بر اساس برآوردها کلی در داخل و خارج از عربستان، ثبات سیاسی در ریاض مرتبط به سلامتی و طول عمر پادشاهی که قدرت مطلقه را در اختیار دارد، است و از همین رو دوره طولانی درمان پادشاه عربستان و خادم نفت و حرمین سبب ایجاد نگرانی ها درباره ادامه ثبات و آینده این کشور به ویژه با توجه به چالش های خطرناک داخلی و خارجی عربستان، شده است.
خاندان پادشاهی به دنبال القای این پیام هستند که همه چیز عادی است اما وضعیت مبهم درباره سلامتی پادشاه و قدرت وی برای ادای ماموریت اش وجود دارد.پادشاه 91 ساله در 31 دسامبر 2014 برای معاینات پزشکی وارد بیمارستان شد و خبرگزاری عربستان اعلام کرد که وی از بیماری حاد ریوی رنج می برد که نیازمند استفاده از دستگاه تنفس مصنوعی است.خاندان حاکم در کنار تخت ملک عبدالله در ریاض امور را اداره می کنند و این در حالی است که تماس هایی از سوی مسئولان کشورهای همسایه برای آگاهی از وضعیت جسمانی ملک عبدالله می شود.عدم اطمینان درباره وضع جسمانی ملک عبدالله سبب بی اعتمادی می شود و همین موضوع سبب شده است که گزارش های مربوط به وضعیت جسمانی ملک عبدالله در شبکه های اجتماعی مورد اهتمام ویژه ای باشد.
مصلحت خاندان حاکم بر عربستان ایجاب می کند که قدرت در دست آن بماند و انتقال قدرت به شکل روان از سوی این خاندان از اهمیت به سزایی برخوردار است.در مدت زمانی کوتاه سه جانشین برای تخت پادشاهی انتخاب شدند و تا زمانی که رهبران کنونی جانشین از نوه های بن سعود برای تکیه زدن بر تخت انتخاب نکنند موضوع جانشینی ثبات عربستان را تهدید می کند.
سلمان به دلیل بیماری زمامداری کوتاهی خواهد داشت
از زمان بن سعود پدر عبدالله و موسس عربستان نوین، تاج و تخت بین فرزندان وی منتقل می شود و بر همین راستا اگر ملک عبدالله بمیرد سلمان برادر ناتنی عبدالله جانشین وی می شود.تاکنون روند انتقال قدرت روان شده است.در حقیقت وجود سلمان به عنوان جانشین ملک عبدالله نگرانی درباره درگیری ها را کاهش می دهد اما با این وجود سلمان 80 ساله به علت سکته مغزی و بیماری آلزایمر توان کار متوالی را ندارد و اگر به عنوان پادشاه انتخاب شود چه بسا دوره زمامداری وی بر تخت و تاج عربستان کوتاه تر از شاه سعودی باشد.
برای تضمین ثبات، ملک عبدالله در مارس سال گذشته مقرن هفتاد ساله و کم سن ترین فرزند سعود را به عنوان ولیعهد درحالت انتظار انتخاب کرد و این انتخاب که با هدف تمایل برای گزینه پیشرفت و تغییر صورت گرفته است، روند انتقال قدرت به نسل نوه های بن سعود را به تعویق انداخت.در زمانی که مقرن حاکم مدینه منوره و رئیس اطلاعات و خلبان جنگی را در کارنامه خود دارد اما مسیر وی با موانعی روبرو است زیرا بسیاری از برادران ناتنی وی به علت این که وی از فرزندان خادمه یمنی الاصل است با وی مخالف هستند.
با توجه به اینکه سلمان از نظر جسمانی وضعیت با ثباتی ندارد مقرن بن عبدالعزیز نقش پادشاه را ایفا خواهد کرد و اگر بتواند بر مخالفان با تکیه بر جوان بودن نسبی خود و وضع سلامتی خوب مسلط شود ممکن است بتواند برای سال های زیادی تاج و تخت را در اختیار داشته باشد با این حال بعید نیست که سلمان به عنوان پادشاه جانشین دیگری به غیر از مقرن از خانواده اش انتخاب کند که این اقدام آتش اختلافات را در داخل آل سعود شعله ور خواهد کرد.
خاندان حاکم بر عربستان به دنبال حفظ ثبات کنونی این کشور و دور نگه داشتن از درگیری ها بر سر جانشینی است.بر اساس قانون اساسی سعودی که در سال 1992 صادر شده است امکان انتقال تاج و تخت به نسل نوه های بن سعود ممکن است.در سال 2006 شورای بیعت که نقش کمکی پادشاه آینده در انتقال قدرت است تشکیل شده است. قانون سال 1992 و ایجاد شورای بیعت با هدف انتقال قدرت به نسل آینده از شاهزادگان بود اما این صرفا اقدامی نظری بود زیرا از نظر عملی این اقدام دشواری و پیچیدگی های زیادی به دنبال دارد که امکان تجدید نزاع در داخل خاندان را تشدید می کند.
در شرایطی که به نظر می رسد موضوع جانشینی در عربستان سعودی مانند سریال تلویزیونی است که حوادث و صحنه‌های آن تدریجی آشکار می‌شود این کشور مطلقه که بزرگترین ذخایر نفتی دنیا را دارد و اماکن مقدس اسلامی در آن قرار دارد با قوانین که تاریخ مصرف آنها گذشته است اداره می شود و ترتیبات جانشینی در عربستان بر اساس اصلی که بن سعود وصیت کرده است اداره می شود.
انتقال قدرت میان افراد یک نسل در طول سالها در ثبات نظام سعودی موثر بوده است اما سبب ایجاد مشکل ناشی از تجمع ورثه های احتمالی شده است و بر این اساس نزاع جاری بر سر قدرت در پشت پرده سبب ظهور تعدادی از شاهزادگان در عرصه می شود.
زمینه چینی برای به قدرت رساندن نسل سوم خاندان سعودی
از نظر سنتی سیاست سعودی تا حدود زیادی به شخصیت و دیدگاه های پادشاه مرتبط است و با وجود اتخاذ تصمیمات به شکل عمومی از طریق مشورت و رغبت و تمایل برای ایجاد توافق میان مسئولان خاندان سعودی است اما تصمیم گیری نهایی شاه است.مرگ ملک عبدالله فصل مهمی در تاریخ عربستان را به پایان می برد. وی از سال 2005 بر تخت شاهی در عربستان تکیه زده است اما از سال ها قبل به علت ابتلای برادرش فهد به سکته مغزی زمامدار امور بود.وی اصلاحات اندکی انجام داده است.
این نویسنده صهیونیست در این بخش از مطلب خود به نقشی که ملک عبدالله در قبال رژیم اسرائیل داشته است پرداخته و آورده است: وی طرح صلح عربی که روابط طبیعی میان اسرائیل با جهان اسلامی عربی را به دنبال داشت مطرح کرد و این موضوع وی را از قبلی ها متمایز می کند.
وی علاوه بر این در جریان نا آرامی های جهان عرب در سال های اخیر موفق عمل کرد و در مراحل اولیه از انتفاضه های منطقه ای برای حفظ ثبات اقداماتی انجام داد و متعب فرزند خود را به عنوان مسئول گارد ملی انتخاب کرد.در همین راستا به نظر می رسد که عبدالله از مقرن خواست که در مقابل انتخاب وی به عنوان ولیعهد زمینه را برای انتخاب متعب در آینده به عنوان ولیعهد فراهم آورد.
وی همچنین عبدالعزیز فرزند سوم خود را به عنوان معاون سعود الفیصل وزیر خارجه عربستان انتخاب کرد.الفیصل که از سال 1975 در این سمت است از وضع جسمانی بدی برخوردار است و هنگامی که بمیرد عبدالعزیز بن عبدالله جانشین وی خواهد شد.عبدالله فرزندش مشعل را به عنوان حاکم مکه مکرمه انتخاب کرده است که مهمترین شهر مسلمانان جهان و دومین استان مهم در عربستان است.وی فرزند هفتمش ترکی را نیز به عنوان حاکم منطقه ریاض انتخاب کرده است.
این انتخاب ها زمینه را برای نسل نوه‌های بن سعود که می توانند در آینده نقش آفرینی کنند فراهم کرده است اما در واقع ملک عبدالله با این اقدامات به دنبال وارد کردن فرزندانش به دایره رقابت بر سر تخت پادشاهی بوده است.
پادشاه جدید و چالش‌ها
به احتمال زیاد سال 2015 سال بر تخت شاهی نشستن پادشاه جدید در عربستان سعودی خواهد بود.صرف نظر از شخصیت پادشاه جدید، وی با چالش‌های زیاد و بسیاری در داخل و خارج روبرو است.
جهان عرب با شرایط حادی روبرو است و ثبات سیاسی در عربستان بر همه کشورهای عربی تاثیر گذار است. تاکنون درآمدهای نفت و گاز از سوی عربستان سعودی و دیگر کشورهای حوزه خلیج فارس در تحولات خاورمیانه موثر بوده است و برای اهداف و منافع جغرافیایی و چه بسا طایفه ای از آن بهره برداری کرده است اما اگر کاهش قیمت نفت به شکل کنونی آن ادامه پیدا کند ذخایر 750 میلیارد دلاری آمریکا را می بلعد و همزمان با آن توان این کشور برای حمایت اقتصادی نه تنها در مصر و اردن بلکه به شهروندان در داخل خود عربستان را کاهش می دهد.