تاثیرات مرگ «الدوری» بر عراق و موقعیت داعش

به گزارش «شیعه نیوز»، هر چند سخنگوی وزارت خارجه آمریکا گفت نمی‌تواند هنوز مرگ عزت‌ الدوری، معاون دیکتاتور معدوم عراق را تأیید کند اما پیش از این استاندار صلاح‌الدین عراق از کشته شدن «عزت ابراهیم الدوری» در یک عملیات پیش‌دستانه در منطقه «حمرین» خبر داده بود. در همین راستا برای بررسی بیشتر تاثیر مرگ دوری بر عراق و حضور داعش گفتگویی با دکتر حسن هانی زاده کارشناس مسایل منطقه داشته ایم که آن را در ادامه خواهید خواند.

گذشته حضور و نفوذ الدوری در عراق چگونه است؟

عزت ابراهیم الدوری که در دوران رژیم صدام، نفر دوم این کشور به حساب می آمد و کاملا مورد اعتماد صدام قرار داشت، یکی از مهره های تاثیرگذار در سرکوب مردم کرد، شیعیان و اقلیت های عراق بود. به همین دلیل مورد نفرت افکار عمومی عراق قرار داشت. عزت ابراهیم الدوری در حمله شیمیایی علیه کردهای عراق، نقش فرماندهی داشت و در تمام جنایات رژیم صدام شریک بود. پس از حوادث سال 2003 و سرنگونی رژیم صدام، الدوری به سمت مناطق شمال و غرب عراق در استان های موصل، صلاح الدین و الانبار فرار کرد و در آنجا با سازماندهی عناصر فراری حزب بعث در نیروهای مسلح و دولت، تلاش کرد تا وضعیت عراقِ پس از سرنگونی صدام را ناپایدار کند.

بعد از این جریان عزت ابراهیم الدوری با سازماندهی القاعده و در یک سال گذشته با سازماندهی داعش، تلاش کرد تا ناامنی ها را در عراق گسترش دهد. تقریبا  از سال گذشته، الدوری کمک های بسیار گسترده ای از کشورهای قطر و عربستان دریافت کرد و یک نیروی کاملا منظم و کارکشته ای را برای مقابله با دولت های عراق تشکیل داد. حملات اخیر داعش در مناطق شمال و غرب عراق نیز با فرماندهی الدوری شکل گرفت. وی ارتباط گسترده ای با عربستان داشت و از یک بستر همکاری مناسبی با مناطق شمال و غرب عراق برخوردار بود. به همین دلیل مرگ الدوری موجب خواهد شد تا اوضاع عراق به سمت ثبات و آرامش حرکت کند، گرچه بعثی ها تلاش خواهند کرد که، شخصیت دیگری را بعد از هلاکت الدوری روی کار آورند و فرماندهی مشترک نیروهای بعثی را به این شخصیت جدید بدهند؛ ولی به هر روی، الدوری به دلیل برخورداری از توان مالی بالا که از عربستان و قطر دریافت می کرد نقش بسیار مهمی در ناآرامی های عراق داشت.

با توجه به نوع نگاه حزب بعث به داعش و مسائلی از این دست، مرگ الدوری چه تاثیری بر ساختار حزب بعث دارد؟

با توجه به اینکه الدوری حدود 50 سال یک تجربه حزبی و همچنین میدانی داشت، به نظر می رسد مرگ او باعث خواهد شد که اعضای برجسته حزب بعث به سمت ترک میدان های مقابله با دولت روند و سعی کنند با واقعیت های موجود عراق خود را هم سو و هماهنگ کنند. الدوری مورد قبول نیروهای بعثی بود. او در ایجاد ناامنی در عراق هم نقش موثری داشت، به همین دلیل به نظر می رسد مرگ الدوری به فروپاشی تدریجی نیروهای حزب بعث و داعش منجر شود.

وضعیت کنونی داعش در عراق به چه سمتی پیش می رود؟

بعد از آزاد سازی تکریت و حملات نیروهای مردمی و ارتش به بخشی از مناطق صلاح الدین، به نظر می رسد داعش آخرین نفس های خود را در عراق می کشد و اکنون این نیروها در فروپاشی تدریجی به سر می برند و داعش ضربه سنگینی در مناطق تکربت، جرف الصخر و آمرلی خورده است. در این حال به دلیل اینکه نیروهای داعش به صورت متمرکز عمل نمی کنند و به صورت پراکنده و متحرک فعالیت دارند، به نظر می رسد پاکسازی نیروهای داعش از عراق مدت زمانی طول خواهد کشید، اما اکنون ابتکار میدانی قطعا در اختیار نیروهای مسلح عراقی است.

تاثیر مرگ الدوری در نگاه بازیگران منطقه ای به عراق چیست؟

الدوری بعد از سرنگونی صدام، ارتباط گسترده ای با برخی کشورهای عرب حوزه خلیج فارس برقرار کرد. با اینکه الدوری در گذشته اختلاف هایی با این کشورها داشت، اما کشورهای عرب منطقه سعی کردند از وی به عنوان ابزاری برای ناامن کردن عراق استفاده کنند. به همین دلیل کمک های مالی فراوانی برای الدوری ارسال کردند و الدوری نیز از طریق همکاری با طارق الهاشمی معاون فراری رئیس جمهور سابق عراق، توانست نیروهای بخشی از شمال عراق را سازماندهی کند و نیروهای بعث و داعش را ادغام کرد. او توانست ناامنی های گسترده ای را در عراق ایجاد کند، به همین دلیل مرگ او ضربه بزرگی برای رویکرد عربستان و قطر در عراق خواهد بود.

مرگ الدوری در نوع همکاری داعش و حزب بعث چه تاثیری دارد؟

به طور کلی حزب بعث آسیب بیشتری دید و با توجه به هلاکت الدوری اعضای حزب بعث عراق هم روحیه خودشان را از دست دادند و سازماندهی مجدد اعضای حزب بعث به زمان زیادی نیاز دارد. به نظر نمی رسد که اعضای حزب بعث در فرایند زمانی کوتاه، بتوانند خود را بازسازی کنند این یک ضربه روحی بسیار بالایی برای عناصر حزب بعث تلقی می شود.

با توجه به وضعیت داعش در موصل و شمال سوریه، در چه صورتی دولت عراق می تواند موصل را آزاد کند؟

ارتش عراق براساس برنامه ای که تهیه کرده است، قرار است تا پایان فصل تابستان و به طور مشخص در شهریور ماه، کل منطقه عراق را از وجود گروهک های بعثی و داعش پاک سازی کند. در شرایط کنونی داعش به صورت چریکی فعالیت دارد و تمرکز خاصی ندارد و به دلیل تحرک سریع داعش در مناطق شمال عراق، امکان پاکسازی این گروهک تروریستی در یک فرایند زمانی برای نیروهای مسلح عراق وجود ندارد. تعقیب و هلاکت عوامل داعش، نیاز به زمان دارد و ارتش باکمک نیروهای مردمی سعی دارند که ظرف چهار ماه آینده عراق را از وجود این گروهک تروریستی پاکسازی کنند.

در صورت تایید نشدن خبر مرگ الدوری، وضعیت کنونی حزب بعث چه تاثیری بر آینده عراق خواهد داشت؟

آنچه که مشخص است هلاکت الدوری کاملا تایید شده است و این پیروزی بزرگی برای ارتش و نیروهای مردمی عراق تلقی می شود. طبیعی است که مرگ الدوری عناصر رده بالای حزب بعث را از ادامه کشتار مردم عراق ناامید خواهد کرد و این امر هم ضربه روحی برای عربستان و قطر، و هم برای عوامل حزب بعث تلقی می شود.

انتهای پیام/ ز . ح