سخنگوی ستاد مبارزه با موادمخدر از سوءمصرف مواد و اوردوز منتهی به مرگ ۲۷۳۱ معتاد در سال ۹۶ خبر داد. سال‌ها قبل موضوع اوردوز معتادان غریب بود و معتادان کمی در ایران دچار این معضل می‌شدند. البته تعداد معتادان نیز به میزان کنونی نبود و زمانی اعتیاد تابویی شکست‌ناپذیر در ایران به حساب می‌آمد. امروز دیگر اعتیاد یک تابو نیست و برای اوردوز معتادان نباید خیلی منتظر ماند، زیرا به‌گفته سخنگوی ستاد مبارزه با مواد مخدر بیش از دو‌هزار مورد در سال قبل حادثه اوردوز برای آنها روی داده است. معتاد مجرم نیست، بیمار است، بنابراین اوردوز به معنای آن است که ما قادر به نجات ۲۷۳۱ نفر از بیماران این مرز و بوم نبوده‌ایم و آنها در بدترین شرایط و به بدترین شکل ممکن فوت شده‌اند.
آنچه امروز باید برای آن تاسف خورد، ناکامی در نجات حدود دو‌هزار انسان است. افرادی که شاید اگر اندکی توجه و محبت بیشتر از جانب جامعه می‌دیدند هرگز به این سرنوشت شوم گرفتار نمی‌شدند، سرنوشت مختوم به مرگ، نیستی و تباهی. دیگر از ستاد مبارزه با موادمخدر کار زیادی برنمی‌آید، آنها همه چیز را متکی بر آموزش می‌دانند. آموزش این روزها کلید گمشده هر بحران و آسیب‌اجتماعی شده است و فقدان آن امروز بیش از همیشه در بستر و عرصه‌های مختلف اجتماعی احساس می‌شود. اکنون سخن از آموزش در نهاد خانواده است، اما پرسش مهم آن است که چگونه وقتی بنیان خانواده بیش از همیشه متزلزل و ناپایدار است، می‌توان با توسل به پله خانواده در راستای بهبود یا حل موضوع آسیب‌های‌اجتماعی گام برداشت؟!
بنابراین ابتدای کار نیازمند راه‌هایی برای کمک به بهبود شرایط خانواده در ایران هستیم تا در دژ مستحکم و مقاوم خانواده با هر آسیب‌اجتماعی وارده مانند اعتیاد بجنگیم. پای نهال ضعیف و نحیف خانواده‌های ایرانی باید آب ریخت و نور محبت تاباند تا درختانی ستبر و مقاوم شوند و بتوانند برای ما میوه صلح، دوستی، آسایش، رفاه و مهر دهند. خانواده سالم تضمین‌کننده جامعه‌ای سالم است و جامعه‌ای سالم روان افراد جامعه را پرنشاط و پرامید می‌کند. اعتیاد میوه یأس، ناامیدی و شکست است. بنابراین امروز لزوم آموزش بیش از هر زمان دیگر در محیط‌خانواده احساس می‌شود، آموزشی که در گام نخست روحی دوباره به خانواده‌های ایرانی بدمد و در گام‌های بعدی نقش تاثیرگذار در حل بحران‌ها و آسیب‌های‌اجتماعی بگذارد که یکی از مهم‌ترین آنها مساله اعتیاد است. کاهش سن اعتیاد به نوجوانی خبری بسیار ناراحت‌کننده است، اما آیا تنها ابراز ناراحتی و نگرانی چاره راه است؟!
5/5میلیون نفر تحت‌آموزش در محیط خانواده
سخنگوی ستاد مبارزه با موادمخدر در نشست خبری با اشاره به حوزه کاهش تقاضای مواد مخدر گفت: یکی از تاکیدات مقام معظم رهبری بحث پیشگیری در حوزه مواد مخدر بوده است، لذا ۵۰درصد از اعتبارات در سال ۹۶ به این سمت هدایت شد.
پرویز افشار گفت: برای ۷۰۰هزار دانش آموز ۷۰۰هزار نفر از والدین و ۱۰۰هزار نفر معلم برنامه های توانمندسازی را اجرایی کردیم. او اضافه کرد: در محیط خانواده ۵هزار و ۵۰۰میلیون نفر تحت آموزش قرار گرفتند. این آموزش در دانشگاه‌ها برای ۳۵۰هزار دانشجو و به‌ویژه در محیط‌های خوابگاهی و همچنین برای ۳۵۰۰ نفر از اساتید برگزار شده است. افشار گفت: مجموع این اقدامات باعث شد ما رشد قابل‌توجهی را در زمینه پیشگیری از مصرف موادمخدر داشته باشیم. او با بیان اینکه ما در این زمینه توجه خاصی را معطوف سازمان‌های مردم‌نهاد و NGOها کرده ایم، گفت: این NGOها مشارکت فعالی داشته‌اند و ما توانسته‌ایم استفاده مناسبی از ظرفیت آنها ببریم.
سخنگوی ستاد مبارزه با موادمخدر در ادامه گفت: این برنامه‌های آموزشی در فضاهای کسب‌و‌کار نیز صورت گرفت به‌طوری که ما این برنامه‌ها را در سال ۹۶ با ۱۲۰۰ کارخانه و کارگاه پیاده‌سازی کردیم. همچنین برای ۶۰هزار نفر از کارمندان و در محیط‌های‌نظامی برای هشت‌هزار و ۵۰۰ نفر از پرسنل کادر و خانواده هایشان این برنامه‌های آموزشی را تدارک دیدیم. افشار تصریح کرد: هشت‌هزار نفر از روحانیون و مبلغان مذهبی نیز تحت‌پوشش برنامه های ما قرار گرفته‌اند تا بتوانیم در راستای کار مشارکتی تبلیغات پیش گیرنده را در همه جا داشته باشیم. او با اشاره به عوارض مصرف موادمخدر گفت: قطعا اطلاع‌رسانی ها در کاهش سوءمصرف مواد کمک کرده است به‌طوری که میزان مرگ‌و‌میر در سال ۹۶ نسبت به سال ۹۵، 9/4درصد کاهش داشته است. مرگ و میر بر اثر سو‌مصرف مواد ۲۷۳۱ نفر بوده که از این تعداد ۳۲۷ نفر را بانوان تشکیل می دهند. افشار در بخش دیگری از سخنانش درباره تعداد قاچاقچیانی که از قانون حذف اعدام برخوردار شده‌اند، گفت: آمار دقیقی نداریم ولی حدود سه تا چهار‌هزار نفر از این قانون منتفع شده‌اند.
اشراف درستی به پدیده مصرف نداریم
یک کارشناس اعتیاد در گفت‌وگو با «آرمان» با اشاره به آنکه تعداد قابل‌توجه اوردوز در سال گذشته نشان از تمایل بیشتر مصرف‌کنندگان به مصرف پرخطر موادمخدر است، می‌گوید: اوردوز معمولا به‌دلیل بالا‌بودن ناخالصی نوع ماده مصرفی، عدم خلوص ماده و وجود ترکیبات غیرمعمول رخ می‌دهد.
رویا نوری می‌افزاید: فرد ممکن است در فرآیند مصرف فاصله انداخته و سم‌زدایی و در فرآیند درمان قرار گیرد، اما در نهایت لغزش کرده و در هنگام مصرف دوباره ماده‌مخدر اوردوز کند. او خاطرنشان می‌کند: این مساله معمولا به این دلیل رخ می‌دهد که فرد پس از آغاز دوباره مصرف موادمخدر، به میزان قبلی مصرف کند و میزان مصرف کنونی فرد باتوجه به پاک‌بودن یا تغییر ماده‌مصرفی موجب اوردوز شود. در واقع بدن فرد میزان سم ورودی را تحمل نمی‌کند در حالی که فرد به میزان مصرف قبلی خود یا آنکه موادی با ترکیبات ناخالص مصرف می‌کند.
نوری می‌افزاید: این مساله نشان از افزایش خطرناکی مواد موجود در بازار دارد که گروه مصرف‌کنندگان را به جنبه‌هایی از مصرف مواد ورود کرده و مواد ناشناخته را امتحان می‌کنند که برای آنها منجر به مرگ می‌شود. او تاکید می‌کند: هنگامی صحبت از پدیده اعتیاد دو‌سویه موضوع، مصرف‌کننده و ماده‌مخدر را باید در نظر گرفت.
نوری می‌افزاید: درمانی که اکنون در حوزه اعتیاد رخ می‌دهد، درمان موفقی نیست و درمان‌های ناموفق نصفه و نیمه ریشه در عدم مداخلات عوامل روانشناختی و جامعه‌شناختی در فرآیند درمان است. بنابراین فرد در نیمه درمان از فرآیند آن خارج می‌شود و پس از خروج از درمان احتمال دوباره مصرف مواد در دوز بالاتر و همچنین مرگ برای او وجود دارد. بنابراین خود فرد، نوع ماده و خدمات ارائه شده و همچنین افزایش تعداد اوردوزها مشخص می‌کند در هر سه جنبه دچار ابهام هستیم. در واقع به درستی نمی‌دانیم در کدام بخش یا ارگان نقص انجام وظیفه داریم. در هر صورت حوزه مبارزه با موادمخدر نیاز دارد بر مواد رایج مصرفی را شناسایی کند، اما اکنون اشراف درستی بر پدیده مصرف ندارد.
او می‌گوید: اگر مواد مصرفی به درستی مورد بازبینی قرار گیرند تا تغییرات رخ داده در ماده مشخص و در فرآیند موجود در بازار تحلیل و آنالیز شود. متاسفانه تصویر ذهنی موجود از مصرف‌کننده نیز همچنان درست، قاطعانه و مشخص نیست و بنابراین درمان ارائه شده جوابگو نیست و افراد را به سوی مرگ با اوردوز می‌برد و افراد زیادی را از فرآیند درمان خارج می‌کند. بنابراین ارگان‌ها، سازمان و سیاستگذاری‌ها در حوزه مواد مخدر نتوانسته اشراف درستی بر پدیده مصرف، فرآیند مصرف و نتیجه مصرف در مصرف‌کننده داشته باشد.
منبع: روزنامه آرمان
