نقش آمار در ارائه سيماى روشنتر از هر موضوع و حادثه، غير قابل انكار است، ليكن در حادثه كربلا و مسائل قبل و بعد از آن با توجه به اختلاف نقلها و منابع، نمىتوان در بسيارى از جهات، آمار دقيق و مورد اتفاق ذكر كرد و آنچه نقل شده، گاهى تفاوتهاى بسيارى با هم دارد. در عين حال بعضى از مطالب آمارى، حادثه كربلا را گوياتر مىكند.
به همين دليل به ذكر نمونههایى از ارقام و آمار مىپردازيم: (1) مدت قيام امام حسين(ع) از روز امتناع از بيعت با يزيد، تا روز عاشورا 175 روزطول كشيد: 12 روز در مدينه، 4 ماه و 10 روز در مكه، 23 روز بين راه مكه تا كربلا و 8 روز در كربلا (2 تا 10 محرم) منزلهایى كه بين مكه تا كوفه بود و امام حسين آنها را پيمود تا به كربلا رسيد 18 منزل بود(معجم البلدان)
فاصله منزلها با هم سه فرسخ و گاهى پنج فرسخ بود. منزلهاى ميان كوفه تا شام 14 منزل بود كه اهل بيت(ع) را در حال اسارت از آنها عبور دادند. نامههایى كه از كوفه به امام حسين(ع) در مكه رسيد و او را دعوت به آمدن كرده بودند 12000 نامه بود (طبق نقل شيخ مفيد) بيعتكنندگان با مسلم بن عقيل در كوفه 18000 نفر، يا 25000 نفر و يا 40000 نفر گفته شده است. شهداى كربلا از اولاد ابى طالب كه نامشان در زيارت ناحيه آمده است 17 نفر.
شهداى كربلا از اولاد ابيطالب كه نامشان در زيارت ناحيه نيامده 13 نفر. سه نفر هم كودك از بنى هاشم شهيد شدند، جمعا 33 نفر. اين افراد به اين صورتاند: امام حسين(ع)1 نفر، اولاد امام حسين 3 نفر، اولاد على(ع) 9 نفر، اولاد امام حسن(ع) 4 نفر، اولاد عقيل 12 نفر، اولاد جعفر 4 نفر. غير از امام حسين(ع) و بنىهاشم، شهدایى كه نامشان در زيارت ناحيه مقدسه و برخى منابع ديگر آمده است 82 نفرند. غير از آنان، نام 29 نفر ديگر در منابع متأخرتر آمده است.
جمع شهداى كوفه از ياران امام 138 نفر. تعداد 14 نفر از جمع اين جناح حسينى، غلام بودهاند. هدایى كه سرهايشان بين قبايل تقسيم شد و از كربلا به كوفه بردند 78 نفر بودند. تقسيم سرها به اين صورت بود: قيس بن اشعث، رئيس بنى كنده 13 سر، شمر رئيس هوازن 12 سر، قبيله بنى تميم 17 سر، قبيله بنى اسد 16 سر، قبيله مذحج 6 سر، افرادمتفرقه از قبايل ديگر 13 سر. سيد الشهدا هنگام شهادت 57 سال داشت.
پس از شهادت حسين(ع) 33 زخم نيزه و 34 ضربه شمشير، غير از زخمهاى تير بر بدن آن حضرت بود. اين ماهى فتاده به درياى خون كه هست زخم از ستاره بر تنش افزون، حسين توست. شركتكنندگان در اسب تاختن بر بدن امام حسين 10 نفر بودند. تعداد سپاه كوفه 33 هزار نفر بودند كه به جنگ امام حسين آمدند. آنچه در نوبت اول آمد تعداد 22 هزار بودند به اين صورت: عمر سعد با 6000، سنان با 4000، عروة بنقيس با 4000، شمر با 4000، شبث بن ربعى با 4000. آنچه بعدا اضافه شدند: يزيد بنركاب كلبى با 2000، حصين بن نمير با 4000، مازنى با 3000، نصر مازنى با 2000 نفر.
سيدالشهدا(ع) روز عاشورا براى 10 نفر مرثيه خواند و در شهادتشان سخنانى فرمود و آنانرا دعا يا دشمنان آنان را نفرين كرد. اينان عبارتند از : علىاكبر، عباس، قاسم، عبدالله بن حسن، عبدالله طفل شيرخوار، مسلم بن عوسجه، حبيب بن مظاهر، حر بن يزيد رياحى، زهير بن قين و جون و در شهادت دو نفر بر آنان درود و رحمت فرستاد: مسلم و هانى.
امام حسين(ع) بر بالين 7 نفر از شهدا پياده رفت : مسلم بن عوسجه، حر، واضحرومى، جون، عباس، على اكبر، قاسم. سر سه شهيد را روز عاشورا به جانب امام حسين«ع» انداختند : عبد الله بن عميركلبى، عمرو بن جناده، عابس بن ابى شبيب شاكرى. سه نفر را روز عاشورا قطعه قطعه كردند:على اكبر، عباس، عبد الرحمن بن عمير.
مادر 9 نفر از شهداى كربلا در روز عاشورا حضور داشتند و شاهد شهادت پسر بودند: عبد الله بن حسين (حضرت علیاصغر(ع) كه مادرش رباب بود، عون بن عبدالله جعفر مادرش زينب، قاسم بن حسن مادرش رمله، عبدالله بن حسن مادرش بنت شليل جيليه، عبدالله بن مسلم مادرش رقيه دختر على(ع)، محمد بن ابىسعيد بن عقيل، عمرو بن جناده، عبدالله بن وهب كلبى مادرش ام وهب، على اكبر(بنا به نقلى مادرش ليلى كه ثابت نيست)
5 كودك نابالغ در كربلا شهيد شدند: عبدالله رضيع شيرخوار امام حسين(حضرت علیاصغر)، عبدالله بن حسن، محمد بن ابىسعيد بن عقيل، قاسم بن حسن، عمرو بن جناده انصارى. 5 نفر از شهداى كربلا، از اصحاب رسول خدا بودند: انس بن حرث كاهلى، حبيب بن مظاهر، مسلم بن عوسجه، هانى بن عروه، عبد الله بن بقطر عميرى.
در ركاب سيدالشهدا(ع)، تعداد 15 غلام شهيد شدند: نصر و سعد (از غلامانعلى(ع)، منحج (غلام امام مجتبى(ع)، اسلم و قارب (غلامان امام حسين(ع)، حرث غلام حمزه، جون غلام ابوذر، رافع غلام مسلم ازدى، سعد غلام عمر صيداوى، سالم غلام بنى المدينه، سالم غلام عبدى، شوذب غلام شاكر، شيب غلام حرث جابرى، واضح غلامحرث سلمانى. اين 14 نفر در كربلا شهيد شدند. سلمان غلام امام حسين(ع) كه آن حضرت او را به بصره فرستاد و آنجا شهيد شد.
2 نفر از ياران امام حسين(ع) روز عاشورا اسير و شهيد شدند: سوار بن منعم و موقع بن ثمامه صيداوى. 4 نفر از ياران امام در كربلا پس از شهادت آن حضرت به شهادت رسيدند: سعد بنحرث و برادرش ابوالحتوف، سويد بن ابىمطاع (كه مجروح بود و محمد بن ابىسعيد بن عقيل. 7 نفر در حضور پدرشان شهيد شدند : علىاكبر، عبدالله بن حسين، عمرو بن جناده، عبدالله بن يزيد، عبيدالله بن يزيد، مجمع بن عائذ، عبدالرحمن بن مسعود.
5 نفر از زنان از خيام حسينى به طرف دشمن بيرون آمده و حمله يا اعتراض كردند: كنيز مسلم بن عوسجه، ام وهب زن عبدالله كلبى، مادر عبدالله كلبى، زينب كبرى، مادر عمرو بن جناده. زنى كه در كربلا شهيد شد مادر وهب(همسر عبدالله بن عمير كلبى) بود.
زنانى كه در كربلا بودند: زينب(س)، ام كلثوم(س)، فاطمه، صفيه، رقيه، امهانى (اين 6 نفر ازاولاد امير المؤمنين(ع) بودند) فاطمه و سكينه (دختران سيدالشهدا(ع)، رباب، عاتكه، مادر محسن بن حسن، دختر مسلم بن عقيل، فضه نوبيه، كنيز خاص حسين، مادر وهب بن عبدالله.*
*منبع: كتاب فرهنگ عاشورا، جواد محدثی.
ایکنا