امستو لندونو
هفت
سال پس از آنکه دولت صدام حسین در عراق سقوط میکند، دهها عراقی از
نمایندگان گروههای متفاوت در هتلی پنج ستاره در استانبول ترکیه دور هم جمع
میشوند تا از بازگشت به صحنه سیاسی و نظامی عراق خبر دهند . چند روز بعد
هم اعضای حزب منحل شده بعث در دمشق سوریه گرد هم میآیند تا خبر از
بازاحیای این حزب بدهند .
این گردهمآییهای سیاسی و تاکتیکی در
استانبول و دمشق به نظر امریکایی ها و البته دولت عراق مشکوک میآید . شاید
این گروهها در داخل عراق از جایگاه مردمی چندانی برخوردار نباشند اما در
میانه بحران نظامی و خلا سیاسی در این کشور ، این حرکت های مارپیچ گونه در
خارج از مرزهای عراق هم میتواند مخرب باشد . این روزها اهل تسنن عراق که
در زمان صدام حسین برای خود برو و بیایی داشتند احساس سرخوردهگی جدی
میکنند.
در میان حاضران در نشست استانبول
نمایندگانی از گردانهای انقلابی 1920 و ارتش راشدین به چشم میخوردند.
گروههایی که با به راه انداختن جریانهای شبهنظامی سعی در مبارزه با حضور
نیروهای امریکایی در عراق داشتند . رهبران گروههای تبعیدی عراقی در گذشته
چندین بار برای اتحاد تلاش کرده و البته هر بار شکست خورده بودند . در سال
2007 زمانی که به کمک تدابیر نوری مالکی و حمایتهای ایالات متحده بخشی از
اهل تسنن به صحنه سیاسی بازگشتند، بسیاری از رهبران این گروههای شبه
نظامی رفتن از عراق را بر ماندن و جنگیدن ترجیح دادند .
در روزهایی که همه جا سخن از رفتن
امریکاییها از عراق است ریال اهل تسننی که با اصرارهای واشنگتن به ساختار
سیاسی بازگشته بودند این عقبنشینی امریکا را تهدیدی برای جایگاه خود
میدانند و تاکید دارند که در کشوری با اکثریت شیعه تنها خواهند ماند . پیش
از این رهبران این گروهها در کشورهای نزدیک مانند سوریه و اردن اقامت
میگزیدند تا بتوانند به موقع به عراق بازگردند .
نوری مالکی نخست
وزیری عراق پس از برگزاری این نشستها از دولتهای مرکزی ترکیه و سوریه
برای صدور مجوز این تجمعها به شدت انتقاد کرد . او به صراحت برگزار
کنندگان این نشستها را به تلاش برای بیثبات کردن عراق متهم کرد : تنها
کسی که از این تجمعها نفع میبرد ، القاعده و دیگر گروه های تروریستی
هستند . پیام ما به دوستان و برادرانمان در کشورهای همسایه این است که :
ترور مرز ، قومیت و یا مذهب نمیشناسد . آنها در حال حاضر عراق را هدف قرار
دادهاند چرا که شرایط اقلیمی فعلی عراق مناسب است . فردا نوبت به ترکیه
میرسد .
احساس غربت سیاسی در وطن
در
شرایطی که دولت آتی از حضور اهل تسنن محروم بماند ، بازاحیای این گروههای
شبه نظامی و سنی میتواند مورد استقبال عراقیها قرار بگیرد . بسیاری از
اهل تسنن شیعیان را به خودی کردن دولت و بیرون راندن آنها از صحنه سیاسی
متهم میکنند. اهل تسنن در انتخابات پارلمانی هفتم مارس حضور پرشوری داشتند
. همین حضور بود که منجر به حضور لیست العراقیه در راس شد . لیستی که
ریاست آن را ایاد علاوی شیعه سکولاری عهده دار است که اهل تسنن را در
ساختار قدرت راه داده است . این لیست نتوانست با به دست آوردن اکثریت آرا
موفق به تشکیل یک تنه دولت شود و اکنون عراق در انتظار دولتی ائتلافی است .
با گذشت زمان احتمال تشکیل دولتی با حضور ائتلافهای شیعه در عراق افزایش
مییابد .
جوست هیلترمن از کارشناسان مسائل عراق در
این خصوص میگوید : هیچ شکی وجود ندارد که اهل تسنن احساس بیرون رانده شدن
از قدرت خواهند کرد . این در حالی ست که آنها در سال 2007 با وعده جا داشتن
در ساختار سیاسی عراق بود که خشونت را به حاشیه راندند .
پس از حضور
نظامی گسترده امریکا در عراق و منحل شدن ارتشی که اکثریت آن را اهل تسنن
تشکیل میدادند ، این طیف اسلحه به دست گرفتند و تهدید کردند که مانع از
تشکیل سیستم پارلمانی در عراق خواهند شد . در اینچنین شرایطی بود که
القاعده وارد بازی شد و اهل تسنن در حرکتی زیرکانه برای فاصلهگیری و تمیز
قائل شدن میان خود و تروریست های بینالمللی به ارتش ایالات متحده پیوستند و
در برابر القاعده ایستادند .
اهل تسننهای ناراضی به دنبال
اتحاد
در دهمین روز از ماه آوریل اهل تسنن در استانبول دور هم
جمع شدند تا در خصوص اختلافها و منافع مشترک سخن گویند و تصمیم گیری
کنند. نزدیک شدن به زمان عقبنشینی سربازان امریکایی از عراق زنک هشداری
برای اهل تسنن است . البته این گروه از اختلافهای سیاسی داخلی هم بیشترین
بهره را میبرند . برگزار کنندگان این مراسم ادعا میکنند که ترکیه را به
این دلیل که کشوری دموکرات بود انتخاب کردند .
البته امریکاییها نیز به صدور مجوز برای
برگزاری این نشست اعتراض کردند . امریکاییها سال گذشته میلادی دور جدیدی
از تلاشها برای متقاعد کردن رهبران تبعیدی اهل تسنن برای بازگشت کامل به
عرصه سیاسی عراق را آغاز کردند .
رهبران گروه های شبه نظامی تاکید
کردند که ایالات متحده همچنان در راس اولویتهای آنها برای مبارزه در داخل
عراق قرار خواهد گرفت . البته اینبار از پای در آوردن دولت مرکزی هم به
این لیست اضافه شده بود .
یکی از شرکتکنندگان در این مراسم در این
خصوص میگوید : ما به دنبال استفاده از روز علیه هیچ گروه یا فرد عراقی
نیستیم . اما اگر دولت عراق همچنان در مقابل ما مقاومت کرده و به سمت آشتی
ملی نرود ما نیز از حق قانونی خود با سلاح دفاع خواهیم کرد .