قسم خوردن
قسم خوردن از مبطلات روزه نیست بلکه اگر با قسم خوردن چیزی را به دروغ به خدا و پیغمبر (صلی الله علیه و آله) و جانشینان آن حضرت عمداً نسبت دهد، از این جهت که از مصادیق دروغ بستن به خدا و پیغمبر (صلی الله علیه و آله) و جانشینان پیغمبر (علیهم السلام) است موجب بطلان روزه می شود.
سوال: آیا قسم خوردن به پیامبر و امامان در ماه رمضان سبب ابطال روزه است؟
جهت آشنایی بیشتر با مبطلات روزه مسائل مربوط به آن را متذکر می شویم:
در تو ضیح المسائل چنین آمده است: "نُه چیز روزه را باطل مىکند: اول: خوردن و آشامیدن، دوم: جماع، سوم: استمناء، و استمناء آن است که انسان با خود کارى کند که منى از او بیرون آید. چهارم: دروغ بستن به خدا و پیغمبر صلى اللَّه علیه و آله و جانشینان پیغمبر علیهم السلام. پنجم: رساندن غبار غلیظ به حلق. ششم: فرو بردن تمام سر در آب. هفتم: باقى ماندن بر جنابت و حیض و نفاس تا اذان صبح. هشتم: اماله کردن با چیزهاى روان. نهم: قى کردن (توضیح المسائل (المحشى للإمام الخمینی)، ج1، ص: 891). در توضیح مورد چهارم در مسأله دیگری چنین آمده است:"اگر روزه دار به گفتن یا به نوشتن یا به اشاره و مانند اینها به خدا و پیغمبر صلى اللَّه علیه و آله و سلم و جانشینان آن حضرت عمداً نسبت دروغ بدهد اگر چه فوراً بگوید دروغ گفتم یا توبه کند، روزه او باطل است و احتیاط واجب آن است که حضرت زهرا سلام اللَّه علیها و سایر پیغمبران و جانشینان آنان هم در این حکم فرقى ندارند. (توضیح المسائل (المحشى للإمام الخمینی)، ج1، ص: 900 مسأله 1596)
بنابراین قسم خوردن از مبطلات روزه نیست بلکه اگر با قسم خوردن چیزی را به دروغ به خدا و پیغمبر (صلی الله علیه و آله) و جانشینان آن حضرت عمداً نسبت دهد از این جهت که از مصادیق دروغ بستن به خدا و پیغمبر (صلی الله علیه و آله) و جانشینان پیغمبر (علیهم السلام) است موجب بطلان روزه می شود.
اما قسم هایی که در دعاها آمده است قسم دروغ و از مبطلات روزه نیست بلکه از باب تاکید و اصرار بر استجابت دعا و درخواست از خداوند است که خداوند را به حق اولیاء اش و به حق مقدسات و مقربین درگاهش قسم می دهیم که خواسته ما را اجابت نماید.
دو سوال از محضر مبارک آیة الله وحید خراسانی دام ظله:
سوال: اگر روزه دار روزه خود را با کار حرامی باطل کند کفاره آن چیست؟
اگر به چیز حرامی روزه خود را باطل کند (چه آن چیز اصلاً حرام باشد مثل شراب و زنا، یا به جهتی حرام شده باشد مثل نزدیکی کردن با عیال خود در حال حیض) بنابر احتیاط، کفاره جمع بر او واجب می شود، یعنی باید یک بنده آزاد کند و دو ماه روزه بگیرد و شصت فقیر را سیر کند، یا به هرکدام آنها یک مدّ طعام بدهد، و چنانچه هر سه برایش ممکن نباشد، هر کدام آنها که ممکن باشد واجب است انجام دهد، و بنابر احتیاط واجب استغفار هم بنماید.
سوال: آیا می شود در کفاره روزه در اطعام شصت فقیر به یک فقیر به اندازه دو یا سه مرتبه اطعام دهد؟
کسی که باید برای کفاره یک روز شصت فقیر را اطعام بدهد، نمی تواند یک نفر از آنها را دو مرتبه یا بیشتر سیر کند، یا به هر کدام از آنها بیشتر از یک مدّ طعام بدهد و زیادی را از کفاره حساب کند ولی می تواند فقیر را با عیال ( اگرچه صغیر باشند و در صورتی که از جهت سنّ به حدّی باشند که در مورد آنها اطعام عرفاً صدق کند) سیر نماید یا به ولی صغیر برای آن صغیر یک مدّ بدهد.
و طرح چند مسئله:
1 ـ زنان اگر پیش از غروب آفتاب ـ ولو یك لحظه ـ خون حیض یا نفاس ببینند، با دیدن خون روزه را افطار مىكنند.
2 ـ زنان و مردان پیر در صورتى كه نتوانند روزه بگیرند، یا براى آنان خیلى سخت باشد، روزه را مىخورند، و به جاى هر روزه ده سیر گندم كه نزدیك (سه ربع كیلو) است فدیه به فقیر مىدهند.
3 ـ افرادى كه مرض عطش دارند، بطورى كه نمىتوانند از آب خوردن خوددارى كنند، به جاى هر روزى ده سیر گندم به فقیر شرعى فدیه مىدهند، و اگر در بین سال بیماریش خوب شد قضاى روزههایى را كه خورده است بجا مىآورد.
4 ـ زنى كه آبستن است و زایمانش نزدیك شده است، در صورتى كه براى خودش یا بچّهاش از روزه گرفتن بترسد، روزهاش را مىخورد، و به جاى هر روز یك چارك گندم به فقیر مىدهد، و تا پیش از ماه رمضان آینده اگر عذرش برطرف شد روزههایى را كه خورده است قضاى آن را بجا مىآورد.
5 ـ زن بچّه شیر دهى كه شیرش كم است، در صورتى كه براى سلامتى خودش بترسد، یا براى سلامتى فرزندش ترس داشته باشد، افطار مىكند، و به جاى هر روزى یك مد گندم فدیه مىدهد، و بعد از تمام شدن ماه مبارك رمضان هر وقت كه عذرش برطرف شد در آن سال هرچند روز را كه خورده است قضایش را بجا مىآورد.
6 ـ اگر انسان در سفر در اثر نداشتن مسئله، روزه بگیرد، روزهاش صحیح است، و گرفتن قضاى آن بعد از ماه رمضان، لازم نمىباشد.
منبع: تبیان