شیعه نیوز:
پرسش
بر اساس فرموده پیامبر اسلام( صلی الله علیه و آله و سلم ) اگر قرآن نبود کدام آیه برای بشریت کافی بود؟
پاسخ اجمالی
با جست‌وجویی که داشتیم، روایتی را که ناظر به آن‌که آیه‌ای در قرآن وجود دارد که می‌توانست جانشین تمام آن کتاب مقدس باشد نیافتیم، اما:
1. روایتی وجود دارد مبنی بر این‌که هر کس تنها به یک آیه از قرآن پناه ببرد، اگر دارای یقین باشد، همان یک آیه به او پناه خواهد داد:
امام کاظم(علیه السلام ) فرمود: «هر کسی که از مشرق تا مغرب، به آیهاى از قرآن همراه با یقین کفایت کند، براى او کافى است».[1]
2. برخی افراد با تفکر در یک یا چند آیه و یا حتی یک فراز از آیه نیز متحول می‌شوند که شاید مراد پرسش، همین مطلب باشد:
«روزی مردی نزد پیامبر( صلی الله علیه و آله و سلم ) آمد و گفت از آن‌چیزی که خدا به شما آموخته است، به من یاد دهید. آن‌حضرت( صلی الله علیه و آله و سلم ) او را به شخصی از یاران خود معرفی کرد تا مقداری از قرآن را به او یاد دهد. او هم آیات سوره زلزال را به آن شخص آموخت. آن شخص نیز اسلام را قبول کرد. پیامبر( صلی الله علیه و آله و سلم ) فرمود او مرد فقیهی شده است».[2]
3. در مواردی گفته می‌شود که برای اثبات یک موضوع خاص، تنها همین یک آیه کافی است.[3]
به عنوان نمونه، در تفسیر آیه «وَ أَمَّا ثَمُودُ فَهَدَیْناهُمْ فَاسْتَحَبُّوا الْعَمى عَلَى الْهُدى»[4] چنین گفته شده است: اگر در قرآن جز این آیه، دلیلى علیه قدریه (یعنى کسانى که به شهادت پیامبر( صلی الله علیه و آله و سلم ) مجوس امّت اسلامى نام گرفتهاند)[5] وجود نداشت، همین آیه کافى بود که حجّتى قاطع علیه آنها باشد.[6]
به عبارتی، آنچه مهم است، تدبر عمیق در یکایک آیات قرآن است و نه قرائت و حفظ تمام آنها و به قول سعدى:
علم چندانکه بیشتر خوانى
چون عمل در تو نیست نادانى
نه محقق بود نه دانشمند
چارپایى برو کتابى چند
آن تهى مغز را چه علم و خبر
که برو هیزم است و یا دفتر.
[1]. کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج 2، ص 623، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق.
[2]. سمرقندی، نصر بن محمد بن احمد، بحرالعلوم، تحقیق، تعلیق، عمروی، ابو سعید عمر بن غلامحسن عمروى، ج 3، ص 607، بیروت، دار الفکر، چاپ اول، 1416ق.
[3]. «عنایت بیشتر به برخی از سوره‌ها و آیات»، 90308؛ «قرآن حبل المتین»، 102518؛ «راه نجات و رستگاری در قرآن»، 49100؛ «معرفی قرآن»، 12688.
[4]. فصلت 17.
[5]. «مفوضه و قدریه»، 42794.
[6]. رشیدالدین میبدی، احمد بن ابی سعد، کشف الأسرار و عدة الأبرار، تحقیق، حکمت، علی اصغر، ج 6، ص 227، تهران، امیر کبیر، چاپ پنجم، 1371ش.
T
