نظم بخشیدن به ساعت خواب کودک

به گزارش «شیعه نیوز»، دکتر مهرنوش دارینی، روان‌شناس معتقد است عوامل جسمانی و فیزیولوژیک، اختلالات خواب و نوع تغذیه نیز می‌تواند در میزان خواب و ساعت به خواب رفتن همه افراد و از جمله کودکان تاثیر بگذارد، اما همچنان یکی از مسائل مهم تاثیرگذار در این زمینه سبک زندگی افراد است.

وی می‌گوید: مهمانی‌های شبانه و دیرهنگام، والدینی که خودشان دیر می‌خوابند، نوع شغل والدین، اجبار آنان برای خواب فرزندان، شیفت تحصیلی کودکان و ترس کودک از عوامل موثر در دیر خوابیدن کودکان است.

کودکان پر خواب و کم خواب

خواب فرآیندی طبیعی است که به طور منظم، هر ۲۴ ساعت اتفاق می‌افتد و در آن حالت در حداقل هوشیاری و نسبت به اتفاقات اطراف خود ناآگاه هستیم. میزان نیاز به خواب در همه افراد در دوران کودکی زیاد و به مرور کمتر می‌شود، یعنی نوزادان در بدو تولد ممکن است خواب بسیار سبکی داشته باشند و براحتی از خواب بپرند و تا سه ماهگی نوزادان الگوی خواب معینی ندارند. به بیان دیگر کودکان از الگوی خواب یکسانی پیروی نمی‌کنند و تفاوت‌های چشمگیری در این زمینه دارند.

مطلب پیشنهادی
50% تخفیف ویژه جشنواره نوروزی کلیه خدمات دندانپزشکی

50% تخفیف ویژه جشنواره نوروزی کلیه خدمات دندانپزشکی

دکتر دارینی در ارتباط با تفاوت الگوی خواب در کودکان توضیح می‌دهد:از لحاظ سنی می‌توان گفت کودکان یک ساله محدود ۱۴ تا ۱۵ ساعت در روز در خواب هستند و با افزایش سن این میزان خواب کاهش پیدا می‌کند و کودکان پنج ساله تقریبا ۱۰ تا ۱۱ ساعت در روز می‌خوابند و بتدریج این میانگین خواب به ۹ تا ده ساعت در روز می‌رسد. بعضی کودکان پرخواب هستند و برخی کمتر می‌خوابند و با توجه به شیوه زندگی ساعتی که کودکان به خواب می‌روند، متغیر است.

هماهنگی والدین با فرزندان

به گفته دکتر دارینی ریتم خواب برخی از کودکان بسیار نامنظم است یا تا ساعاتی از نیمه شب بدخوابند. البته اگر مشکل جسمانی خاصی وجود نداشته باشد از شش ماهگی به بعد از کودکان انتظار می‌رود که شب هنگام بخوابند، بنابراین والدین می‌توانند در صورت امکان ساعات خواب خود را با فرزندان‌شان تنظیم کنند تا این عادت در آنها شکل بگیرد.

این روان‌شناس در پاسخ به این‌ پرسشی که آیا لزوما والدین هم باید ساعت خوابشان را همزمان با فرزند کوچکشان تنظیم کنند، می‌گوید: یکی از مهم‌ترین مسائلی که در این زمینه مطرح می‌شود جذابیت‌های خارج از اتاق خواب کودک است. والدینی که تمایل دارند به تماشای برنامه‌های مختلف بپردازند یا مهمان دارند، نمی‌توانند انتظار داشته باشند که فرزند آنها جذابیت‌های خارج از محل خواب خود را نادیده بگیرد و براحتی به خواب برود بنابراین به نوعی کاهش جذابیت‌ها می‌تواند کمک‌کننده باشد.

جدیت والدین

روان‌شناسان تاکید می‌کنند در ارتباط با پذیرش اصول و رفتاری که والدین از کودکشان انتظار دارند باید با جدیت برخورد کنند.به بیان دیگر رفتار قاطعانه و سبک فرزندپروری والدین در شکل‌گیری رفتارهای فرزندان تاثیر بسیار مستقیمی دارد. بنابراین اگر ساعت خوابی را برای فرزندتان در نظر گرفته‌اید و آن را بیان کرده‌اید، لازم است قاطعانه آن را انجام دهید.

در این زمینه دکتر دارینی نیز می‌گوید: استفاده از روش‌های تقویتی برای تشویق کودک به خوابیدن نیز توصیه می‌شود. البته باید بیشتر تقویت مثبت به کار گرفته شود، اما گاهی این روش‌ها می‌تواند به صورت تقویت منفی یا محرومیت نیز باشد. مثلا ممکن است کودکی به علت این‌که بموقع به خواب نرفته از فعالیتی که دوست دارد، محروم شود یا ناگزیر باشد کاری ناخوشایند که دوست ندارد انجام دهد، اما در بیشتر مواقع کودکان تمایلی برای خواب ندارند و تا آخرین لحظات سعی می‌کنند که رفتن به رختخواب را به تعویق بیندازند، بنابراین استفاده از شیوه‌های قاطعانه ضروری به نظر می‌رسد که با توجه به روحیات و شرایط فرزندان کمی متفاوت می‌شود البته برای تشویق کودکان به خوابیدن می‌توان از سیستم‌های رفتاردرمانی نیز استفاده کرد. بهتر است جایزه کودک صبح که از خواب بیدار می‌شود به او داده شود، زیرا ممکن است جایزه قبل از خواب به اندازه‌ای دلپذیر و جذاب باشد که خود مانع به خواب رفتن کودک شود و مدت زمانی را به آن مشغول باشد بنابراین گرفتن امتیاز بابت ساعت خواب و بدنبال آن دادن پاداش، موثرتر است.

روش‌های نظم بخشیدن به ساعت خواب کودک

روان شناسان به راهکارهای زیر برای نظم بخشیدن به ساعت خواب کودکان اشاره می‌کنند:

ـ ابتدا در مورد فواید خواب بموقع با فرزند خود صحبت کنید و نگران عادت فرزندان نباشید، زیرا این امکان وجود دارد که تغییر عادت در آنها اتفاق بیفتد.

ـ در شیوه زندگی خود بازنگری داشته باشید و عواملی که مانع خواب بموقع فرزندتان می‌شود، شناسایی کنید.

ـ قبل از خواب فضای آرام و بدون تنشی را برای فرزندتان فراهم کنید و با تهدید او را برای خواب آماده نکنید.

ـ کودک خود را قبل از خواب نوازش کنید.

ـ در اتاق خواب فرزندتان از چراغ خواب با نور ملایم استفاده کنید زیرا اگر نور شدید باشد مانع ترشح ملاتونین که هورمون تاریکی و خواب است، می‌شود.

ـ برای او قبل از خواب قصه بگویید یا شعر بخوانید. اگر در سنین پایین‌تر لالایی خوانده شود، بهتر است.

ـ قبل از خواب می‌توانید بازی‌های ذهنی را به فرزندان‌تان آموزش دهید، مثل شمارش اعداد یا گل‌ها و ستاره‌ها.

ـ بهتر است نزدیک زمان خواب فرزندتان بازی‌های هیجان آور انجام ندهد.

ـ برای بهتر خوابیدن فرزندتان روش‌های تن آرامی را به او یاد دهید تا بدن خود را شل کند و راحت‌تر بخوابد.

منبع: جام جم