به گزارش«شیعه نیوز»، بحث افزایش شدید تکدی‌گری در تهران و دیگر کلان‌شهرهای کشور موضوع جدیدی نیست اما با این همه هرازگاهی صحبت از شیوه‌های جدید تکدی‌گری و رواج آن در سطح شهر به میان می‌آید که البته گاهی دور از انتظار می شود.
در این میان اما دیدگاهها متفاوت است یکی سخاوتمندی شهروندان را عامل رواج گدایی عنوان می‌کند و دیگری از درآمد میلیونی آنها داستان‌ها می‌گوید. اما اغلب کارشناسان و صاحب‌نظران فقر، بیکاری و نابسامانی‌های اجتماعی را علت اصلی رواج گدایی می‌دانند.
با این حال برنامه هایی برای ساماندهی این افراد از سوی سازمانهای متولی بهزیستی، شهرداری، وزارت کشور و رفاه مطرح می شود اما هنوز هم برنامه مدون و کاملی از سوی این نهادها ارائه نشده تا جایی که هنوز صحبت از وجود باندهای سوء استفاده از کودکان متکدی و وجود مافیای تکدی گری با درآمدهای چندصدمیلیونی از گوشه و کنار شهر به گوش می رسد.
در خیابان ها هم اگر نگاهی بیاندازیم خیلی سریع چهره های متفاوتی از گدایی جلوی چشممان نمایان می شود برخی از متکدیان با مظلوم نمایی مردم را تحت تاثیر قرار می‌دهند و ماهانه میلیون‌ها تومان از ابن راه درآمد کسب میکنند.
به گفته مسئولان، امروزه باندهای مافیایی تکدی‌گری به دنبال سوءاستفاده از کودکان و تحریک حس ترحم مردم، آنها را به سرچهارراهها می کشانند تا جایی که سن گدایان قدری کمتر و کوتاه قد هم شده اند.حتی به آنها آموزش می دهند که خوراکی و غذا از دست مردم نگیرند و آن را پس بزنند و فقط تقاضای پول کنند.
انواع گدایی؛ از گدای چسبنده تا نسخه‌ای
البته گدایان بالای شهر با گدایان پایین شهر متفاوت هستند.برخی از متکدیان در تهران سرقفلی داشته و کسی نمی‌تواند وارد محدوده فعالیت آنها شود. عده ای از آنها به صورت تیمی با هم کار کرده و سردسته دارند و به قول امروزی ها به صورت مافیایی و باندی کار می کنند.
گدایانی هستند که اگر کمک کمی به آنها شود قهر می کنند و با الفاظ بدی بدرقه ات می کنند.متکدیان خزنده و چسبنده ای که روی زمین می خزنند و چندقدمی را دنبالت میکنند و به لباس، دست و پایت می چسبند و تحت هیچ شرایطی شما را رها نمی کنند.
برخی از گدایان هم به شکل مسافران در راه مانده هستند که از شما پول می خواهند تا بلیط تهیه کنند تا به شهر و دیار خود باز گردند و وقتی به این افراد گفته می شود بلیت را خودمان تهیه می‌کنیم، بی خیال سفرشان می شوند.
در اتوبوس و مترو و سرچهارراهها هم گدایان خواننده وجود دارند که با داشتن دایره و تنبک و با صدای ناهنجار پولی از مردم می گیرند.برخی هم دارای اندک تحصیلاتی هستند ولی به دلیل نداشتن کار شیشه خودروها را پاک میکنند.
برخی از متکدیان هم سخن‌ور هستند و وارد اتوبوس و مترو می شوند و با اعتماد به نفس بالا و صدای رسا از بی پولی و بیکاری و مریضی فرزندشان ناله می کنند.البته هستند کسانی که نسخه به دست از بیماری زن و فرزند می گویند که آنها گدایان با نسخه‌اند.
عده‌ای از متکدیان هم به صورت خانوادگی کار میکنند و روزانه 600 تا 700 هزار تومان درآمد دارند البته هر چقدر تعداد فرزندان بیشتر باشد میزان درآمدشان هم بالاتر می‌رود.
روی یک مقوا نوشته، ندارم، بی‌پولم، زنم مریض است، در زلزله خانه‌ام خراب شده است، این دسته از متکدیان دیگر حرف نمی زنند و مردم با خواندن این نامه به آنها کمک میکنند به این دسته از متکدیان گدایان نامه نویس می‌گویند.
برخی از گدایان هم هستند به گدای باکلاس معروفند با تیپ و لباس متشخص در شهر ظاهر می شوند و خود را به گونه ای نشان می دهند که براثر یک حادثه کیف پولشان را دزد زده یا پول خود را در منزل جاگذاشته اند جالب که در ابتدا این افراد برای کمک درخواستی نمی دهند اما پس از چند دقیقه اصرار از سوی مردم،راضی می شوند.
گدایان محصل افرادی هستند که حتی در تابستان که مدارس تعطیل است کتابی جلوی خود گذاشتند و تکالیف مدرسه‌شان را می‌نویسند و با این کار احساسات مردم را تحریک میکنند.
بنابراین حالا هم که قرار است طرح جمع آوری و ساماندهی متکدیان در پایتخت آغاز شود کار سخت تر می شود چراکه امروزه زمانی که شهرداری به محل های این افراد برای دستگیریشان به همراه نیروی انتظامی مراجعه می کنند متکدیان از طریق پیامک و تلگرام به هم اطلاع می دهند یا زود متفرق می‌شوند که نتوانند آنها را دستگیر کنند.
از طرفی جمع آوری متکدیان و ساماندهی آنها در شهر تهران دارای چرخه معیوبی است و این افراد بعد از دستگیری دوباره در شهر رها می شوند.
70درصد متکدیان غیرایرانی‌اند/ اجرای طرح جمع آوری متکدیان پایتخت
حبیب الله مسعودی فرید معاون اجتماعی سازمان بهزیستی کشور در این باره از حذف پدیده تکدی‌گری پایتخت با مشارکت شهرداری خبر داد و به فارس می‌گوید: طرح جمع آوری متکدیان پایتخت موضوع جدیدی نیست و طبق هماهنگی‌های گذشته در حال انجام بوده و متوقف نشده است.
وی ادامه می دهد: در این طرح که با مشارکت شهرداری انجام می شود متکدیان از سرچهارراهها جمع آوری و در سامانسراها به صورت موقت نگهداری می شوند.
معاون اجتماعی سازمان بهزیستی کشور می گوید: تعداد زیادی از آنها نزدیک به 70 درصد کودکان متکدی غیر ایرانی هستند،تعدادی هم متکدیان خارجی هستند که به صورت غیرقانونی وارد کشور شده اند و به تکدی گری مشغول هستند.
فرید می گوید: هر متکدی که با حکم قاضی به ما سپرده شود تحت مراقبت بهزیستی قرار می گیرد، برخی از متکدیان اصلا اهل تهران نیستند و از شهرستان های دیگر به تهران مهاجرت کرده اند که بعد از حکم قاضی به شهرستان خودشان سپرده می شوند.
وزارت کشور متولی اصلی است/ساماندهی سالمندان و متکدیان معلول در فازهای بعدی
معاون اجتماعی سازمان بهزیستی می افزاید: وزارت کشور متولی اصلی سازمان‌دهی متکدیان است چراکه ساماندهی متکدیان و آئین نامه های آن برعهده وزارت کشور است، اما آنچه برعهده بهزیستی است آئین نامه کودکان است که مورد بازنگری قرار گرفته است و با استفاده از ظرفیت سایر بخش‌ها در آینده نزدیک امیدواریم شاهد حذف پدیده تکدی‌گری در پایتخت باشیم.
فرید با بیان اینکه در ماههای آینده فازهای بعدی طرح جمع‌آوری متکدیان اجرا خواهد شد،می گوید: البته علاوه بر جمعیت زیر 18 سال، سالمندان و متکدیان معلول نیز زیرمجموعه بهزیستی قرار می گیرند.
فقط 17 درصد از متکدیان جمع‌آوری شده نیازمند واقعی بودند
از طرفی قانونی در رابطه با بحث متکدیان در سال 87 وجود دارد که اصل کار با فرمانداری و استانداری و محوریت این امر به شهرداری‌ها داده شده است و شهرداری طبق قانون باید متکدیان را در مکان‌های موقتی نگهداری کند تا از نظر بیماری‌های واگیر وضعیتشان مشخص شود یا اینکه سابقه جرم و بزهکاری نداشته باشند.
چند سال پیش هم وقتی شهرداری این اقدام را انجام داد مشخص شد که فقط 17 درصد از متکدیان جمع‌آوری شده نیازمند واقعی بودند و طبق قانون هر دستگاهی موظف به رسیدگی به بخشی از این متکدیان است مثلاً کمیته امداد به در راه‌ماندگان رسیدگی می‌کند و بهزیستی به کودکان زیر 18 سال، سالمندان و معلولان متکدی رسیدگی می‌کند و چنانچه مجرم باشد قوه قضاییه، مسئول است.
معضلی به نام متکدیان بی‌هویت
افرادی که به عنوان متکدی فعالیت میکنند معمولاً مدارک هویتی ندارند و هویت دیگری را برای خود معرفی میکنند. این افراد مجهول‌الهویه هستند یا مثلاً سالمندی است که آلزایمر دارد، یا به عمد می‌گوید که نمی‌داند چه کسی است به همین دلیل باید حتماً این افراد احراز هویت شوند و صرفاً دانستن کد ملی آنها کفایت نمی‌کند.
فرید می گوید: در تهران و آخرین برنامه ای که اجرا شد در بحث معلولان و سالمندان متکدی 300 نفر از شهرداری به سازمان بهزیستی سپرده شد که اغلب متکدیان بی‌خانمان بودند.در بحث کودکان زیر 18 سال نیز سالانه حدود 1300 نفر فقط در تهران در بحث تکدی گری از خدمات ما بهره‌مند می‌شوند که ممکن است خدمات را به صورت روزانه یا شبانه‌روزی دریافت کنند.
درآمد روزانه بین یک تا یک میلیارد و 500 میلیون تومان گدایان تهرانی
سال گذشته اعلام شد که مجموع درآمد سالانه گدایان در تهران بدون احتساب مالیات بر درآمد و عوارض شهرداری، نزدیک به 500 میلیارد تومان است. درآمدی که از مجموع صدقات جمع‌آوری شده درکمیته امداد امام خمینی(ره) در سال گذشته که 270 میلیارد تومان بوده بیشتر است.یعنی به عبارتی این گدایان روزانه بین یک تا یک میلیارد و 500 میلیون تومان درآمد دارند.
وجود 1500 متکدی حرفه‌ای در پایتخت
رضا قدیمی مدیرعامل سازمان خدمات اجتماعی شهرداری تهران نیز به فارس می گوید: 70 درصد از متکدیان پس از آزادی از سامانسراها به دلیل درآمد میلیونی مجدد متکدی می‌شوند و در تهران چون امکان نگهداری از 700 متکدی زن و مرد مقدور است، نگهداری در این سامانسرا ها به صورت شبانه روزی بوده و معتادان متجاهر و کودکان متکدی را شامل می شود.
وی می گوید:اگر متکدی فردی حرفه ای باشد پرونده وی به قضات ارجاع شده و پس از دریافت حکم قضایی برای اسکان تعیین تکلیف می شود. متکدیان به 2 دسته تقسیم می شوند یا حرفه ای هستند یا از سر نیاز گدایی می کنند، متکدیان حرفه ای حدود 1500 نفر را شامل می شوند، این متکدیان از 21 روز تا 3 ماه در سامان سراها نگهداری می شوند که بعد از طی این مدت آزاد می شوند.
قدیمی با بیان اینکه متکدیانی که با هدف سوء استفاده از مردم تکدی گری می کنند با حکم قضایی می توانند بیش از 3 ماه در سامان سرا تحت نگهداری قرار بگیرند ادامه می‌دهد: سامان سراهای قابلیت ارائه مجموعه ای از خدمات پزشکی و درمانی به این متکدیان را دارند.
مجازات و حبس برای متکدیان اعمال نمی‌شود
مدیرعامل سازمان خدمات اجتماعی شهرداری تهران می گوید: زمانی که یک متکدی بطور متوسط روزانه بین 400 هزار تومان تا 2 میلیون تومان درآمد دارد از بهزیستی چه انتظاری می توان داشت؟ایراد اصلی به پیگیری های بعدی بر می گردد، مواد قانونی حتی حبس را هم برای متکدیان حرفه ای در نظر گرفته اما اعمال نمی شود.
قدیمی می افزاید: ما در حوزه جذب متکدیان هیچ مشکلی نداریم اما زمانی که متکدی درآمد میلیونی دارد پس از آزادی دوباره به کار خود برمی گردد و به نظر می رسد در میزان مجازات این متکدیان باید بازنگری صورت بگیرد. تا زمانی که مردم به متکدیان کمک می کنند دیگر نباید انتظار داشت که از میزان متکدیان در سطح شهر کاسته شود.
70درصد گدایان پس از دستگیری به تکدی‌گری برمی‌گردند
قدیمی می گوید:ما به متکدیان حرف مختلف را معرفی می کنیم اما نزدیک به 70 درصد از این متکدیان پس از آزادی به کار تکدی گری خود بر می گردند.
در قانون مجازات اسلامی نیز براساس ماده 712 و ،713 تکدی‌گری جرم محسوب می‌شود بنابراین بهتر است در مواجهه با این افراد، از برخورد قهری و خشونت آمیز و دادن پول به آنها پرهیز کرد.
تکدی‌گری که در حال حاضر به شغلی پردرآمد تبدیل شده چهره شهر را از آراستگی خارج کرده به همین دلیل هرازچندگاهی برخورد و جمع آوری این افراد بیش از گذشته در فضای رسانه ای پررنگ می شود، موضوعی که البته به گفته مسئولان سازمانهای حمایتی، هیچ گاه فراموش نمی شود.
تکدی گری در تهران و در مجموع به عنوان یکی از آسیب های اجتماعی به هیچ عنوان ریشه کن نمی شوند بلکه باید اقداماتی صورت بگیرد تا میزان این آسیب ها کاهش یا دستکم کنترل شود و از سوی دیگر باید در میزان مجازات این متکدیان نیز تجدید نظر صورت بگیرد.
و مردم در کنار نقش موثر رسانه‌ها در آگاه سازی باید بدانند که بسیاری از این متکدیان نه تنها وضعیت نامناسبی ندارند بلکه تکدی‌گری را به عنوان یک شغل انتخاب کرده و درآمدهای نجومی کسب میکنند در نتیجه برای کمک به زیباسازی چهره شهر، تضعیف روحیه گداپروری و حفظ عزت نفس در جامعه در صورت مواجهه با این افراد بهتر است به جای دادن پول، به سازمانهای متولی معرفی شوند.
