خاطره‌ای تلخ
صدای ترقه و شادی، فضای محله را پر کرده بود. سعید به خانه رفت و وسایل آتش‌بازی را که دیروز خریده بود، برداشت و به کوچه آمد. کپسول کوچکی را در آتش انداخت و چند ثانیه بعد صدای انفجاری مهیب محله را به لرزه درآورد.
صدای شیون و زاری جای خود را به شادی و خنده داد. خودروهای آتش‌نشانی و اورژانس آژیرکشان خود را به محل حادثه در غرب تهران رساندند و مجروحان به بیمارستان منتقل شدند، اما پسر بچه‌ای و مرد جوانی به دلیل شدت جراحات جان خود را از دست دادند و سعید به اتهام قتل پای میز محاکمه قرار گرفت. اهالی محل هنوز کابوس انفجار را فراموش نکرده‌اند و سعید در این یک سال پشت میله‌های زندان، اشتباهات خود را در آن شب مرور می‌کند.
حوادث سال گذشته در کشور پنج قربانی برجا گذاشت که سه کشته آن در تهران بودند و مرد جوان و پسر نوجوانی در این رابطه به اتهام قتل دستگیر و بزودی محاکمه می‌شوند.آیین‌های سنتی و شاد چهارشنبه‌سوری طی سال‌های اخیر همزمان با استفاده برخی افراد از مواد محترقه خطرناک، جای خود را به مراسمی وحشت‌آور داده است. تاریخ نشان می‌دهد چهارشنبه‌سوری یکی از طولانی‌ترین مراسم شادی مردم، پیش از آغاز سال جدید بوده است، اما پریدن از روی آتش و استفاده از مواد محترقه در سال‌های اخیر تبدیل به مساله‌ای مشکل‌آفرین برای خانواده‌های ایرانی شده و هر سال مشکلات مختلفی برای شهروندان به دنبال داشته است.
جامعه‌شناسان، مهم‌ترین علت برخی معضلات ناشی از مراسم چهارشنبه‌سوری در کشور را آگاهی نداشتن مردم و کمبود فضاهای فرهنگی ـ تفریحی می‌دانند و می‌گویند: انجام هر کار خوب، اگر بدرستی مورد توجه قرار نگیرد، تبدیل به زشتی می‌شود. پس شهروندان بویژه جوانان باید توجه داشته باشند شادی چهارشنبه‌سوری را با استفاده از وسایل غیرمجاز و غیرقانونی، تلخ و نامطلوب نکنند.
2700 مجروح در یک شب
طی سال‌های اخیر در حالی تعداد کشته‌های چهارشنبه‌سوری کاهش یافته که براساس آمار وزارت بهداشت، تعداد مجروحان روندی افزایشی داشته است.
به گفته رئیس گروه پیشگیری از سوانح و حوادث مرکز مدیریت بیماری‌های غیرواگیر وزارت بهداشت، تعداد مصدومان چهارشنبه‌سوری سال گذشته (سال 1392) بالغ بر 2700 نفر برآورد می‌شود. این رقم در مقایسه با سال قبل از آن 35 درصد رشد نشان می‌دهد. آسیب‌های چهارشنبه‌سوری طی سال‌های اخیر روند صعودی داشته و از سال 1387 میزان رشد آن 5/2 برابر بوده است.
دکتر علیرضا مغیثی افزود: بیشترین آسیب‌دیدگان از میان دانش‌آموزان و دانشجویان و در گروه سنی 15 تا 25 سال قرار داشته‌اند. در رتبه بعدی، 35 درصد کل موارد آسیب‌ها در گروه سنی10ـ 14 سال رخ داده است و 5 درصد آسیب‌دیدگان نیز در گروه سنی زیر شش سال بوده‌اند. وی محیط بیرون از خانه و خیابان را شایع‌ترین مکان آسیب‌زا اعلام کرد و افزود: دست و پا شایع‌ترین اعضای بدن هستند که دچار آسیب و حدودا 50 مورد ثبت شده را شامل می‌شوند. شدیدترین آسیب‌ها نیز مربوط به نواحی صورت و چشم است که با 43 درصد شیوع در رتبه دوم قرار دارد. دکتر مغیثی به والدین پیشنهاد کرد با نظارت مستقیم بر فرزندان هم حین خرید وسایل کم‌خطر و هم در زمان استفاده از مواد محترقه تا حد زیادی از بروز حوادث احتمالی بکاهند و مواد محترقه و منفجره را در محلی مطمئن دور از دسترس کودکان، در مکان خشک و خنک نگهداری کنند.
کاهش ناهنجاری‌ها
بررسی‌های آماری نشان می‌دهد طی سه سال گذشته هشدارهای دستگاه‌های مسئول و حضور ماموران پلیس در سطح شهر، آمار وقوع ناهنجاری‌ها را کاهش داده است، به طوری که سال گذشته فقط 9 نفر در جریان ناهنجاری‌های تهران دستگیر شدند و تعداد دستگیری‌های سه رقمی سال‌های گذشته به کمتر از تعداد انگشتان دست رسیده است.
فرمانده انتظامی تهران بزرگ در این باره به جام‌جم گفت: امسال پلیس تلاش گسترده‌ای را برای برخورد با موادمحترقه غیرمجاز انجام داد و شاهد افزایش کشفیات در این حوزه هستیم. از سوی دیگر از فروش مواد خطرناک مانند اکلیل و سرنج به نوجوانان و جوانان خودداری شد. با اقدامات دستگاه‌های مسئول و اطلاع‌رسانی رسانه‌ها تا روز دوشنبه حادثه خاصی را در پایتخت نداشتیم.
سردار حسین ساجدی‌نیا درباره برخورد با هنجارشکنان اظهار کرد: پلیس مخالف شادی هموطنان نیست، اما با افرادی که دست به هنجارشکنی می‌زنند و با اقدامات خود آسایش و آرامش شهروندان را به خطر می‌اندازند، برخورد خواهد شد. خودروی افرادی که اقدام به پرتاب نارنجک می‌کنند نیز به پارکینگ منتقل می‌شود.نیروی انتظامی هم دیروز در اطلاعیه‌ای اعلام کرد، این نیرو وظیفه خود می‌داند برای صیانت از حقوق شهروندان با هرگونه اوباشگری، رفتارهای هنجارشکنانه، راهبندان، سد معبر، اخلال در نظم و امنیت عمومی و هرگونه اعمال خارج از عرف و قانون برخورد کند.
نسل جوان و نوجوان ما در چند سال اخیر بتدریج از رفتارهای خطرآفرین و مغایر فلسفه وجودی چهارشنبه آخر سال فاصله گرفته‌اند که این نیز به سبب عقلانیت بالا و تعهد به آداب و سنن جوانان و نوجوانان عزیز است.
مراقب فرزندان باشید
نظارت والدین بر رفتار فرزندانشان و حضور آنها در مراسم چهارشنبه‌سوری در کنار فرزندان خود، یکی از عوامل موثر در کاهش ناهنجاری‌ها در این شب است. این موضوع باعث شده پلیس و امدادگران بر حضور والدین در مراسم چهارشنبه‌سوری در کنار فرزندانشان تاکید کنند.
فرمانده انتظامی تهران بزرگ در این خصوص می‌گوید: از والدین می‌خواهیم همچون سال‌های گذشته بر فرزندان خود نظارت کافی داشته باشند و اجازه ندهند آنها با رفتارهای پرخطر برای خود و دیگران حادثه‌ای تلخ رقم بزنند.
از سوی دیگر همان‌طور که اشاره شد، کودکان و نوجوانان بیشترین قربانیان حوادث چهارشنبه‌سوری هستند که این موضوع نقش پررنگ والدین در کاهش حوادث را نشان می‌دهد.
معاون وزیر بهداشت در این‌باره توصیه کرده است؛ والدین با نظارت مستقیم بر نوجوانان هم در حین خرید وسایل کم‌خطر و هم در زمان استفاده از مواد محترقه می‌توانند تا حد زیادی از بروز حوادث احتمالی بکاهند و کودکان و نوجوانان خود را از خطرات و پیامدهای بازی کردن با آتش، ترقه و مواد محترقه آگاه کنند. مغیثی توصیه کرد: مواد محترقه و منفجره را در محلی مطمئن دور از دسترس کودکان، در مکان خشک و خنک نگهداری کنید. حضور یکی از والدین یا یک نفر بالغ و آشنا به نکات ایمنی هنگام آتش‌بازی کودکان و نوجوانان با مواد محترقه ضروری است. بسیاری از کودکان دور از چشم والدین، مواد را خریداری و در جیب، کیف یا کمد نگهداری می‌کنند که به علت درجه آتشگیری پایین بسرعت مشتعل و خسارات جانی و مالی فراوانی را به بار می‌آورند، بنابراین آموزش و نظارت در این موارد حیات‌بخش است.
در برابر حوادث چکار کنیم؟
با وجود اقدامات پیشگیرانه برای جلوگیری از حوادث تلخ، باز هم شاهد حوادثی تلخ و مجروحیت صدها نفر در این حوادث هستیم که آگاهی از اقدامات اولیه برای کمک‌رسانی به قربانیان می‌تواند در کاهش تلفات نقش مهمی داشته باشد.
دکتر علی‌اکبر سیاری، معاون وزیر بهداشت می‌گوید: سوختگی‌های سطحی و سوختگی‌های نیمه‌عمیق و عمیق (سوختگی‌های درجه یک، دو و سه) مهم‌ترین و بیشترین درصد حوادث در چهارشنبه‌سوری را بویژه برای کودکان، نوجوانان و جوانان به وجود می‌آورند. مهم‌ترین اقدامات در مواجهه با سوختگی‌ها این است که افراد ابتدا باید محل سوختگی را با آب سرد و تمیز و به مدت حداقل 10 دقیقه بشویند. خارج کردن آرام لباس افرادی که دچار سوختگی شده‌اند، پرهیز از ترکاندن تاول‌ها و پوشاندن آنها با باند استریل از دیگر اقدامات لازم است. آسیب‌دیدگی‌های چشمی نیز جزو مهم‌ترین آسیب‌دیدگی‌های چهارشنبه‌سوری است که گاهی منجر به نابینایی افراد نیز می‌شود. در صورتی که چشم فردی آسیب ببیند، نباید چشم و پلک را با دست بمالند؛ بلکه فقط باید با آب شستشو داده و در اولین فرصت مصدوم را به اورژانس و بیمارستان منتقل کنند.
مراقب گوش خود باشید
دکتر محسن احدی ، دبیر انجمن علمی شنوایی‌شناسی ایران نیز هشدار داد: حتی یک بار شنیدن صدای انفجار ترقه از فاصله نزدیک می‌تواند بلافاصله موجب آسیب‌شنوایی دائم شود، اما با رعایت نکاتی چون فاصله گرفتن از مکان‌هایی که ترقه‌بازی انجام می‌شود و استفاده از محافظ‌های گوش یا پوشاندن گوش‌های خود با انگشت می‌توانید بخوبی از گوش‌های خود مراقبت کنید. کودکان حساسیت بیشتری به صداهای بلند داشته و آسیب‌شنوایی در آنان سریع‌تر رخ می‌دهد. می‌توانید به کودکان خود یاد دهید که به محض شنیدن صدای ترقه، گوش‌های خود را با انگشتانشان بگیرند.
آماده‌باش آتش‌نشانی و اورژانس
امروز همزمان با آغاز مراسم چهارشنبه‌سوری، نیروهای آتش‌نشانی و اورژانس در سراسر کشور به حالت آماده‌باش درمی‌آیند تا در صورت وقوع حادثه‌ای تلخ به حادثه‌دیدگان امدادرسانی کنند. جلال ملکی، سخنگوی سازمان آتش‌نشانی از هموطنان خواسته در صورت بروز حادثه و آتش‌سوزی، بلافاصله موضوع را به سازمان آتش‌نشانی و اورژانس اطلاع دهند و خودروها در صورت مشاهده خودروهای امدادی، مسیر را برای آنها باز کنند.
مدیر برنامه ملی پیشگیری از نابینایی و سلامت چشم مرکز بیماری‌های غیرواگیر وزارت بهداشت هم دیروز تاکید کرد؛ براساس مطالعات و برآوردهای تخمینی انجام شده در مرکز فوق تخصصی چشم پزشکی فارابی سالانه به صورت میانگین شاهد آسیب دیدگی سطحی و عمیق چشم 3000 نفر از هموطنان‌مان بر اثر برخورد مواد انفجاری و محترقه در مراسم چهارشنبه‌سوری هستیم که 10 درصد این افراد بستری می‌شوند و متاسفانه نیم تا یک درصد این افراد یعنی رقمی حدود 15 نفر دچار نقص عضو بر اثر تخلیه چشم می‌شوند.
خرید و فروش مواد محترقه جرم است
محمود قدیری معاون پیشگیری سازمان آتش‌نشانی تهران با تاکید بر این‌که برابر قانون خرید و فروش مواد محترقه جرم محسوب شده و با عاملان آن برخورد می‌شود، گفت: در این مواد انرژی به صورت ناگهانی آزاد می‌شود، بنابراین هنگام انفجار آن علاوه بر این که ذرات و اشیا با سرعت زیادی به سمت افراد پرتاب می‌شود، امکان انفجار و آتش‌سوزی نیز وجود دارد به طوری که 250 گرم از این مواد منفجره می‌تواند خانه‌ای با وسعت 70 متر مربع را کاملا تخریب کرده و شیشه‌های ساختمان‌ها را تا شعاع حدود صد متری بشکند.
در حالی که سال‌های گذشته شاهد حوادث تلخی قبل از آخرین سه‌شنبه سال بودیم، اما امسال روند حوادث و تلفات کاهش چشمگیری داشته که نظارت امروز والدین بر رفتار فرزندان، توجه به هشدار‌ها و استفاده نکردن از موادمحترقه پرخطر می‌تواند نقش مهمی در کاهش حوادث و تلفات امشب داشته باشد.
5 مجروح در یک روز
پنج نفر دیروز در جریان دو حادثه مرتبط با مواد محترقه مجروح شدند.در نخستین حادثه، انفجار مواد محترقه در سنندج باعث سوختگی سه جوان و آسیب به دو مغازه شد.
در این حادثه، یک مغازه مرغ‌فروشی که در آن مواد محترقه انبار شده بود، به علت گرما منفجر شد. دو روز قبل هم انفجارهای مشابهی در سنندج رخ داد که باعث سوختگی چهار نفر و آسیب به سه واحد مسکونی شد.
در حادثه‌ای دیگر انفجار ترقه‌ای دست‌ساز در یک واحد مسکونی در مشهد دو مجروح برجاگذاشت.در این حادثه که با آتش‌سوزی همراه بود، دو جوان در میان شعله‌های آتش گرفتار شدند. با عملیات آتش‌نشانان شعله‌های آتش مهار شد و دو جوان پانزده و بیست ساله گرفتار در میان شعله‌های آتش به مراکز درمانی منتقل شدند. این دو جوان حین ساخت مواد محترقه در یکی از اتاق‌های این ساختمان با این انفجار شدید روبه‌رو شدند.یک منبع آگاه پزشکی در بیمارستان امام رضا(علیه السلام) مشهد در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران احتمال داد: جوان بیست ساله، بینایی چشم راست خود را از دست بدهد.
انتهای پیام/ ن . ش
منبع: جام جم