بیماری آلزایمر "سلمان بن عبدالعزیز" به عنوان اصلی‌ترین گزینه پادشاهی آل‌سعود، بر پیچیدگی اوضاع افزوده است.
کد خبر: ۸۲۷۲۸
۱۳:۳۱ - ۲۵ دی ۱۳۹۳
به گزارش «شیعه نیوز»، اخبار مربوط به بیماری پادشاه عربستان و بستری شدن وی در
بیمارستان همچنان ذهن بسیاری از تحلیلگران سیاسی را به خود مشغول کرده
است. در حالی که آل‌سعود سیاست سکوت و سانسور خبری در قبال آخرین وضعیت
جسمانی ملک عبدالله را پیش گرفته است، اما اخبار ضد و نقیض حکایت از آن
دارند که وی به کُما رفته و بیش از هر وقت دیگری به مرگ نزدیک شده است.
اما
مسأله‌ای که اکنون بیش از هرچیزی حائز اهمیت است، مسأله جانشینی ملک
عبدالله است. درحال حاضر، گمانه‌زنی‌های بسیاری در محافل سیاسی درباره
جانشینی وی وجود دارد. تحلیلگران معتقدند در شرایط کنونی که خاورمیانه
آبستن حوادث مختلف است، یک انتخاب نامناسب برای جانشینی ملک عبدالله
می‌تواند سرآغاز "بحرانی بزرگ" در عربستان و به ویژه در دیوان ملکی باشد.حکومت
در عربستان، وراثتی است و تنها خاندان آل‌سعود حق حکمرانی در این کشور را
دارند. در این ساختار حکومتی، قدرت از برادر به برادر منتقل می‌شود و کسی
که به پادشاهی می‌رسد به اختیار خود و نه بر اساس معیارهای سِنی، دو نفر را
به عنوان ولیعهد اول و دوم تعیین می‌کند.
پس از مرگ فهد بن
عبدالعزیز در سال ۲۰۰۵، ملک عبدالله، برادر وی رسما روی کارآمد، هرچند به
گفته کارشناسان ملک عبدالله به دلیل بیماری برادرش، سال‌ها پیش از مرگ وی
به صورت غیررسمی اداره تمامی امور کشور را بر عهده گرفت.
با نگاهی
به برخی اقدامات ملک عبدالله در گذشته می‌توان به خوبی دریافت که
گمانه‌زنی‌ها درباره احتمال ایجاد اختلافات گسترده میان خاندان آل‌سعود پس
از مرگ وی بیهوده نیست و حتی خود ملک عبدالله نیز به این موضوع کاملا واقف
بوده است.
ملک عبدالله در اواسط سال ۲۰۰۶ و در اقدامی غیرمنتظره،
دستور تشکیل نهادی تحت عنوان "شورای بیعت" را صادر و اعلام کرد؛ در صورتی
که پادشاه به علت بیماری قادر به اداره امور کشور نباشد، این شورا موظف به
تعیین جانشینی موقت برای وی است. به اعتقاد تحلیلگران، پادشاه عربستان برای
جلوگیری از وقوع اختلافات میان خاندان آل‌سعود پس از مرگ وی، این دستور را
صادر کرد.
با توجه به بالا بودن سِن برادران ملک عبدالله برای
جانشینی وی، این نگرانی در میان خاندان آل‌سعود وجود دارد که ادامه روند
انتقال قدرت از برادر به برادر ممکن است به خارج شدن عربستان از سیطره قدرت
آنها بیانجامد. پایگاه یمنی "الخبر" در همین رابطه گزارش می‌دهد: ملک
عبدالله برای تداوم حکمرانی آل‌سعود در عربستان از طریق روی کار آمدن نسل
جوان، به شکسته شدن سنت کنونی انتقال قدرت رضایت داده و با نشستن "متعب بن
عبدالله" فرزند خود بر کرسی پادشاهی موافقت کرده است.
به اعتقاد
کارشناسان مسائل خاورمیانه، با توجه به خوی قدرت طلبی خاندان آل‌سعود، باید
منتظر درگیری‌های گسترده در دیوان ملکی عربستان بر سَر جانشینی ملک
عبدالله پس از مرگ وی بود. این موضوع آنجا آشکار می‌شود که شاهزاده سعودی
می‌گوید: اختلاف بر سر جانشینی ملک عبدالله، آتش زیر خاکستر است."سعود بن
سیف النصر" ادامه می‌دهد: فتنه و اختلافات بر سر جانشینی "عبدالله بن
عبدالعزیز" در خاندان آل سعود به زودی بر همگان نمایان خواهد شد."مجتهد"،
فعال سیاسی عربستان نیز درباره وجود بحران گسترده در این کشور پس از مرگ
ملک عبدالله هشدار می‌دهد و در توئیتر خود می‌نویسد: پسر پادشاه، رئیس
گارد ملی و رئیس دیوان پادشاهی، برای کنترل بحران احتمالی پس از بستری شدن
پادشاه سعودی، اتاق بحران تشکیل داده‌اند.
روزنامه مصری "وطنی" نیز
با اشاره به وخامت حال پادشاه عربستان می‌نویسد: با توجه به اختلافات
گسترده در دیوان ملکی عربستان بر سَر جانشینی ملک عبدالله، به نظر می‌رسد
پس از مرگ وی، این کشور با شرایط بسیار سختی مواجه باشد.
در این میان اما نمی‌توان از نقش آمریکا و غرب در اعمال نفوذ برای تعیین جانشین ملک عبدالله غفلت کرد.
در
ظاهر به نظر می‌رسد مقامات آمریکایی و غربی سیاست "سکوت" را در قبال وخامت
حال ملک عبدالله و تعیین جانشین وی در پیش گرفته‌اند اما برخی تحولات طی
روزهای اخیر از تلاش آنها برای اعمال نفوذ در مرحله پس از ملک عبدالله
حکایت دارد.
در همین خصوص، رادیو نروژی استون گزارش می‌دهد: دولت
آمریکا برای پیگیری تحولات مربوط به بحرانی شدن وضع سلامت پادشاه عربستان،
اتاق عملیات ویژه‌ای متشکل از اعضای شورای امنیت ملی و وزارت خارجه تشکیل
داده است.
از سوی دیگر سفر چندی پیش وزیر دستگاه اطلاعات عربستان به
واشنگتن و دیدار وی با رئیس سازمان سیا آمریکا نیز از تلاش کاخ سفید برای
اعمال نفوذ در عربستان پرده برداشت. "خالد بن بندر" هفته گذشته در جریان
این سفر علاوه بر دیدار با "جان برنان"، با جان مک‌کین، سناتور جمهوری‌خواه
آمریکایی نیز گفتگو کرد.پاسخ به اینکه پس از مرگ ملک عبدالله، تخت سلطنت
به چه کسی خواهد رسید آسان نیست، اما آنچه واضح به نظر می‌رسد این است که
ولیعهد و اولین گزینه برای جانشینی وی یعنی "سلمان بن عبدالعزیز" به دلیل
بیماری آلزایمر نخواهد توانست این پست را بر عهده گیرد؛ موضوعی که بر
پیچیدگی اوضاع سیاسی عربستان پس از ملک عبدالله خواهد افزود.
باید
منتظر ماند و دید که آتش زیر خاکستر اختلافات میان خاندان آل‌سعود چه زمانی
سَربرمی‌آورد و به بحرانی شاید طولانی مدت در عربستان منجر می‌شود و
هم‌پیمانان منطقه‌ای و غربی این کشور چه واکنشی از خود نشان خواهند داد.