشابه نسبت به آنان متفاوت باشد.
[1]. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج 2، ص 432 - 433، دار الکتب الإسلامیة، تهران، چاپ اول، 1374ش؛ ر.ک: راغب اصفهانی، حسین بن محمد، مفردات ألفاظ القرآن، تحقیق: داودی، صفوان عدنان، ص 443 – 445، دارالقلم، الدار الشامیة، دمشق، بیروت، چاپ اول، 1412ق.
آیات مرتبط
سوره آل عمران (7) : هُوَ الَّذِي أَنْزَلَ عَلَيْكَ الْكِتَابَ مِنْهُ آيَاتٌ مُحْكَمَاتٌ هُنَّ أُمُّ الْكِتَابِ وَأُخَرُ مُتَشَابِهَاتٌ ۖ فَأَمَّا الَّذِينَ فِي قُلُوبِهِمْ زَيْغٌ فَيَتَّبِعُونَ مَا تَشَابَهَ مِنْهُ ابْتِغَاءَ الْفِتْنَةِ وَابْتِغَاءَ تَأْوِيلِهِ ۗ وَمَا يَعْلَمُ تَأْوِيلَهُ إِلَّا اللَّهُ ۗ وَالرَّاسِخُونَ فِي الْعِلْمِ يَقُولُونَ آمَنَّا بِهِ كُلٌّ مِنْ عِنْدِ رَبِّنَا ۗ وَمَا يَذَّكَّرُ إِلَّا أُولُو الْأَلْبَابِ
T
