شیعه نیوز: ابوبکر، أحمد بن علی بن قیس بن المختار بن عبدالکریم بن حرثیا، معروف به ابن وحشیه،[1] از علمای قرن سوم هجری به شمار آمده و تا سال 291 ق نیز گزارشی از زنده بودن او وجود دارد.[2] او از اهالی قسّین منطقه‌ای در حوالی شهر کوفه بود.[3]
ابن ندیم(438 ق) کتاب‌هایی را از او درباره علم کیمیاء نام برده است که عبارت‌اند از: «الأصول الکبیر فی الصنعة»، «الأصول الصغیر فی الصنعة»، «المدرجة»، «المذاکرات فی الصنعة».[4] همچنین کتاب‌هایی درباره سحر و طلسم و اسرار طبیعت؛ مانند «طرد الشیاطین»، «الفلاحة الکبیر». [5]
کتاب دیگری نیز با نام: «الفلاحة النبطیة» به عنوان یکی از تألیفات او اعلام شده است.[6] این کتاب درباره کشاورزی و پرورش گیاهان است[7] که شاید همان کتاب «الفلاحة الکبیر» باشد.
گفتنی است که؛ برخی از این کتاب‌ها به جهت سال تألیفی که ذکر کرده‌اند، با دوره زندگانی ابن وحشیه که قرن سوم بوده، سازگاری ندارد؛ مانند کتاب «أسرار الطبیعیات فی خواص النبات» را که از آنِ ابن وحشیه دانسته‌اند و گفته‌اند که در سال 442ق در دمشق نوشته است![8]
برخی نیز از اساس، وجود چنین شخصیتی را نپذیرفته و چنین عنوان نموده‌اند که او زاده خیال مؤلفان بعد از خود است.
با توجه به منابع اهل‌سنت که به نام و آثار او پرداخته‌اند، ظاهر آن است که او از اهل‌سنت باشد و ما تاکنون دلیل قابل استنادی برای شیعه‌بودن او نیافتیم که در صورت مشاهده چنین امری، پاسخ ویرایش خواهد شد.
به هر حال، پایگاه‌های مختلفی به ارزیابی این شخصیت و آثار او پرداخته‌اند که برای اطلاع بیشتر می‌توانید با درج این نام در سایت‌های جست‌وجوگر به آنها دست یابید.
[1]. ابن ندیم، محمد بن إسحاق، الفهرست، ص 439، بیروت، دار المعرفة، چاپ دوم، 1417ق.
[2]. برخی سال درگذشت او را 296ق دانسته‌اند؛ بغدادی، إسماعیل بن محمد أمین، هدیة العارفین أسماء المؤلفین و آثار المصنفین، ج 1، ص 55، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، بی‌تا.
[3]. زرکلی، خیر الدین، الاعلام، ج 1، ص 170، بیروت، دار العلم للملایین، چاپ هشتم، 1989م.
[4]. الفهرست، ص 439.
[5]. همان، ص 378.
[6]. عمری، احمد بن یحیی، مسالک الابصار فى ممالک الامصار، ج 4، ص 141، ابو ظبی، المجمع الثقافی، چاپ اول، 1423ق؛ مقریزی، احمد بن علی، المواعظ و الاعتبار بذکر الخط و الآثار، ج 1، ص 120، بیروت، دار الکتب العلمیة، چاپ اول، 1418ق؛ قلقشندى، أحمد بن عبدالله، صبح الأعشى فی صناعة الإنشاء، ج 1، ص 424، بیروت، دار الکتب العلمیة، بی‌تا؛ الاعلام، ج 1، ص 170.
[7]. ر. ک: مسالک الابصار فى ممالک الامصار، ج 4، ص 141؛ ابن خلدون، عبد الرحمن بن محمد، دیوان المبتدأ و الخبر فی تاریخ العرب و البربر و من عاصرهم من ذوی الشأن الأکبر(تاریخ ابن خلدون)، ج 1، ص 652، بیروت، دار الفکر، چاپ دوم، 1408ق.
[8]. الاعلام، ج 1، ص 170.
