به گزارش «شيعه نيوز»، پس از آن که ده ها امام جماعت به خاطر فعالیت های علنی شان برای عضوگیری جنگجویانی برای داعش تحت تعقیب قرار گرفتند، سازمان های مذهبی ملی نیز به مبارزه آنلاین برای حفظ قلب و روح مسلمانان در بالکان ، روی آورده اند.
مصطفی یوسف سپاهیج از رهبران مذهبی جامعه اسلامی بلگراد در صفحه فیس بوکش نوشته است : « ما تروریست نیستیم بلکه دوست داریم با همسایگانمان شیرینی بخوریم . » یوسف سپاهیچ از معدود رهبران مذهبی صربستان است که از شبکه های اجتماعی برای ارتباط با مردم و مسلمانان استفاده می کند. سپاهیچ در تویتر خود نیز در زیر عکس دست دادنش با کشیشان ارتدکس و کاتولیک نوشته : «خدا ما را برای هم آفریده تا همدیگر را بشناسیم نه اینکه با هم جنگ کنیم . »
منطقه بالکان طی قرن ها و تا حتی سال های اخیر همچون دیگ در هم جوش از مذاهب گوناگون بوده است و اکثر رهبران مذهبی از شیوه های قدیمی و سنتی تبلیغ استفاده می کردند. به این معنی که فقط در کلیسا ، کنیسه و مسجد ، سخنرانی و وعظ می کردند. اما پس از آنکه بسیاری از دولت ها در بالکان ده ها امام جماعت را به دلیل تبلیغ و عضوگیری آشکار برای داعش و تبلیغ آنلاین خشونت و تروریسم به پشت میله های زندان انداختند امامان جماعت سازمان های مذهبی معتبر و مورد قبول دولت نیز بر آن شدند تا برای رساندن پیام ها و سخنانشان به فیس بوک ، تویتر ، اینستاگرام ، و یوتیوب روی آورند.
صفحه فیس بوک و اینستاگرام یکی از امامان جماعت در تیرانا به نام الویس ناچی که دیدگاه های اسلامی معتدل دارد و صلح و آرامش را بین مومنان تبلیغ می کند نیم میلیون دنبال کننده از جمله یکی از فوتبالیست های مشهور آلبانی به نام لوریک کانا دارد. یلی گورا یکی از مفتی های تشکیلات جامعه اسلامی آلبانی که ناچی نیز عضو آن است می گوید امامان جماعت به طور کلی از مومنان به ویژه از جوان ها می خواهند که از مساجد مشکوک که مورد تایید جامعه اسلامی آلبانی نیستند و روحانی های آن که اسلام تند و افراطی را تبلیغ می کنند دوری کنند. به گفته ایشان هنوز استفاده از امامان جماعت از شبکه های اجتماعی خیلی باب نیست. او می گوید : « بیشتر امامان جماعت بر این باورند که وعظ و نصیحت از طریق شبکه های اجتماعی همیشه ضروری نیست. خود من فقط وقتی از آنها استفاده می کنم که بخواهم با دیدگاه غلط از اسلام که در شبکه های اجتماعی تبلیغ می شود مخالفت کنم و درباره آن توضیحاتی بدهم . »
در کشور همسایه آلبانی یعنی مقدونیه نیز امامان جماعت جامعه های اسلامی رسمی در این چند سال اخیر بسیار فعال شده اند و سعی می کنند با دیگاه های تند و انحرافی از اسلام معتدل رو در رو شوند یا مردم را نسبت به مسائل آن آگااه کنند و از آن بازدارند. سخنگوی این جامعه گُنی وُینیکا می گوید : « ما سعی می کنیم به مومنان توضیح بدهیم که داعش نماینده اسلام نیست و جامعه اسلامی مقدونیه همواره با هر نوع درگیری و جنگ میان مردم و خشونت به نام مذهب مخالف است. و هر گاه هم که پیش آمده ترورریزم را محکوم کرده است. » او می گوید گاهی هم شده که امامان جماعت برای هشدار به مومنان برای دوری از داعش و مقابله با عقاید انحرافی از چت های آنلاین استفاده کرده اند.
هم اینک چهار امام جماعت در آلبانی ، کوزوو و مقدونیه به دلیل عضو گیری برای داعش یا تبلیغ خشونت و تروریزم در زندان هستند . دادگاه های آلبانی در مه سال ۲۰۱۶ بویار حیسا را به ۱۸ سال و دستیارش را به ۱۷ سال زندان محکوم کردند. مقامات کوزوز در همسایگی آلبانی ۱۴ امام جماعت را در تابستان سال ۲۰۱۴ دستگیر کردند. یکی از آنها یعنی زکیریا قاظیمی امام جماعت جیلان به عنوان مراد جنگجویان داعش - که یکی از فرماندهان مهم آن هم به نام لاوردیم مهجری از کوزوو در اوایل تیرماه کشته شد و پیرو قاظیمی بود - به زندان محکوم شده است. دادگاه پنج امام جماعت دیگر را متهم به عضوگیری برای داعش و تبلیغ خشونت و تروریسم در وعظ هایشان کرده است. انیس گوگا ، ادریس بیلییانی و مظلوم مظلومی ، بدری رُبای و شِفقِت کراسنیچی نیز همگی منتظر تشکیل دادگاه خود هستند.
در مقدونیه نیز رِجِپ مِمیشی امام جماعت دو مسجد در اسکورپیه در سال ۲۰۱۶ به هفت سال زندان محکوم شده است.
همه دستگیرشده های در زندان ، مبلغ اسلام تند و خشن هستند . سه نفر از آنها سال ها در عربستان و بقیه در کشورهای دیگر خاورمیانه درس خوانده و زندگی کرده اند. دادستان ها می گویند زکیریا قاظیمی را سازمان های عربستان و کشورهای دیگر خلیج فارس که در کوزوزو دفتر دارند از نظر مالی تامین می کردند .به گفته یکی از پژوهشگران مسائل امنیتی شیوه «وعظ ها و شیوه زندگی آنها الهام گرفته از تحصیلات آنها در کشورهایی نظیر عربستان است. به همین دلیل هم سخنان آنها بسیار تندتر و افراطی تر از جامعه های اسلامی رسمی در کشورهای بالکان است. » به گفته او : « اگر چه اسلام بنیادگرا لزوماً ربطی به اسلام افراطی ندارد ولی بسیاری از مسلمانان سنتی از تفسیرهای خشن و افراطی از اسلام بیشتر خوششان می آید. »
دو امام جماعت دیگر آلبانی در سوریه و لبنان تحصیل کرده و بعد در عربستان ساکن شده و در دانشگاه اسلامی مدینه تحصیلاتشان را ادامه داده اند. با وجود این یکی از آنها به دلیل رفتار مشکل سازش از عربستان اخراج شده است. یکی دیگر از امامان جماعت نیز به نام رِجِپ مِمیشی باز همین وضعیت را داشته و تحصیلاتش را در عربستان نیمه کاره گذاشته است.
کالترینا سِلیمی پژوهشگر در مسائل امنیتی در مقدونیه می گوید : « روابط این افراد در بیرون از دانشگاه در گرایش آنها به سوی اسلام تند و افراطی بیش از تحصیلاتشان در دانشگاه اهمیت داشته است . خیلی از آنها تحصیلاتشان را در دانشگاه های کشورهای عربی رها کرده اند ولی در همان کشورها مانده اند و با افراطیون محلی ارتباط گرفته اند. ». این خانم پژوهشگر تاکید دارد که کشورهای بالکان باید خودشان تحصیلات عالی در زمینه اسلامی را تا سطحی که در کشورهای خاورمیانه وجود دارد در کشورهایشان توسعه دهند و تقویت کنند .
با اینکه امامان جماعت تند رو و افراطی آلبانی ، کوزوز و مقدونیه همگی در خارج و خاورمیانه جذب گرایش های افراطی اسلامی شده اند ، امامان و افراطی های بوشنیاکی در صربستان ، مونت نگرو و بوسنی و هرزوگوین، در بوسنی به اسلام افراطی گراییده اند.
مشهورترین و بدنام ترین این امامان جماعت تندرو که مبلغ اسلام افراطی بود و اینک پشت میله های زندان است بیلال بُسنیچ , است که در روستای ورنیا ماوکا مرکز غیر رسمی عضوگیری برای داعش جهت جذب جوانان از کشورهای بوسنی ، مونته نگرو و صربستان در پوشش آموزش های دینی به راه انداخته بود که البته بعداً بسیاری از آنها به داعش در سوریه و عراق پیوستند.
با اینکه او هم اکنون پشت میله های زندان است اما هنوز تاثیرات دیجیتال او در این منطقه به قوت خود باقی است چون بیشتر سخنرانی های او برای تبلیغ خشونت در یوتیوب موجود است. با وجود این جامعه رسمی اسلامی در بوسنی تلاش می کند با سوءاستفاده از مذهب در این منطقه مقابله کند. محمد یوسیچ که مشاور رسانه ای و یکی از معروف ترین اسلام شناس های منطقه است می گوید : « جامعه اسلامی هم در مساجد و هم در آموزش هایش با وسایل گوناگون ، پاسخ های مناسبی به دیدگاه های اسلام افراطی می دهد و ارزش های سنتی اسلام را تبلیغ می کند. تحقیقات ما حاکی است که تبلیغ اسلام سنتی که صدها سال در این منطقه حضور داشته است بهترین برنامه برای مقابله با سوء استفاده از مذهب در این منطقه است . برای همین هم طرفداران اسلام افراطی نوک پیکان حملاتشان متوجه جامعه اسلامی سنتی است. »
با وجود این او هشدار می دهد با اینکه طرفداران اسلام افراطی کاملاً از وسایل ارتباطی مدرن مثل وب سایت ها و شبکه های اجتماعی استفاده می کنند جامعه های اسلامی لنگ لنگان در این زمینه پیش می رود. جامعه اسلامی در این منطقه اینک ۱۲۰۰۰ دنبال کننده در فیس بوک دارد و روزنامه الکترونیکی اش به نام پره پورود را ۱۷۰۰۰ نفر می خوانند و رادیوی آنلاینش به نام بیر را ۲۲۰۰۰ نفر گوش می کنند.
محمد وِلیچ یکی دیگر از امامان جماعت در جامعه اسلامی سارایوو می گوید جامعه او دارد در مورد امکانات فعالیت در فضای دیجیتال بررسی هایی را انجام می دهد. او می گوید : «طبق بررسی های ما استفاده از وسایل آنلاین الکترونیکی برای ارتباط با افرادی که به مسجد می آیند ابزاری بسیار موثر است . متاسفانه بسیاری از امامان جماعت در این مورد انفعالی عمل می کنند و نمی دانند امروزه بیشتر ارتباطات از نوع همین ارتباط های آنلاین است. البته برخی از آنها به بهترین شکل از این ابزار استفاده می کنند ولی تعدادشان کم است. من دارم سعی می کنم آنها را به این کار ترغیب کنم .»
سامیر قدریباشیچ از امامان جماعت این منطقه می گوید که جامعه اسلامی او بر آن شده تا از رسانه های الکترونیکی جدید برای مقابله با گمراه شدن جوانان استفاده کند. به گفته او : « بسیاری از این جوان ها تفسیری غلط از مذهب دارند و چیزهایی در شبکه های اجتماعی و وب سایت ها می خوانند و می شنوند و بعد خود و خانواده هایشان را به ناکجا آباد می برند تا در صف گروه های افراطی بجنگند و در بیابان های سوریه و عراق جانشان را از دست بدهند. ما سعی می کنیم با استفاده از شبکه های اجتماعی با این عقاید افراطی مقابله کنیم . وظیفه امامان امروز این است که هر روز با مومنان ارتباط داشته باشند و این افراط گری ها را برایشان توضیح بدهند. »
ایوب کُستیچ یکی از کارشناس های اسلامی و مدیر مرکز مردم نهادهای خاورمیانه می گوید که امروزه شبکه های اجتماعی میدان نبرد مهمی برای حفظ قلب و روح مومنان است. چرا که دنباله روهای افراطی ها پیام های رهبرانشان را مثل یک ارتش در سراسر دنیا پخش می کنند. به گفته او : « چگونه می توان به سراغ برخی از جوان ها در روستاهای دور یا گوشه ای از شهر رفت ؟ امروزه فقط سی ثانیه طول می کشد تا همه از طریق رایانه وارد آپارتمان و خانه او شوند . او که در این موقع پشت رایانه است ناگهان با سیلی از اطلاعیه ها ( نوتی فیکیشن ) روبرو و جذب می شود. »
امام جماعت جامعه اسلامی بلگراد یوسف اسپاهیچ با نظر او موافق است و می گوید : « متاسفانه هر کس که بخواهد از این فضای آنلاین سوء استفاده کند این فضا امکان خوبی برایش فراهم می کند. »
با وجود این امام جماعت سارایوو وِلیچ به امامان جماعتی که می خواهند در فضای آنلاین با اسلام افراطی مقابله کنند پیشنهاد می کند که سعی کنند حرف هایی که می زنند دورنمای امیدوارکننده تر و جذاب تر و مفیدتر از اسلام و زندگی به مومنان و جوانان ارائه بدهد . او می گوید : « من همیشه به مومنان می گویم که شما کی هستید: شما مخلوق و بنده خدا هستید. من خالق را به یادشان می آورم و به آنها می گویم خوب و شریف باشند. درباره چیزهای خوب دنیا صحبت می کنم و به آنها امید می دهم . برایشان داستان هایی تعریف می کنم و از نیرویی که از زندگی و ایمانم می گیرم می گویم . »
