وی افزود: احساس مهم بودن یک نیاز عمومی است و اگر از یک راه میسر نشد، از راه دیگر اقدام می‌شود. در اینجا جبران، مترادف با جایگزین است یعنی هدف‌های قابل دسترس جایگزین هدف‌های غیرقابل دسترس یا دشوار می‌شود.
این روانشناس گفت: اگر فرد در برابر موانع محسوسی به کوشش دست بزند تا در همان زمینه‌ای که دارد به موفقیت‌هایی نائل آید جبران مشدّد گفته می‌شود که بیشتر در مورد معایب و نواقص بدنی پیش می‌آید.
وی با اشاره به اینکه احساس حقارت منشاء و سرچشمه مکانیزم جبران شناخته شده است، تصریح کرد: احساس حقارت ممکن است ناشی از نواقص حقیقی یا تصوری و یا شکست‌های شخصی باشد و از آنجا که همه‌ی مردم گه گاهی احساس حقارت می‌کنند پس استفاده از این مکانیزم اجتناب‌ناپذیر است.
وی ادامه داد: واکنش‌های جبرانی اغلب غیرمستقیم هستند و شخص می‌کوشد تا با جانشین کردن خصلت یا رفتاری در مقابل خصلت یا رفتار معیوب خود نظر دیگران را از غیب خود بازگرداند.
سلیمانی یادآور شد: مکانیزم جبران در سازگاری افراد موثر است چون احساسات اضطراب‌آور و پر تنش را کاهش می‌دهد و در موارد زیادی سلامت روان فرد را تأمین می‌کند.
وی افزود: گاهی والدین برای جبران ناکامی‌ها و کمبودهای خود از طریق ایجاد هدف‌های غیرواقعی برای فرزندانشان اقدام می‌کنند در صورتی‌که ممکن است هیچ علاقه‌مندی یا قابلیت فردی در فرزندان آنها نباشد در حقیقت والدین می‌خواهند از طریق موفقیت فرزند خویش به امیال و آرزوهای شخصی خود برسند.
این روانشناس با اشاره به اینکه همه‌ی واکنش‌های جبرانی یکسان نیستند، گفت: شماری از آنها مفید و دوست داشتنی و اجتماع‌پسند و شماری غیراجتماعی و ناپسند هستند.
سلیمانی در ادامه خاطرنشان کرد: از واکنش‌های جبرانی غیراجتماعی‌پسند می‌توان از خودستائی و دروغگویی برای متهم جلوه دادن خود، یا پرخوری برای جلب محبت دیگران یا سخن گفتن دوباره‌ی ضعف اعصاب خویش برای تشخیص طبی یا از دیگران انتقاد کردن و کنایه زدن برای بزرگ جلوه دادن خود و در حالت افراطی به اعمال ضداجتماعی و خارج از قاعده دست زدن برای جلب دقت و عطوفت دیگران، تا حد زیادی نوع واکنش جبرانی که کودک انتخاب می‌کند بستگی به نحوه‌ی رفتار اطرافیان در مدرسه یا خانه با کودک را دارد.
وی یادآور شد: از معلمان که افراد آگاه و روشنی هستند انتظار می‌رود که جهت
جبران نقاط ضعف و کمبودهای دانش‌آموزان آنان را در یافتن هدف‌های واقعی و
فعالیت‌هایی که در آن می‌توانند موفقیت کسب کنند، یاری دهند و آنان را
هدایت کنند تا از فعالیت‌های جبرانی اجتماعی‌پسند استفاده کنند.
انتهای پیام/ ن. ش