مَن اَحبَّ اَعداءَنا فَقَد عادانا وَ نَحنُ مِنهُ بَراءٌ واللهُ عزَّ وجلَّ مِنهُ بَریءٌ.
پیشخوان / فرهنگی و اجتماعی
۲

با شهر « سامراء » بیشتر آشنا شویم

شهر سامرا چهارمين شهر مقدس عراق است. ساختمان اين شهر كه در 124 كيلومتري شمال بغداد و در سمت شرق رودخانه دجله قرار گرفته، به سال 221 هـ . باز مي گردد. ...
کد خبر: ۱۷۸۱۹
۱۹:۳۵ - ۱۱ خرداد ۱۳۸۹
در اين سال محمد المعتصم بالله فرزند هارون الرشيد پايتخت خلافت را از شهر بغداد به سامرا منتقل ساخت و تا سال 256 هـ . هشت خليفه از اين شهر حكمراني و خلافت نمودند. در اين سال المعتمد علي الله عباسي بار ديگر به بغداد بازگشت و آنجا را پايتخت خلافت قرار داد.

سامرا طي مدت سه دهه پايتختي، توسعه فراواني يافت و تعداد زيادي از كاخها و تفريح گاهها و مساجد در اين شهر ساخته شد. آنچه امروزه بر اهميت اين شهر مي افزايد، قرار داشتن بُقعه پاك دو امام معصوم و برخي از افراد خانواده ايشان مي باشد.

حرم مطهر امام دهم حضرت علي بن محمد الهادي(عليهما السلام) (تاريخ شهادت: سال 254 هـ .) و امام يازدهم امام حسن بن علي عسكري(عليهما السلام)(تاريخ شهادت: 260 هـ .) قلب شهر امروزي را تشكيل مي دهد، اين بقعه در دوران زندگاني دو امام(عليهما السلام)خانه مسكوني آنان بود، و پس از شهادت در آنجا دفن شده اند.

نخستين ساختمان بر آرامگاه آنان، از قرن چهارم هجري است كه تاكنون همواره تجديد و ترميم شده و توسعه يافته است. اين حرم مطهر داراي گنبدي است كه يكي از بزرگترين گنبدها در جهان اسلام است، محيط اين گنبدِ طلاييِ عظيم، 68 متر است كه در آن 72 هزار كاشي طلا به كار رفته است. در دو سمت اين گنبد دو گلدسته طلايي زيبا قرار دارد كه هر يك داراي 36 متر طول است.

آن گنبد در سال 1200 هـ . بر جاي گنبد كهني كه ناصرالدوله حمداني در سال 333 هـ . آن را ساخته بود بنا گرديد. در زير گنبد حرم مطهر، ضريح نقره اي زيبايي قرار داشت كه ساخته هنرمندان اصفهاني در سالهاي دهه 60 ميلادي بود.

متاسفانه حرم مطهر عسکریین (سلام الله علیهم) سه سال پیش توسط  دشمنان و افراد معاند بمب گذاری شد و همینک توسط شیعیان و با نظارت علماء بزرگوار در حال بازسازی است.

 درون ضريح آرامگاه دو امام معصوم و « حكيمه خاتون » دختر حضرت جواد و عمه امام عسكري است كه شاهد ولادت امام زمان «عج» بوده است. اين بانو زني پرهيزكار و مورد احترام چهار امام معصوم بوده است و ديگري «نرگس خاتون» همسر امام حسن عسكري(عليه السلام)و مادر امام زمان است.

درون حرم و قسمتهايي از رواقها به طرز زيبايي آينه كاري شده و از يادگارهاي ملك فيصل اوّل پادشاه هاشمي عراق است و به وسيله ايواني فراخ و سقف دار به صحني كه گرداگرد حرم را فرا گرفته راه مي يابد. از ويژگيهاي اين صحن آن است كه فاقد حجره مي باشد. در زاويه شمال غربي صحن مطهر، مجموعه اي متشكّل از صحن و ايوان و مسجدي بزرگ با گنبدي كاشي كاري شده قرار دارد كه به «مجموعه غيبت» مشهور است. در زير اين مجموعه زيرزميني است كه به «سرداب غيبت» شهرت دارد، و نيز اين مجموعه بخشي از خانه مسكوني حضرت عسكري بوده است كه در اين زيرزمين به عبادت مي پرداخته و پس از او محل اقامت امام زمان(عليه السلام)بوده است. اين محل از ديرباز مورد توجه شيعه بوده است و از آن جهت كه عبادتگاه سه امام بوده، از قداست و احترام ويژه اي برخوردار است. گفتني است كه به وسيله پله هايي مي توان به زيرزمين رسيد. فضاي اصلي و كهن زيرزمين عبارت است از تالاري مربع مستطيل به ابعاد 3×5 متر. در شرق اين تالار فضايي است كه پنجره اي از چوب دارد و محل عبادت امام(عليه السلام) بوده است.

پنجره اين نمازخانه يكي از با ارزشترين قطعات باقي مانده از دوران عباسيان است و داراي كتيبه اي كهن مي باشد. اين پنجره به دستور الناصر لدين الله عباسي (كه از خلفاي علاقمند به اهل بيت(عليهم السلام)بود) در سال 606 هـ . ساخته شده است. در كاشي كاري درون اين بقعه نام ناصرالدين شاه قاجار ثبت شده است كه در سفر عتبات خود به زيارت اين جايگاه تشرف يافته است.
خدام سرداب در داخل اين بقعه كوچك حفره اي تعبيه كرده اند و از آن به زائران خاك مي دهند كه فاقد هرگونه توجيه و دليل شرعي است; كاشيكاريهاي صحن و سردرهاي ورودي از دوره قاجاريه است.

آثار تاريخي سامرا:
* مسجد جامع سامرا، به «جامع المتوكل» مشهور شده و از ساختمانهاي يكي از پليدترين خلفاي عباسي; يعني متوكل عباسي (232-247 هـ .) است.

اين مسجد يكي از عظيم ترين مساجد جهان اسلام در آن دوره بشمار مي رفته. امروزه فقط مأذنه و ديوارهاي آن باقي است كه همين دو نيز دليل بر عظمت اين ساختمان است.

ابعاد ديوارهاي مسجد 160×240 متر است آنچه بر اهميت معماري اين مسجد مي افزايد گلدسته آن است كه به «ملويه» شهرت دارد و در شمال برج و باروي مسجد و در فاصله 25 متري آن ساخته شده است. ساختمان اين گلدسته مخروطي شكل است كه بر قاعده اي مربع به طول 32 متر قرار دارد.

اين مأذنه بر خلاف سنت تمام گلدسته ها، كه راه رسيدن به بام آن از پله هايي است كه درون مأذنه تعبيه شده، از بيرون آن مي باشد; از اين رو پله ها گِرداگرد سطح بيروني گلدسته را دور زده و به بام آن كه در ارتفاع 52 متري از زمين است مي رسد.

بنا به روايت مورخان، متوكل مبلغ 5 ميليون درهم براي ساختمان اين مسجد هزينه كرده است.

* متوكّليه ، شهر كهن سامرا است كه از سوي متوكل عباسي ساخته شد و امروزه خرابه هاي اين شهر در فاصله كوتاهي از شمال سامرا نمايان است. از ويژگي هاي اين شهر، خيابان كشيهاي منظم و مستقيمي است كه نمونه آن در ديگر شهرها كمتر يافت مي شود. در بخشي از اين شهر مسجدي به نام «جامع ابي دُلَف» وجود دارد.

* جامع ابي دلف، نمونه كوچكترِ مسجدجامع متوكل است به ابعاد 138×215 متر با بارويي به ضخامت 60/1 متر. اين مسجد داراي 18 دروازه است. گلدسته اين مسجد شبيه ملويه است، بااين تفاوت كه ارتفاع آن19متر مي باشد. اين مسجد به نام قاسم بن عيساي عِجْلي مشهور به أبودلف (متوفاي 226 هـ .) نامگذاري شده كه از فرماندهان عباسي و از شيعيان معتقد بشمار مي رفته است.

* قصرهاي سامرا ، خلفاي عباسي كه به سامرا نقل مكان كردند، همگي مشهور به فسق و فجور و برگزاري مجالس جشن و سرور و شادماني بودند; از اين رو، اقدام به ساختمان كاخهاي سرسبز و خوش آب و هواي متعددي در جاي جاي اين شهر و در كناره هاي رودخانه دجله كردند كه امروزه تنها از آن كاخها ديوارهاي فرو ريخته و ستونهاي ويرانه باقي مانده است.
نام برخي از كاخها در سمت شمال غربي مسجد جامع متوكل و در شهر المتوكليه:
قصر الجعفري، قصر العروس، قصر المختار، قصر الوحيد، قصر الجعفري المُحْدَث، قصر الغريب، قصر الصبح، قصر المليح، قصر بستان الايتاخيه، قصر التلّ، قصر الجوسق، قصر بركوارا، قصر القلائد، قصر الغَرد، قصر المتوكّليه، قصر البهو، قصر اللؤلؤه و...
بنابه روايت مورخان حداقل هزينه ساختمان هر يك از اين قصرها، متجاوز از پنج ميليون درهم بوده است.
لینک کوتاه: shia-news.com/0004dP
ارسال نظرات
نظرات حاوی عبارات توهین آمیز منتشر نخواهد شد
نام:
ایمیل:
* نظر:
غیر قابل انتشار: ۰
در انتظار بررسی: ۰
انتشار یافته: ۲
نظرات بینندگان
حسین حیدری
Iran, Islamic Republic of
۱۶:۱۶ - ۱۳۹۰/۰۷/۲۱
0 0
پاسخ
انشاءالله امید شیعیان خواهد امد.
اميد
Iran, Islamic Republic of
۱۴:۴۵ - ۱۳۹۴/۰۹/۱۴
0 0
پاسخ
lمن در ديدار اخيرم از عراق به زيارت پدر امام زمان نيز نايل شدم و غربت و تنهايي از اين امام عظيم الشان را به عينه مشاهده كردم.
متاسفانه اين دو امام شيعيان به نظر من در شهر سامرا در وسط دشمنان اهل بيت و شيعه قرار گرفته و ديدار از آنجا و زيارت اين حرم كه يكي از با شكوه ترين گنبد ها را داراست احساس غربت و تنهايي را به انسان منتقل ميكند.
پدر امام زمان در دوران حيات نيز در منطقه نظامي تحت نظر بود و امروز نيز دور تا دور آنرا دشمنان شيعه احاطه كرده اند و اين ديدار از اين امام عظيم الشان قلب و روح شيعه را به درد مي آورد .
اللهم عجل لوليك الفرج